آثار مکتوب شهید آوینی در حکم نقشه راه است

حمیدرضا قانعی در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» در شیراز، با گرامیداشت یاد و خاطره مرتضی آوینی، سید شهیدان اهل قلم بیان کرد: مجموعه آثار مکتوب شهید آوینی برای کسانی که می خواهند گنج انقلابی را که امام راحل برایشان به یادگار گذاشت بیابند در حکم نقشه راه است.

وی افزود: نقشه ای که اسرار و رموز اشارات امام (ره) را دریافته و به ما باز ‌می‌شناساند؛ اشاراتی که امام خود نیز آنها را از عقل کل و اوصیای او، ائمه معصومین (ع)، فرا گرفته بود.

دبیر دفتر مطالعات فرهنگی تمهید شیراز گفت: این روزها تنها سرمایه به‌جا مانده برای این انقلاب مردمند؛ مردمی که اگر چه بر دین عاجزند و چیزی از تفکر مابعدالطبیعه امروز نمی‌دانند، اما به مدد حجت باطنی خویش که عقل اقبال است در اعتقاد خویش ثابتند و حتی اگر نتوانند برهان فلسفی بر اعتقاد خویش اقامه کنند، باز گوهری چون امام (ره) را با زیور بدلی روشنفکرانی که همه چیز را با محک علم کوته‌بین و کوتاه پسند امروزی می‌سنجند، اشتباه نمی‎گیرند.

قانعی ادامه داد: در این احوال شاید به جای تجدید نظر در مبانی انقلاب، بیشتر محتاج تجدید نظر در مبانی اعتقادی خویش باشیم، چراکه گویی این مبانی در نظر ما و به مرور زمان طی این 30 سال دگرگون شده. با عقل امروزی، بیم آن است که چند صباحی دیگر از امام و صحیفه اش که نازله چندین و چند باره دستورات الهی در عصر ماست چیزی فهم نشود، چنانکه بارقه‌های آن از همان سال 67 هم هویدا بود و مسئولان ما اشارات ایشان را درباره سلمان رشدی درنیافتند و با بی‌اعتنایی عملی به حکم ایشان، کار به جایی رسید که امروزه هر پتیاره ای کاریکاتور معصومین (ع) را می‌کشد و قرآن را می‌سوزاند.

وی گفت: راهنما و دلیل ما در این راه تنها و تنها متفکرانی هستند که به جان، قدم در راه شناخت غرب و انقلاب اسلامی گذاشته‌اند و بعد از آنکه خود از این مهلکه دشوار به سلامت جسته‌اند، اثری از راه‌رفته پشت سر گذاشته اند.

دبیر دفتر مطالعات فرهنگی تمهید شیراز عنوان کرد: سید مرتضی آوینی شاگرد آن امام نازنین و پرورده این چنین انقلابی است؛ کسی که غرب را به جان آزموده و از آن برگشته بود، اعجوبه ای که به این مقدار اکتفا نکرد و قدم در راه تفصیل اجمالی گذاشت که امام راحل آن را مشخص کرده بود.

قانعی اضافه کرد: آوینی از معدود متفکرانی است که درست مثل خود امام، هرچه می گذرد افسوس نبودنش بیشتر جان عاشقان حقیقی امام و انقلابش را می‌آزارد. با این همه صد شکر که او ‌حاصل سلوک خویش را به تفصیل و با مهارتی ستودنی نوشته و در قالب آثار مکتوب خود به یادگار گذاشته است.

وی افزود: مرور تجربه‌ آوینی که در خلال نوشته‌های او ممکن می شود نه یک راه‌حل، که ممهد و آماده‌گر پیشنهاد یک راه‌حل است. این تجربه، الگویی در عرض الگوهای متعارف نیست. آوینی اقتصاد‌دان یا مرد سیاست یا جامعه شناس نبود. او معتقد بود: مادامی که ما اولا به مدد فلسفه، عالم جدید پیرامون خود را که زیر‌بنایی فلسفی دارد، نشناسیم، نمی فهمیم از کجا خوردیم و بعد اگر شناختیم ولی به علوم غربی و محصولات تکنولوژیک که مولود این تمدنند و برای ارضای نیاز‌های بسیار دور از نیاز‌های واقعی و ذاتی بشر پدید آمده‌اند، مسلط نشویم، نه اجازه داریم و نه خواهیم توانست این علوم و محصولات را ابزار خویش برای رسیدن به وضع مطلوب بنامیم و بدانیم، چراکه نسبت این به اصطلاح ابزار با ما و غرب که موجد آن بوده یکسان نیست، بنابراین طبعا بیشتر به آنها متمایل است تا به ما.

این فعال فرهنگی اضافه کرد: این ابزار ما را به همانجا که خاستگاه آن است، راهبر خواهد شد. برای اینکه چنین اتفاقی نیفتد، باید تصور کوی لیلی هوش از سرمان نرباید و دائم بیدار باشیم که ناقه علوم جدید و تکنولوژی برخاسته از آن، ما را به آنجا که خودمان مراد کرده ایم برساند.

قانعی گفت: شاید اگر کسی آثار آوینی را از سر تفنن یا اظهار فضل بخواند هیچ‌گاه نتواند راهی را که او به هزار و یک زبان ما را به آن دلالت می کند باز‌یابد، اما شاید دانشمندانی که انگیزه انقلابی و الهی دارند و در نتیجه زندگی در شرایط حاضر میان جان و جسمشان فاصله ای روزافزون احساس می‌کنند با خواندن این آثار و مقالات، راهبر به جایی شوند که نجات بشر امروز در آن نهفته است.

