تنفس هوای کثیف سیاسی در سازمان محیط زیست/ «ابتکار» خانم ابتکار در فرافکنی‬

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ مساله محیط زیست یکی از مسایل مهم در جهان حاضر است که هیچ حد و مرز جغرافیایی نمی شناسد چرا که طبیعت یک ابرسیستم یکپارچه و شدیدا هماهنگ است که اثرهرگونه تغییری در یک ناحیه به تمام آن منتقل می شود. امروزه محیط زیست در هر نشست و کنفرانس بین المللی و منطقه ای جزء موضوعات اولویت دار مطرح شده و برای حل مشکلات آن برنامه ریزی می شود. پس از تاکیدات مقام معظم رهبری در 17 اسفند گذشته مبنی بر لزوم توجه جدی به مساله محیط زیست که مورد استقبال طرفداران محیط زیست خصوصا قشردانشگاهی قرار گرفت، مساله محیط زیست وارد فاز جدیدی از توجه شد. اما متاسفانه با تمام این تاکیدات، حال محیط زیست کشورمان چندان تعریفی ندارد. پس از کشتار گاه و بیگاه یوز کمیاب ایرانی و تهدیدهایی که همه روزه متوجه سایر منابع طبیعی کشور می شود، این روزها شاهد آتش سوزی وسیع در جنگل های زاگرس هستیم. گذشته از لزوم فرهنگ سازی در زمینه حفاظت از محیط زیست اما این امر اقتضا می کند تا نگاهی گذرا به عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی رسمی حفاظت از محیط زیست و مسئول حل مشکلات زیست محیطی، در سال های اخیر بیندازیم.

چند سالی است که کشور ما درگیر چند معضل عمده زیست محیطی بوده است که از جمله آن ها  می توان به خشک شدن تالاب ها و رودخانه که نماد عینی آن خشکی دریاچه ارومیه است و ورود ذرات گرد و غبار به داخل کشور اشاره کرد. در این میان آن چه مورد تعجب است رفتارهای رییس سازمان محیط زیست کشور خانم ابتکار است که به جای پرداختن به مساله و تلاش برای حل مشکل به فرافکنی روی آورده است. اقداماتی سیاست زده که بیش تر رنگ و بوی فعالیت های زودهنگام انتخاباتی را دارد تا فعالیت های تخصصی و نیز پرداختن به مسایل غیرمرتبط و حاشیه ای مانند حضور در دانشگاه ها آن هم نه به عنوان مسئول محیط زیست، بلکه برای افتتاح دفاتر تشکل های شبه دانشجویی، سخن رانی سیاسی و ...

برای اولین بار ابتکار در سال 85 به عنوان  عضو شورای شهر تهران ادعا کرد که امواج پارازیت ارسالی بر روی شبکه های ماهواره ای برای سلامت مردم مضر است، ادعایی که تا مدتی برای شورای شهر تهران حاشیه ساز شد و البته هیچ گاه نیز وی دلیلی بر مدعای خود ارایه نکرد و بررسی های بعدی خلاف نظرات او را اثبات کرد.

وی در اوایل مسئولیت خود در دولت روحانی، ادعا کرد که مشکل آلودگی هوای تهران ریشه در آلودگی بنزین تولید داخل دارد. در 9 دی ماه 1392 و در زمانی که متخصصین دلسوز داخلی تمام همت خود را خرج این کرده بودند که با ارتقای کمی و کیفی محصولات داخلی خصوصا فرآورده های نفتی مانند بنزین، اثر تحریم ها را خنثی کنند؛ وی در مصاحبه با خبرنگار علمی ایرنا گفت که با توجه به آلودگی بنزین داخلی بهتر است از خارج بنزین وارد کنیم. این گونه بود که قرار شد حجم واردات بنزین به سه برابر افزایش یابد در حالی که بیات عضو هیئت مدیره شرکت صنایع پتروشیمی اعلام کرده بود که اولا بنزین داخلی هیچ گونه آلودگی ندارد ثانیا این بنزین اصلا در تهران توزیع نمی شود که منجر به آلودگی هوای آن شود.

خرداد 93؛ روزنامه ها اسناد آلودگی بنزین های وارداتی به مواد سمی را منتشر کردند. چندی بعد نیز آشکار شد که این بنزین نه از کشورهای تولیدکننده که از دلالان درجه چندم بنزین خریداری شده است. در نهایت نیز ابتکار به جای حل مشکل آلودگی هوای تهران، در راه حلی عجیب اعلام کرد که مردم باید از تهران بروند. اگرچه بعدها و با فاش شدن نقش همسر خانم ابتکار در واردات بنزین و سود کلان احتمالی خانواده او از این واردات، برخی مسئله اصرار ابتکار بر واردات بنزین را بی ارتباط با این مسئله ندانستند.

