هند یا پاکستان؛ کدام کشور برای جنگ‌های رباتیک آماده‌تر است؟/ میدان نبرد به ربات‌ها سپرده خواهد شد؟

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، از زمان جدایی هند و پاکستان در سال 1947 و تشکیل دو کشور مستقل، روابط این دو همسایه همواره با تنش‌های عمیق همراه بوده است. مناقشات مرزی، به‌ویژه بر سر منطقه کشمیر، بارها این دو کشور را به آستانه جنگ رسانده یا آن‌ها را وارد درگیری‌های مستقیم کرده است. در عین حال، پیشرفت فناوری در دهه‌های اخیر، خصوصاً در زمینه‌های نظامی، چشم‌انداز درگیری‌های آینده را تغییر داده است. در ادامه به بررسی توان رزمی رباتیک دو کشور میپردازیم و ابعاد مختلف آن را بررسی میکنیم:

ربات‌های زمینی؛ آینده جنگ‌های مدرن

ربات‌های زمینی، ماشین‌های خودکاری هستند که می‌توانند بدون دخالت مستقیم انسان به انجام مأموریت‌های مختلف نظیر شناسایی، پشتیبانی لجستیکی، خنثی‌سازی مین، و حتی جنگ تهاجمی بپردازند. این سیستم‌ها، به ویژه در جنگ‌های مدرن، به دلیل کاهش ریسک تلفات انسانی و اجرای عملیات در شرایط خطرناک، اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند. ظهور این فناوری‌ها باعث شده است که کشورهایی با ارتش‌های پیشرفته نظامی، تلاش کنند تا ظرفیت‌های ربات‌های زمینی را به گسترده‌ترین شکل ممکن به کار بگیرند.

 هند و ربات‌های زمینی

هند که یکی از بزرگ‌ترین بودجه‌های نظامی جهان را در اختیار دارد (بیش از 80 میلیارد دلار در سال 2023)، سرمایه‌گذاری چشمگیری در فناوری‌های نظامی پیشرفته، از جمله ربات‌های زمینی، انجام داده است. این سرمایه‌گذاری‌ها باعث شده که هند در جنوب آسیا به یک کشور پیشرو در تکنولوژی‌های رباتیک تبدیل شود. اقدامات و دستاوردهای هند در این زمینه عبارت‌اند از:

1: پروژه‌های گسترده تحقیق و توسعه:  
   هند با استفاده از ظرفیت سازمان‌های داخلی مانند سازمان تحقیقات و توسعه دفاعی (DRDO) گام‌های مهمی در طراحی و تولید ربات‌های زمینی برداشته است. این ربات‌ها می‌توانند ماموریت‌های مختلفی از جمله شناسایی مناطق خطرناک، خنثی‌سازی مین، و پشتیبانی از نیروهای زمینی را انجام دهند. هند به‌طور خاص بر توسعه ربات‌هایی با توانایی فعالیت در شرایط سخت جغرافیایی، همچون مناطق کوهستانی کشمیر، تمرکز کرده است.

2. ربات‌های جنگی مسلح:  
   هند در حال توسعه ربات‌های زمینی تهاجمی است که قابلیت مبارزات مستقیم را دارند. این ربات‌ها به حسگرهای پیشرفته و سامانه‌های کنترل از راه دور مجهز هستند و توانایی شناسایی اهداف و اجرای عملیات خودکار یا هماهنگ‌ شده با نیروهای انسانی را دارند.

3. خودکفایی در تولید داخلی:  
   یکی از بزرگ‌ترین مزایای هند در حوزه رباتیک نظامی، توانایی بالای تولید داخلی تجهیزات است. بسیاری از ربات‌های خودکار هند به طور کامل در داخل کشور طراحی و تولید می‌شوند و به این ترتیب هند از واردات و وابستگی به قدرت‌های خارجی، تا حد زیادی بی‌نیاز است.

4. ادغام هوش مصنوعی:  
   هوش مصنوعی به یک بخش حیاتی در سیستم‌های رباتیک هند تبدیل شده است. ربات‌های تولید شده در هند، توانایی تحلیل داده‌ها، شناسایی تهدیدات، و تصمیم‌گیری خودکار را دارند. این قابلیت‌ها، به ویژه در مناطق مرزی که شرایط آنی و پیچیده غالب است، مزیت مهمی به ارتش هند می‌بخشند.

