گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ پس از قیام مردم قم در 19 دی ماه 1356 که در اعتراض به مقاله توهین آمیزی که نسبت به امام خمینی (ره ) توسط عوامل رژیم در روزنامه اطلاعات به چاپ رسیده بود و طی آن عده زیادی از مردم قم توسط عوامل رژیم به خاک و خون کشیده شدند، مردم تبریز در روز 29 بهمن 56 به مناسبت اربعین شهدای قم مراسم باشکوهی برگزار کردند که این بار نیز با حمله ماموران مسلح رژیم به مردم بی دفاع، فاجعه ای عمیقتر به وقوع پیوست.
در اربعین شهدای تبریز نیز رژیم شاه، مردم را در شهرهای مختلف به گلوله بست که چهار نفر در یزد، یک نفر در جهرم و یک نفر در اهواز به شهادت رسیدند و تعداد بی شمار دیگری نیز زخمی و مجروح شدند.
اما مهمترین مراسم بزرگداشت اربعین شهدای تبریز در شهر یزد برگزار شد و قیام مردم یزد در روز هشتم فروردین 57 که تا 12 فروردین هم ادامه یافت، جلوه بیشتری داشت.
مردم یزد در این روز پس از مراسم بزرگداشت شهدای تبریز در مسجد روضه محمدیه (حظیره) این شهر به خیابان ها ریختند و با شعارهای انقلابی به مراکز فساد و فحشا و نیز اماکن دولتی حمله کردند و فردای آن روز نیز آیت الله صدوقی از علمای شهر یزد، مردم را به تعطیل عمومی و اجتماع در مسجد حظیره یزد دعوت کرد و مردم یزد با لبیک به فراخوان رهبر مذهبی خود در دهم فروردین ماه سال 1357 هجری شمسی همزمان با چهلمین روز قیام خونین مردم غیور تبریز و جهت گرامی داشت یاد و خاطره شهدای آن واقعه تاریخی، در مراسم ختمی که در مسجد روضه محمدیه یزد (پایگاه انقلاب) برگزار شد، شرکت کردند.
ظهر روز هشتم فروردین دو روز مانده به چهلم شهدای تبریز شورای هماهنگی استان جلسه فوری تشکیل و وضعیت شهر را بررسی کرد، تامین نیروی کافی برای شرایط بحرانی در این جلسه تصویب و بلافاصله دستورالعمل های لازم برای آمادگی نیروهای ضد شورش صادر شد.
در اعلام ساواک یزد به شهربانی آمده است: «برابر اطلاع، بازاریان، اصناف و مردم یزد مرتبا از طرف شیخ محمد صدوقی برای تعطیلی مغازه ها و همکاری در این چند روزه دعوت شده اند و آنها نیز آمادگی خود را برای همکاری اعلام نموده اند. ضمنا گفته شده در این چند روزه در مسجد حظیره و مدرسه علمیه مصلی صفدرخان اجتماعاتی تشکیل خواهد شد و به خصوص در روز 10/1/57 امکان دارد در اجتماعات و تظاهراتی که برپا می شود عده قابل توجهی از مردم کشته شوند. علی هذا خواهشمند است دستور فرمایید در این زمینه پیش بینی و اقدامات لازم معمول و هر گونه اتفاقی (را) این سازمان اعلام دارند.»
پس ار آن نیز در روز نهم فروردین ماه این سال پس از سخنرانی آیت الله صدوقی مردم با سردادن شعارهایی از قبیل «درود بر خمینی»، «مرگ بر شاه» و «الله اکبر» در خیابان های اطراف مسجد حظیره دست به تظاهرات زدند که با دخالت نیروهای پلیس و تیراندازی هوایی، متفرق و تعدادی هم دستگیر شدند، اما این روند ادامه پیدا کرد.
در روز دهم فروردین نیز در ادامه این روند مردم کار و کسب خود را تعطیل کرده و دست به تظاهرات زدند به نحوی که پس از اتمام سخنرانی حجت الاسلام کاظم راشد یزدی، مردم و جوانان حاضر به خیابان ها ریختند و همه به طرف میدان امیرچقماق دست به راهپیمایی زدند و هنگام راهپیمایی شعارهای آتشین سرمی دادند، ماموران نظامی شاه در میدان امیرچماق راه را بر مردم بسته بودند و از پشت سر تظاهرکنندگان نیز، نیروهای تا دندان مسلح شهربانی با ماشین در حالی که ماشین هایشان آژیر می کشیدند به تعقیب مردم ادامه دادند.
شعارها هر لحظه تندتر می شد و جوانان به بعضی از اماکن دولتی مانند بانک ها حمله می کردند. جمعیت تظاهر کننده که به میدان امیرچقماق رسید، ماشین آب پاش ژاندارمری به روی مردم آب می پاشید، آبها با رنگ مخلوط شده و به رنگ قرمز بود و نوعی ارعاب را پدید آورده بود، در همان موقع شنیده شد که می گفتند ماموران شاه آب ها را قرمز کرده تا لباس مردم رنگی شود و در شناسایی های بعدی بتوانند مردم را دستگیر کنند.
پس از آن تیراندازی ماموران به سوی مردم آغاز شد و سربازان ژاندارمری نیز با تفنگ های ژ-3 که مجهز به سرنیزه بود به تعقیب تظاهرکنندگان پرداختند و آنها را مجبور کردند که از کوچه های منتهی به خیابان امام خمینی(ره) فرار کنند، سربازان ژاندارمری حتی در داخل کوچه ها نیز به تعقیب مردم پرداختند، درجه داران شهربانی حتی در داخل کوچه ها نیز برای ارعاب مردم تیر هوایی شلیک می کردند.
در آن روز چهار نفر از جوانان این مرز و بوم به نام های رضا نامداری، شهریار مرادی، مهدی قدکفرشان و حسین پارساییان توسط دژخیمان شاه به شهادت رسیدند که مزار شریفشان در خلد برین یزد می باشد.
نیروهای نظامی عده زیادی از جمله آقایان راشد و ربانی را دستگیر کردند، شورای هماهنگی استان پس از این حادثه تشکیل شد و نظر به ملاحظه موقعیت آیت الله صدوقی از اقدام علیه او خودداری کرد، ولی حجت الاسلم راشد یزدی به سه سال تبعید و اقامت اجباری در ایرانشهر محکوم شد.
به همین مناسبت امام خمینی (ره) در بخشی از پیام خود در برابر عذرتراشی و سکوت برخی می فرمایند: امروز... راه عذرها منقطع شده و در پیشگاه ملت پذیرفته نیست و در پیشگاه مقدس حق تعالی هیچ گاه پذیرفته نبوده است. آیا کسانی که عذرتراشی می کنند و مهر سکوت را نمی شکنند و گاهی به سکوت توجیه می کنند، می دانند چه تحولاتی در شرف تکوین است؟
تظاهرات مردم تا روز 12 فروردین ادامه داشت و نور صبح صادقی که از آسمان شهر مقدس قم درخشش آغاز کرده بود در دهم فروردین آسمان دارالعباده را روشن ساخت و فجر در یزد هم دمید.