به گزارش گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ در فرهنگ غني و کهن ايران ميهمان حبيب خدا است و در اسلام نيز سفارش بسياري بر تكريم ميهمان از سوي ميزبان شده است حال اینکه سالي یک بار فرصتي براي میهمانی در خانه بهترين ميزبان فراهم شده فرصتي است كه بايد غنيمت شمرده شود.
''در طول زندگی شما نسیم هایی از سوی پروردگارتان می وزد، آگاه باشید که خود را در معرض آنها قرار دهید، باشد که چنین نسیمی سبب شود برای همیشه بدبختی از شما دور ماند.'' و اين كلامي است نوراني از رسول مهربانی ها و ماه رمضان ماهي جاري از اين نسيم است آن قدر كه حتي خواب روزه دار هم عبادت است و فرشتگان به ثبت اجرش مشغول.
زندگي آنگاه صورت واقعي به خود می گیرد که همهچیز در راستاي تقرب به خدا و قدسي شدن باشد و از اين طريق فعالیتهای انسان جاي خود را مییابند و انسان از پوچي رها میشود.
خداوند متعال فلسفه خلقت را بندگي معرفي می کند و ماه رمضان فرصت مناسبي براي بندگي به معناي حقيقي است.
رمضان و روزه از لفظ تا مفهوم
در فرهنگ لغت فارسي از جمله فرهنگ لغت دهخدا، معين و عميد؛ واژه رمضان به معنای ماه نهم از سال قمري، ماه روزه، ماه صيام، رمضان المبارک و ماه مبارک به کار رفته است. در فرهنگ لغت دهخدا نیز رمضان را به عنوان سنگ گرم تشریح شده است که از سنگ گرم پاي روندگان مي سوزد و شايد که به وقت وضع اين اسم ماه صيام در شدت گرما باشد و يا ماخوذ است که «رمض» به معني سوختن است چون صيام گناهان را مي سوزاند.
واژه روزه نيز در اين فرهنگ لغات به معني خودداري از خوردن و آشاميدن و ساير اعمالي که براي روزه دار منع شده از اذان صبح تا غروب.
ديگر اينکه اين ماه روزه براي مسلمانان است و در لغت قديم نام آن «ناتق» بوده است و به نام هاي ماه مبارک، شهرالله و شهر رمضان در اين فرهنگ لغت به کار رفته است.
مفهوم رمضان
در توصیف ماه مبارک رمضان از آن به عنوان ماه نزول قرآن، ماه بيداري و تزکيه نفس، ماه زدودن شهوات پست حيواني، ماه استقامت و پايداري، ماه انس گرفتن با قرآن، ماه آزمايش و امتحان، ماه بيداري دل هاي خفته و ماه بيداري روح از قفس تن و بسیاری اوصاف دیگر یاد شده است و در مجموع تمام این تعاریف یک نکته بسیار پررنگ جلوه می کند و ان اینکه این ماه، ماه پرواز برای رسیدن به آسمان هفتم عشق و زنده کردن صداقت و پاکدامني است.
این ماه فرصتی است تا انسان هاي معتقد به اسلا م ناب آمادگي لازم برای رسيدن به قرب الهي خود را در معرض آزمايش هاي الهي قرار دهد.
مفهوم روزه
در دین مبین اسلام انسان روزه دار همواره مکلف به رعایت اموری است که در صورت تخطی از این اصول و احکام روزه باطل می شود.
باز داشتن چشم، گوش، زبان، عقل و در مجموع کليه جوارح انسان از امورات غيرشرعي و قانوني که در چارچوب دين مبين اسلام است و فرد روزه دار باید بر دوری از این محرمات توجه و تاکید داشته باشد اما آنچه در این ماه روزه را روزه واقعی و مقبول درگاه باریتعالی می کند مبارزه با ترفندهاي شيطاني و غيرانساني است که در کنار پرهیز از تناول و آشاميدن معنا پیدا می کند.
ماه رمضان و سفره های افطاری و سحری
ماه مبارک رمضان در میان مسلمانان از ماه های عزیزی است که در شهرها و حتی کشورهای مختلف دارای رسم و رسوماتی خاص شده است. پس از ساعت ها تشنگی و گرسنگی یکی از نشاط آورترین لحظه ها چیدن سفرهای افطاری و انتظار خانواده های روزه دار گرد سفره افطار است.
