چرخه ناسالم بستری‌های غیر لازم/ راز طرح مخرب 20 ساله چیست؟

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»- حسن اجرایی؛ یکی از ارزشمندترین و برترین خدمات در جهان، خدمات بهداشتی و درمانی است که بسیاری از انسان‌ها را از مرگ حتمی نجات داده و به بسیاری دیگر نیز زندگی‌ای به دور از رنج و تلخی بخشیده است. بسیاری از بیماران با درد و رنج حاصل از سالها بیماری بالاخره مداوا می‌شوند و طعم شیرین روزها و شب‌هایی بی درد و آرام را دوباره می‌چشند.

در این میان اما برخی سیاست‌گذاری‌ها، بی‌دقتی‌ها و البته بعضی منفعت‌طلبی‌ها، روزانه با جان انسان‌های فراوانی بازی می‌کند و شرایط تلخ و دردناک آنها را شدت می‌بخشد. دکتر سید محمدصادق مهدوی دبیر علمی نخستین کنگره بین‌المللی اعتباربخشی ایران می‌گوید: پژوهش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد به طور متوسط هر روز یک خطای پزشکی بر روی هر بیمار بستری اتفاق می‌افتد.

این آمار نگران کننده که احتمالا در کشورهای توسعه نیافته بالاتر از نقاط پیشرفته‌تر جهان است، بسیار نگران‌کننده است. این آمار در کنار توجه به این نکته که بسیاری از بستری‌ها در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی، غیرضروری و غیرلازم است، می‌تواند آستانه بحران را به خوبی نشان دهد، چرا که افزایش بیماران بستری در بیمارستان‌ها، نسبت مستقیمی با کاهش دقت و سرعت در ارائه خدمات به این بیماران دارد و می‌تواند برای آنها خطرساز باشد. از سوی دیگر طبیعی است که بیمارانی که برای دریافت خدمات پزشکی و مراقبتی نیازمند بستری شدن هستند، ریسک آن را هم می‌پذیرند، اما در موارد غیرلازم و غیرضروری، بدون آنکه بیماران نیازی به بستری شدن داشته باشند، ریسک زیادی را می‌پذیرند و ممکن است شرایط آنها وخیم‌تر از قبل شود.

طرح خودگردانی؛ سرچشمه امراض بخش بهداشت

دکتر فخرالدین حیدری نماینده دوره‌های هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی و عضو دوره پیشین کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گوید: به علت اجرای طرح خودگردانی در بیمارستان‌ها، با هدف افزایش درصد اشغال تخت‌های بیمارستانی و افزایش درآمد بیمارستان‌ها، بیماران بیشتر از زمان مورد نیاز بستری می‌شوند.

بستری غیرضروری و بیش از زمان لازم، علاوه بر آنکه هزینه‌های درمان را افزایش می‌دهد، می‌تواند موجب عدم رسیدگی مناسب به بیماران شود و آمار خطای پزشکی را نیز افزایش دهد. علاوه بر بیمارستان‌های دولتی که به دلیل خودگردانی به این اقدامات دست می‌زنند، بیمارستان‌های خصوصی نیز برای افزایش درآمد خود اینچنین اقداماتی را انجام می‌دهند.

در کنار بستری‌های غیرلازم و گاهی سودجویانه، نمی‌توان کم‌کاری نهادهای مسئول از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را نادیده گرفت که علاوه بر نظارت کامل بر اقدامات بیمارستان‌ها و پزشکان، باید با آموزش‌های کافی به مردم، مانع ایجاد مخاطرات بیشتر برای بیماران شوند.

حذف نیمی از بستری‌ها با خودمراقبتی

در همین زمینه سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، با تاکید بر شعار «یک عمر سلامتی با خودمراقبتی» که شعار هفته سلامت امسال بود، گفته است: امروزه میزان شیوع بیماری‌ها از بیماری‌های واگیردار به بیماری‌های غیرواگیر تغییر پیدا کرده و این نتیجه سبک زندگی و تغذیه ناسالم است و متاسفانه مردم آموزش‌های لازم در این زمینه را دریافت نکرده‌اند.

