استواری و استحکام عقاید انسان در چیست؟/ چه کنیم تا هیچگاه ذلیل نشویم؟

گروه اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ حجت‌الاسلام محمدعلی جاودان از اساتید برجسته اخلاق هستند که در طی دوران زندگی و تحصیل حوزویشان از محضر اساتید برجسته‌ای از جمله آیت‌الله حاج آقا مجتبی تهرانی، آیت‌الله خوانساری، آیت‌الله حق‌شناس و علامه عسکری بهره‌مند شده‌اند.

دعوت به حیات

جریانات دینی اهدافی دارند. در آیه 24 سوره مبارکه انفال می‌فرماید: «یا أیّهَا الذینَ آمَنوا اسْتجیبوا للهِ وَلِلرَّسُول إِذا دَعاکمْ لِمَا یُحْیِیکمْ» ای کسانی که خدا را قبول دارید، جواب دعوت خدا و رسول را بدهید. آنها از شما دعوتی کردند. برای چه چیز دعوت کردند؟«لِمَا یُحْیِیکمْ» یک دستوری دارند که اگر شما به آن دستور عمل کنید، زنده می شوید. دعوت به حیات.

همه ما به نوعی زنده هستیم. این حیات در تمام موجودات زنده وجود دارد. بنابراین منظور این حیات نیست. زیرا این را همین الان هم داریم. این حیات را از بدو تولد داشته ایم. ما را به یک حیات برتر دعوت کرده اند.

راه رسیدن به زندگی برتر چیست؟

حال راه رسیدن به آن زندگی برتر چیست؟ در آیه 97 سوره مبارکه نحل می فرماید:« مَنْ عَمِلَ صالِحًا مِنْ ذکـَر أوْ أنثى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فـَلـَنـُحْیـِیَنـَّهُ حَیَاةً طـَیّبَةً» کسی که عمل صالح انجام دهد، مرد باشد یا زن باشد در حالی که مومن باشد، ما او را زنده می کنیم. تقریبا سه بار لفظ حتما استفاده شده است. حتما حتما حتما زنده شان می کنیم. در این حیات هیچ آلودگی ای نیست. اصلا هیچ خیال بدی از ذهنش نمی گذرد. هیچگاه هیچ چیز بدی در دلش نیست.

اولین قدم برای رسیدن به حیات برتر قبول خدا و بعد از آن ایمان به قیامت و... است. بعد از آن اگر فرد کار کند، سعی کند کار خوب انجام دهد و ... و در این کار خوب انجام دادن مداومت داشته باشد، آن حیات اولیه رشد می‌کند و به حیات طیبه می رسد. باید درست کار کند. کاری که پسندیده باشد. کاری که قابل عرضه باشد. اگر کسی اینگونه که تو نماز می خوانی، برایت نماز بخواند، حاضری چقدر بپردازی؟ بهشت بسیار نزدیک است. بهشت نقد است. در صورتی که انسان قیمتش را بپردازد.

اما هوا و هوس ما را به دنبال خود می‌کشاند و ما به دنبال آن می‌رویم و آلوده می شویم. در گذشته می‌گفتند بچه شهوتش در پایش است. مدام می دود. بعد همینطور با گذشت سن این شهوت بالا می آید تا در زمان پیری به چانه می رسد. ما در کودکی ریاست طلب یا شهوت طلب نبودیم. بعد که سن بالا می رود انسان ریاست طلب و شهوت طلب می شود.

اگر انسان کار کند و زحمت بکشد، «مَنْ عَمِلَ صالِحًا» اگر سعی کند و زحمت بکشد، اگر کار خوب و درست انجام دهد. کار درست یعنی چه؟ خب نماز را باید اول وقت خواند، اما اگر همسر من در خانه تنهاست و نزدیک عید است و ساختمان خالی است و او از تنهایی می‌ترسد، اصلا حرام است که من برای نماز اول وقت به مسجد بروم. این عمل صالح نیست. عمل صالح آن است که من مطابق با وظیفه شرعی ام عمل کنم. همان دو دوتا، چهارتای شرعی.

طلب عزت یک جریان فطری است

در آیه 10 سوره مبارکه فاطر می فرماید:« مَنْ کانَ یُریدُ العِزَّة فلِله العِزَّةُ جَمیعًا» هرکس خواهان عزت است، تمام عزت ها برای خداست. هیچکس نیست که خواهان عزت نباشد. کسی به دنبال مرگ نیست. همه خواهان حیاتی هستند که هیچ گاه، هیچ خللی در آن وارد نشود. در رابطه با جهنمیان در آیه 74 سوره مبارکه طه می‌فرماید:« لا یَمُوتُ فیها وَلا یَحْیا» زمانی که در جهنم هستند، نمرده اند، زیرا درد می‌کشند و نه زنده‌اند، زیرا این زندگی نیست.

«مَنْ کانَ یُریدُ العِزَّه» طلب عزت یک جریان فطری است. هر انسانی می خواهد که سرش بلند باشد. انسان ها برای چه به دنبال پول می‌روند؟ یکی از دلایلش این است که وقتی کسی پول داشت سربلند می شود. اما هرکس که عزت می‌خواهد باید بداند که همه عزت‌ها نزد خداوند است.«مَنْ کانَ یُریدُ العِزَّة فلِله العِزَّةُ جَمیعًا» باید بروی و از او بگیری. آقا یعنی چه؟ یعنی عزت منحصرا متعلق به خداوند است و هیچ کجای دیگر یافت نمی شود.

اولین چیزهایی که ما را ذلیل می کند، هوی و هوس خودمان است

تمام خوبی های شما به سوی مرکز عزت بالا می رود تا به معدن عزت برسد. عمل صالح و اعتقاد خوب، شما را بالا می‌برد و خوبی‌های انسان مدام بهتر می‌شود. اگر انسان به آن عزت برسد، در عالم هیچ چیزی وجود ندارد که او را ذلیل کند. اگر عمل صالح انجام دهی، به یقین می رسی. اگر اعتقادات شما درست و یقینی شد، به عزت می‌رسی و زمانی که به عزت رسیدی، دیگر ذلیل نمی شوی.

اولین چیزهایی که ما را ذلیل می‌کند، هوی و هوس خودمان است. دستمان را به خاطر هوی و هوسمان دراز می‌کنیم. اما انسانی که از جانب خداوند عزت یافته را هیچ چیز ذلیل نمی‌کند.« مَنْ کانَ یُریدُ العِزَّة فلِله العِزَّةُ جَمیعًا إلـَیْهِ یَصْعَدُ الکـَلِمُ الطـّیّبُ » اعتقاد و یقین شما اصل و بنیان شخصیت شماست. زمانی که شما اعتقاد دارید، شخصیت دارید. زمانی که اعتقادتان محکم باشد، شخصیت دارید. این اعتقاد در اثر عملِ درست، قوت می گیرد. استواری و استحکام افکار و عقاید انسان در اثر عمل صالح است.