وی خاطرنشان کرد: این مقالات که از آن سخن می گوییم، تنها چند گزاره ساده به سان دستور زبان ادبیات فارسی برای کسانی است که سودای شاعری در سر می‌پرورانند، چراکه هیچ شاعری به محض حفظ کردن شعر پیشینیان و خواندن دستور زبان فارسی شاعر نشده است.

دبیر دفتر مطالعات فرهنگی تمهید شیراز ابراز داشت: دانستن دستور ‌زبان و خواندن شعر در منتها درجه‌ خود شاید ادیب بپرورد، اما برای شاعر شدن جوششی از درون لازم است که بخشی موهبت الهی و بخشی بسته به ظرفیت شخص است، بنابراین شاید از خلال تجربه خواندن آثار آوینی و مداقه در آنها بتوان راهی برای برون‌رفت از مصیبتی که بدان دچاریم جست.

طرح نسیم حیات راه آموزش و تحقیق در آثار شهید آوینی را می‌نمایاند

قانعی اضافه کرد: طرح نسیم حیات پرورش فکری خواص انقلاب اسلامی است، یکی از بهترین راه‌ها برای رسیدن به این منظور بررسی تحقیقی آثار سید مرتضی آوینی به عنوان کسی که با نگاه به افق غایی انقلاب اسلامی از منظر حکمت به شناخت غرب پرداخته و وضعیت فعلی ما را در برابر غرب تبیین کرده و آثار ارزشمندی را در حوزه نظری در موضوعات فرهنگ و ادب، سینما، هنر و مسائل خاص انقلاب اسلامی از خود باقی گذاشته است.

وی بیان داشت: تشکیل گروه های مطالعاتی 10 تا 15 نفره برای مطالعه منظم و برنامه ریزی شده و فهم دقیق مقالات و در نهایت کسب آمادگی برای تحقیق در موضوعات پیش روی انقلاب اسلامی، با انتخاب موضوع از آثار آوینی یا بر اساس تجربه آوینی در برخورد با پدیده های عالم جدید، شاکله اصلی این طرح است که دفتر مطالعات فرهنگی تمهید مجری آن در استان فارس است، این طرح تا کنون در 17 استان کشور به طور همزمان اجرا شده و استان فارس در اجرای آن از پیشگامان کشوری بوده است.

برکات مطالعه چند سطحی آثار سید شهیدان اهل قلم

دبیر دفتر مطالعات فرهنگی تمهید شیراز گفت: این طرح طی دو سال گذشته در سه سطح عمومی و متوسط و عالی برگزار شده است و درحال حاضر در دفتر مطالعات فرهنگی تمهید در حال گذراندن هفته های پایانی سطح سوم هستیم. تا کنون دو مجموعه فرهنگی دیگر در شیراز تقاضای شروع مجدد این طرح را دارند. در این سطوح 12 کتاب شهید آوینی با برنامه ریزی مشخص، مطالعه شده و اساتید و صاحب نظرانی از قم و تهران برای پرسش و پاسخ و برگزاری کارگاه‌‌هایی با موضوعات مطالعه شده دعوت می‌شوند.

قانعی اضافه کرد: در این مطالعات نگاه ما شناخت یک انسان است که با انقلاب اسلامی متحول شده، با این نگاه می‌توان به مولفه‌های انسان انقلابی دست یافت. ما معتقدیم اگر کسانی موفق به مطالعه تحقیقی آثار شهید آوینی شوند در چند سطح آثار و برکاتی خواهد داشت؛ در سطح عمومی، انسان‌هایی از لحاظ فکری پرورش خواهند یافت که طرح مسئله نسبت غرب و اسلام، مدرنیته و انقلاب اسلامی و تجدد و سنت را به خوبی درمی یابند و قادر به نقد تفکر، فرهنگ و جلوه‌های تمدنی غرب خواهند بود.

وی گفت: در سطح متوسط نیز خواصی پرورش خواهند یافت که با بصیرت لازم در راه تحقق انقلاب اسلامی در عرصه های تخصصی خود گام خواهند برداشت و حداقل با فهم درستی که پیدا می کنند نه تنها خودشان مانعی در راه پیشرفت انقلاب نیستند، بلکه با حساسیت و شناخت گوهر وجودی کسانی که فهم درستی از انقلاب اسلامی و عالم جدید دارند، شبکه ای از خواص بصیر در سراسر کشور را تشکیل خواهند داد که به جریان دادن فکر و مبانی انقلاب اسلامی در باطن و ظاهر عالم جدید اهتمام می ورزند.

دبیر دفتر مطالعات فرهنگی تمهید شیراز بیان کرد: همچنین گذراندن سطح عالی، پرورش خواص متخصصی که راه تحول علوم بر اساس مبانی انقلاب اسلامی را پیدا کرده و در رشته خاص خود مبداء تحولاتی در عرصه علم خواهند شد و به شکل‌گیری علم بومی با مبنای دینی مدد خواهند رساند را به دنبال دارد، همان‌گونه که این امر در آثار شهید آوینی حداقل در حوزه علمی سینما به ثمر رسیده است.