این مقام بهداشت و درمان کشور، نقش آموزش در ارتقای سلامت جامعه را چنان موثر و مهم دانسته که ادعا کرده است 50 درصد از موارد بستری در بیمارستان‌ها با خودمراقبتی کاهش می‌یابد. این اظهارات در حالی است که مردم بیش از آنکه در معرض آموزش‌های درست و کاربردی برای سبک زندگی سالم باشند، زیر بمباران تبلیغات ناسالم و بیماری‌آفرین رسانه‌ها هستند؛ رسانه‌هایی از جمله صداوسیما که مطمئنا تاثیر پیام‌های بازرگانی در آن بسیار بیش از برنامه‌های با موضوع پزشکی و سلامت است.

راز طرح مخرب 20 ساله چیست؟

شاید اصلی‌ترین عامل در افزایش بستری‌های غیرلازم در بیمارستان‌های دولتی را بتوان طرح خودگردانی این بیمارستان‌ها دانست. طرح خودگردانی بیش از 20 سال است که در حال اجراست و به رغم مخالفت کارشناسان، نمایندگان مجلس و حتی برخی وزرای بهداشت و درمان با آن، همچنان در حال اجراست.

دکتر شهاب‌الدین صدر رییس کل پیشین سازمان نظام پزشکی در این باره می گوید: بیمارستان‌های دانشگاهی و دولتی باید از محل اعتبارات عمومی کشور اداره شوند. این مقام پیشین سازمان نظام پزشکی کشور پیش از آن در سال 87 نیز بخش اعظم مشکلات بخش سلامت و خصوصا بیمارستان‌های دولتی را در طرح خودگردانی بیمارستان‌ها اعلام کرده بود.

شهاب‌الدین صدر، رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هشتم همچنین گفته است: «80 درصد خدمات بستری در بیمارستان‌های دولتی انجام می‌شود و وضعیت ارائه خدمات در این بخش نامطلوب است و علت این مسئله به اجرای طرح خودگردانی بیمارستان‌ها مربوط می‌شود.» نامطلوب خوانده شدن خدمات ارائه شده به بیماران بستری در بیمارستان‌های دولتی از سوی یکی از مقامات بخش بهداشت و درمان کشور، زنگ خطری حاکی از وجود مخاطره جدی برای بیماران بستری در بیمارستان‌های دولتی است؛ چرا که ارائه خدمات نامطلوب بازی با جان انسان‌هاست و در این میان بستری‌های غیرضروری برای کسب درآمد بیشتر را می‌توان تجارت با خون نامید.

بستری‌های غیرلازم برای کسب درآمد بیشتر در بیمارستان‌های دولتی، بسیار زننده‌تر و دردناک‌تر از انجام این کار در بیمارستان‌های خصوصی است؛ چرا که معمولا کسانی به بیمارستان‌های دولتی مراجعه می‌کنند که از تمکن مالی پایین‌تری برخوردارند و توان دسترسی به خدمات بهتر در بیمارستان‌های خصوصی ندارند. نکته دیگر آنکه بیمارستان‌های خصوصی معمولا خدمات مناسب‌تری نسبت به بیمارستان‌های دولتی به بیماران ارائه می‌کنند، اما کسب درآمد بیمارستان‌های دولتی با خدماتی که حتی از سوی مقامات بهداشت و درمان کشور نیز نامطلوب خوانده می‌شود، بسیار آزار دهنده است.

سرانجام آنکه یک چرخه ناسالم موجب بروز شرایطی شده که در بسیاری موارد با جان بیماران بازی می‌کند. بیمارستان‌ها بر اساس طرح خودگردانی باید بیماران را بدون آنکه ضرورتی داشته باشد بستری کنند یا بیش از میزان لازم در بیمارستان نگه دارند، بستری بیشتر امکان ارائه خدمات مناسب به بیماران را کاهش می‌دهد و بیماران بستری در کنار هزینه بیشتری که پرداخت می‌کنند، خدمات کمتری دریافت می‌کنند و به علاوه افزایش بستری‌ها موجب بالا رفتن آمار اشتباه‌ها و خطاهای پزشکی می‌شود که به طور مستقیم جان انسان‌ها را نشانه رفته است.