شله زرد، حلوا، آش، خرما، نان و پنیر و گردو و انواع و اقسام غذاها زینت بخش سفره های رنگین افطار امروز شده است. اگر چه این سفره رنگین چشم نواز است اما در بیان فلسفه روزه گرفتن آمده است که روزه دارى فرصتی است تا در سايه آن، انسان بتواند از هرگونه فساد و بيمارى مصون بماند، بیماری اسراف، درک فقرا و مستضعفان جامعه، پرهیز از خلقیات و رفتارهای مذموم. این ها همه مسائلی است که در ماه مبارک رمضان انسان با روزه داری و تحمل گرسنگی و تشنگی به تفکر وا می دارد تا به این وسیله به تقوا نزدیکتر شود.
اما آنچه شاید امروزه دامنگیر سفره های افطاری شده اسراف و زیاده روی و ترویج تجمل گرایی باشد. مسئله ای که همواره مورد توجه اولیاء الهی بوده و بر آن تاکید کرده اند.
امام صادق(ع) نیز در روایتی فرموده اند: «انسان مؤمن اسراف و زیاده روی نمی کند بلکه میانه روی را پیشۀ خود می سازد»
مولانا نیز می گوید:
این دهـان بستی دهانی باز شــد کو خورندهی لقمههای راز شـــد
لب فـرو بند از طعام و از شراب سوی خوان آسمــانی کن شتاب
یکی از تفاوتهای عمده ضیافت الهی با ضیافت مردمی در این است که در ضیافتی که از جانب مردم صورت می گیرد محور؛ دعوت بسوی طعام است و بهره بردن از آنچه هست. اما در ضیافت الهی محور، تقوی و ریاضت و مبارزه نفسانی با شهوات و امیال شیطانی است که از جمله ویژگی های آن، بودن و نخوردن و قدرت داشتن و گناه نکردن و بر خواهش های دل «نه» گفتن است که تسلط بر نفس را تقویت می کند و بدون این هم نمی توان به وارستگی از خود و رسیدن به قرب الی الله رسید.
در واقع ماه مبارک رمضان، فرصتی برای هجرت درونی است در راستای سیر در دنیای باطن و فرصتی برای مرور نفسانیات و اخلاقیات.
اما آنچه در سال های اخیر با آن موجهیم، مشاهده گرایش مردم به برپایی سفره های رنگینی است که شاید با اصالت روزه داری که همان ساده زیستی، بودن به یاد گرسنگان و محرومان است منافات داشته باشد. به طوری که بسیاری از خانواده ها حتی خانواده های نه چندان متول در تهیه اقلام مورد نیاز خود برای این ماه مبارک به مراتب هزینه ای بیش از دیگر ماه های سال را متحمل می شوند. در این میان نیز هستند افراد سودجویی که از این فرصت سواستفاده می کنند و اقدام به گران فروشی می کنند. این مسئله که خود معضلی است که این روزها خانواده های زیادی را در برگرفته است و می توان گفت همین مسئله به عنوان یکی از مهمترین مصادیق اسراف می تواند از حظ معنوی این ماه بکاهد.
چرا که در فرهنگ اسلامی اسراف همواره مذموم بوده است و در ماه رمضان که ماه دوری از بدی ها است بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد و از آن پرهیز شود.
مساوات و برابری اثر مهم روزه داری
آیت الله سیدمحمد واعظ موسوی با اشاره به آثار و ابعاد مختلف روزه داری در ماه مبارک رمضان می گوید: روزه فریضه ای است که آثار تربیتی، اجتماعی و بهداشتی فراوانی برای فرد روزه دار به همراه دارد از جمله اینکه به فرد روزه دار درس مساوات و برابری به عنوان مهمترین اثر اجتماعی روزه می دهد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با تاکید براینکه گرفتن روزه سبب تلطیف روح می شود، می افزاید: اجتناب از خوردن و آشامیدن مرحله اول روزه است و فرد روزه دار دراین زمان طولانی ۱۷ ساعت و تنها برای اطاعت فرمان حق و اینکه خود را در ردیف گرسنگان قرار دهند و از خوردن و نوشیدن اجتناب می کند.
به اعتقاد وی بودن در ردیف گرسنگان و مستمندان میتواند آثار اجتماعی بزرگی برای همیشه در زندگی انسان داشته باشدمشروط بر اینکه به هنگام سحر و افطار که زمینه برای خوردنی و آشامیدنیها فراهمشده است فرد روزهدار با استفاده از اسراف عامل انحراف از دین را برای خود فراهم نکند.
این عضو مجلس خبرگان رهبری می گوید: روزه تنها بستن دهان در طول روز نیست، روزه آداب و شرایطی دارد که ازجمله آن رعایت اعتدال در خوردن و آشامیدن و استفاده از نعمتهای الهی است.