پاکستان و ربات‌های زمینی

پاکستان نیز به عنوان همسایه و رقیب هند تلاش‌هایی برای بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، از جمله ربات‌های زمینی، انجام داده است. با این حال، توانایی پاکستان در این زمینه به دلیل محدودیت‌های بودجه و وابستگی به فناوری‌های خارجی، در سطح پایینی قرار دارد. وضعیت پاکستان در زمینه ربات‌های زمینی به شرح زیر است:

1. وابستگی به واردات خارجی:  
   برخلاف هند، پاکستان فاقد توانایی گسترده برای تولید داخلی تجهیزات پیشرفته است. بسیاری از فناوری‌های مرتبط با ربات‌های زمینی در پاکستان از چین تأمین می‌شوند. اگرچه چین به عنوان یکی از رهبران جهانی در زمینه سیستم‌های رباتیک شناخته می‌شود، اما واردات این تجهیزات نمی‌تواند جایگزین توانایی تولید داخلی برای تقویت سریع ظرفیت‌های نظامی پاکستان شود.

2. در اولویت نبودن توسعه ربات‌های زمینی:  
   ربات‌های زمینی پاکستان در مقایسه با همتایان هندی خود، بسیار محدودتر هستند. این ربات‌ها معمولاً برای مأموریت‌های ساده‌تر مانند خنثی‌سازی مین یا انتقال ابزار و تجهیزات نظامی استفاده می‌شوند و در زمینه مأموریت‌های تهاجمی محدودیت دارند.

3. ارتباط نزدیک با چین:  
   یکی از نقاط قوت پاکستان، روابط نزدیک آن با چین است. همکاری پاکستان و چین در زمینه نظامی، شامل استفاده از فناوری‌های چینی در تولید و بهبود سیستم‌های رباتیک می‌شود. با این حال، چنین همکاری‌هایی تاکنون توان رقابتی پاکستان را در برابر هند به طور معناداری تقویت نکرده است.

4. چالش‌های بودجه‌ای:  
   بودجه نظامی پاکستان حدود 11 میلیارد دلار در سال 2023 بوده است، رقمی بسیار کمتر از هند. این محدودیت بودجه، مانع از سرمایه‌گذاری گسترده در فناوری‌های پیچیده از جمله ربات‌های زمینی شده است.

مقایسه بین هند و پاکستان در حوزه ربات‌های زمینی

با مقایسه ظرفیت‌های هند و پاکستان در حوزه ربات‌های زمینی، می‌توان چند نتیجه مهم گرفت. هند با سرمایه‌گذاری کلان و برنامه‌ریزی بلندمدت، به یک قدرت رو‌ به رشد در زمینه فناوری‌های رباتیک تبدیل شده است. این کشور توانسته است با استفاده از منابع داخلی و پژوهش‌های مستقل، ربات‌هایی پیشرفته تولید کند که هم در مأموریت‌های شناسایی و خنثی‌سازی و هم در مأموریت‌های تهاجمی کارآمد هستند.

در مقابل، پاکستان به دلیل وابستگی به واردات فناوری و تمرکز تنها بر روی نیازهای ابتدایی، از نظر توسعه ربات‌های زمینی پیشرفته از هند بسیار عقب‌تر است. ربات‌های تولید شده در پاکستان فاقد تکنولوژی‌های پیشرفته مانند سیستم‌های مسلح خودکار یا هوش مصنوعی هستند و فقط می‌توانند در مأموریت‌های ابتدایی نقش‌آفرینی کنند.

ربات جنگی سنجای ساخت هند که پرتعداد ترین ربات رزمی ارتش هند است

نگاهی کلی به وضعیت کنونی نشان می‌دهد که هند به لطف سرمایه‌گذاری عظیم نظامی، زیرساخت‌های بومی‌سازی تولید، و توانایی ادغام فناوری‌های مدرن مانند هوش مصنوعی، پیشرفت چشمگیری در حوزه ربات‌های زمینی داشته است. این کشور نه تنها در حال توسعه قابلیت‌های تهاجمی پیشرفته است، بلکه می‌تواند در محیط‌های سخت و خطرناک از این ابزارها برای کنترل مواضع استراتژیک استفاده کند. 

از سوی دیگر، پاکستان به دلیل وابستگی بیش از حد به چین، توان داخلی محدودی در زمینه فناوری رباتیک دارد و این موضوع باعث شده است که پیشرفت این کشور در مقایسه با همسایه بزرگ‌ترش کندتر و محدودتر باشد.

در صورتی که درگیری‌های آینده میان هند و پاکستان به استفاده از ربات‌های زمینی کشیده شود، هند با توجه به توانایی‌های پیشرفته، سرمایه‌گذاری‌های کلان، و نیروی متخصص به وضوح برتری خواهد داشت. پاکستان برای کاهش این اختلاف باید نه تنها سرمایه‌گذاری بیشتری در حوزه فناوری‌های بومی انجام دهد، بلکه وابستگی خود را به چین کاهش داده و نوآوری‌های داخلی را تقویت کند.