هجوم ریزگردها به آسمان کشور خصوصا شهرهایی مانند اهواز بوته آزمایشی دیگر برای خانم ابتکار بود. درست در روزهایی که گرد و غبار اهواز را در خود بلعیده بود و مردم شهری که روزگاری خط مقدم نبرد با متجاوزان بیگانه بود حتی در تنفس عادی خود نیز دچارمشکل بودند، خانم ابتکار به بهانه لغو پروازهای فرودگاه اهواز از سفر به این شهر سر باز زد در حالی که می توانست با سفر زمینی یا استفاده از پروازهای فرودگاه های نزدیک مثل اصفهان و یاسوج به این شهر سفر کند همان گونه که وزیربهداشت در آن روزها به اهواز رفت و پیگیر قضایا بود. در همین روزها ابتکار به این جمله نه چندان مسئولانه که «مردم با ریزگردها کناربیایند» اکتفاکرده و در عوض با نادیده گرفتن مسئولیت های قانونی خود در سازمان محیط زیست و فراموشی رنجی که مردم شریف خوزستان می بردند، برای افتتاح یک تشکل سیاسی دانشجویی به دانشگاه شریف رفت.

این عملکرد ابتکار باعث شد تا نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی به اقداماتی مانند تحقیق و تفحص از سازمان محیط زیست و یا پیشنهاد طرح ادغام آن در وزارت جهاد کشاورزی برای نظارت بیشتر بر این سازمان روی آورند. طرحی که ابتکار در دانشگاه شریف آن را تلاش عده ای برای انحلال سازمان متبوع خویش عنوان کرد.

از این گذشته معصومه ابتکار در اقدامی رسانه‌ای و با کمک برخی روزنامه‌های زنجیره‌ای حذف ردیفی از بودجه سال ۹۴ این سازمان را بهانه‌ای قرار داد تا نمایندگان مجلس را مسبب تشدید آلودگی خوزستان معرفی کند که این ترفند نیز با اطلاع‌رسانی بموقع اعضای کمیسیون تلفیق خنثی شد. غلامرضا کاتب، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در واکنش به مباحث مطروحه از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر حذف بودجه ۶۰میلیاردی محیط‌زیست در مجلس اظهار داشت: پیشنهاد دولت مربوط به ارائه بودجه به محیط‌زیست مغایر با قانون دائمی کشور بود. این نماینده مجلس با بیان اینکه این بودجه هیچگونه ارتباطی به سازمان‌های مردم‌نهاد و محیط‌زیست نداشته است، تصریح کرد: در این قانون هیچ مطلبی به طور اختصاصی به ریزگرد مربوط نمی‌شد. کاتب با بیان اینکه قرار بود بودجه برای کنترل آلودگی هوا به محیط‌زیست داده شود، افزود: این ظلم به مردم شهرهای آلوده است و این قانون معنا و مفهوم ندارد. مطلب دیگری که این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به آن اشاره کرد این است که در موضوع پیشنهادی دولت یک کلام هم درباره ریزگردها نیامده است. این پول برای کنترل آلودگی مطرح شده و به ریزگرد اختصاص نداشته است.

درقضیه دریاچه ارومیه که به عنوان یکی از وعده های انتخاباتی آقای روحانی نیز مطرح بود؛ عملا اتفاق قابل مشاهده ای رخ نداده است. دولت از تخصیص بودجه ای بالغ برهفتصد میلیارد تومان برای حل مشکل دریاچه ارومیه خبر می دهد در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقدند برنامه مشخصی برای هزینه کرد این بودجه تعیین نشده است. قاضی پور نماینده مردم ارومیه گفته بود خشک شدن دریاچه ارومیه  باعث آوارگی حدود  سه میلیون تن از اهالی اطراف دریاچه خواهد شد و  مسئولینی که با کارهای غیرقانونی، موجبات خشک شدن دریا را به بار آورده‌اند، عامل آوارگی‌ها و فسادی خواهند بود که در این منطقه پدید خواهد آمد. آنطور که به نظر می رسد دولت اگر هم بتواند با برنامه ریزی های خود مصرف آب را کاهش دهد ولی هنوز مکانیزم های کنترل و هدایت آب ذخیره شده و همچنین تمهیداتی برای معیشت جایگزین کشاورزان که در پی کاهش آب متضرر میشوند تعریف نکرده است.

برخورد این رئیس سیاست زده ی سازمان محیط زیست با کارمندان سازمان تحت مدیریتش نیز چندان به مذاق همکاران او خوش نمی آید. در یکی از آخرین برخوردهای نه چندان محترمانه که حدود یک ماه پیش در 23 اردیبهشت ماه سال جاری رخ داد؛ ابتکار در جمع عده ای از کارمندان سازمان محیط زیست حاضر شده و با بی اعتنایی نسبت به خواسته های صنفی آنان موجبات اعتراض کارمندان سازمان را فراهم کرد به گونه ای که عده ای از آنان به نشانه اعتراض سالن را ترک کردند.

واکنش مسئولین دولت به این اقدامات غیرمسئولانه صرفا سکوت حمایت آمیز بوده است و این طور به نظر می رسد که دولتمردان دست این عضو سیاسی کار را برای ایجاد هیاهو و جنجال به جای عمل به وظایفش باز گذاشته اند و ابتکار در هرشرایط و با هر میزان ضعف در عملکرد، از حاشیه امنی برخوردار است.