گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، دانشگاه زنجان یکی از دانشگاه های دولتی تحت پوشش وزارت علوم در استان زنجان است که بیش از 12 هزار دانشجو در حال حاضر در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.
شوراي گسترش آموزش عالي در ۱۵ مردادماه ۵۳ تاسيس مدرسه عالي كشاورزي و دامپروري را در رشتههاي مديريت كشاورزي و دامپروري (مقطع كارشناسي) در شهر زنجان تصويب كرد. به دنبال آن در 14 اسفندماه سال 1353 اولين جلسه هيأت امناي مدرسه عالي زنجان تشكيل و مقرر شد كه از اول مهرماه سال 1354 فعاليت آموزشي خود را با پذيرش 72 دانشجو از طريق آزمون سراسري در دو رشتة مديريت كشاورزي و مديريت دامپروري آغاز كند. بدين ترتيب كار آموزشي دانشگاه زنجان (مدرسه عالي كشاورزي و دامپروري) رسماً از سال 1354 آغاز شد.
در آذرماه همان سال با تصويب هيات دولت، زميني به مساحت 400 هكتار براي انجام فعاليتهاي آموزشي و كارهاي عمراني از طريق سرجنگلداري وقت استان، در اختيار دانشگاه قرار گرفت.
مدرسه عالي كشاورزي و دامپروري زنجان در دوم اسفندماه ۵۵ از سوي شوراي گسترش آموزش عالي به دانشكده كشاورزي زنجان با دو رشته كشاورزي و دامپروري در مقطع كارشناسي، تغيير نام پيدا كرد. بنا به مصوبه ستاد انقلاب فرهنگي در ۲۵ مرداد ۶۱ در چهارچوب تغيير نظام آموزش عالي كشاورزي، دانشكده كشاورزي زنجان به آموزشكده كشاورزي زنجان تبديل شد؛اما براثر تلاش عدهاي از مسئولان استان و دانشگاهيان و با توجه به وجود امكانات خوب در استان، موضوع تغيير نام آن مجدداً در جلسه ۱۱ خرداد ۶۴ شوراي بازگشايي وزارت فرهنگ و آموزش عالي سابق مطرح و به دانشكده كشاورزي زنجان تغيير نام پيدا كرد.
باتوجه به موافقت شوراي گسترش آموزش عالي، مبني بر پذيرش دانشجو در آموزشكده فني زنجان، شوراي مذكور با تبديل دانشكده كشاورزي زنجان به مجتمع آموزش عالي زنجان (شامل آموزشكده فني و دانشكده كشاورزي) در ۱۹ اردیبشهت ۶۶ نيز موافقت کرد.
همچنين با تاسيس دانشكده علوم در سال 1369 و دانشكده ادبيات و علوم انساني در سال 1370، سرانجام در ۱۵ بهمن ۷۰ با تغيير نام مجتمع آموزش عالي زنجان به دانشگاه زنجان از سوي وزارت فرهنگ و آموزش عالي وقت موافقت بعمل آمد.
این دانشگاه دارای چهار دانشکده تخصصی است که در ذیل هر کدام به تفصیل معرفی شده است:
دانشكده كشاورزي:
دانشكده كشاورزي دانشگاه زنجان در سالتحصيلي 55-1354 در دو رشته تحصيلي مديريت كشاورزي و مديريت دامپروري در سطح كارشناسي با 63 نفر دانشجو و شش نفر عضو هيأت علمي تماموقت فعاليت آموزشي خود را شروع كرد. متعاقب آن رشتههاي ترويج و آموزش كشاورزي، باغباني، گياهپزشكي، خاكشناسي و پرورش زنبور عسل داير گرديدند.
در حال حاضر و با توسعه اين دانشكده هشت گروه آموزشي در مقطع آموزشي به نامهاي زراعت و اصلاح نباتات، علوم دامي، ترويج و آموزش كشاورزي، علوم باغباني، گياهپزشكي، خاكشناسي، آب و صنايع غذايي توسط 80 عضو هیات علمی به تعليم و تربيت دانشجو مشغول هستند. همچنين دانشكده كشاورزي در مقطع كارشناسي ارشد با بیش از 30 گرايش و در مقطع دكتري با بیش از 10 گرايش به امر آموزش دانشجويان مشغول ميباشد.
دانشکده مهندسي:
دانشکده مهندسي دانشگاه زنجان در سال 1366 فعاليت خود را با تاسيس رشته مهندسي عمران آغاز کرد. متعاقب آن گروه هاي آموزشي مهندسي برق، مهندسي مکانيک، مهندسي معماري، مهندسي کامپيوتر، مهندسي نقشه برداري، مهندسي معدن، مهندسي شيمي،مهندسی مواد و گروه هنر- نقاشي تأسيس و اقدام به پذيرش دانشجو نمودند. هم اکنون دانشکده مهندسي داراي 10 گروه آموزشي مي باشد که در 19 گرايش اقدام به جذب دانشجو در مقاطع کارشناسي مي کند.
در سال هاي اخير دوره هاي تحصيلات تکميلي در دانشکده مهندسي رشد کمي و کيفي چشمگيري داشته اند که در نتيجه آن اين دانشکده در اغلب شاخص هاي آموزشي و پژِوهشي جزء برترين هاي دانشگاه مي باشد. در حال حاضر دانشکده مهندسي در 15 گرايش در مقطع كارشناسي ارشد اقدام به جذب دانشجو مي کنند.
گرايش هاي میکروالکترونیک، گرایش سیستم های دیجیتالی، سیستم های قدرت و فشار قوی، ماشین های الکتریکی و الکترونیک قدرت و مهندسی برق کنترل در مهندسي برق، گرايشهاي طراحي کاربردي، تبديل انرژي، ساخت و توليد در مهندسي مکانيک، گرايشهاي سازه، خاک و پي، سازه هاي هيدروليکي و حمل و نقل در رشته مهندسي عمران، مهندسي معماري، گرايش نرم افزار در رشته مهندسي کامپيوتر، گرايش ژئودزي در مهندسي نقشه برداري و گرايش مکانيک سنگ در رشته مهندسي معدن از اين جمله هستند.
همينطور در چند سال گذشته با تقويت اعضای هيات علمي، زیرساخت های فیزیکی و تجهیزات آزمایشگاهی، سخت افزاری و نرم افزاری و با توجه به قابليت هاي پژِوهشي گروه هاي آموزشي، با اخذ مجوز دوره دكتري از وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري، دوره هاي دکتري در گرايش هاي الکترونیک، قدرت و کنترل در رشته مهندسي برق، گرايشهاي سازه، خاک و پي، سازه هاي هيدروليکي و حمل و نقل در رشته مهندسي عمران، دکتراي هوش مصنوعي در گرايش کامپيوتر و گرايش طراحي کاربردي در رشته مهندسي مکانيک داير گردیده است.
دانشکده علوم انسانی:
دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان در سال 1370 با پذیرش 43 دانشجو در رشته دبیری زبان و ادبیات فارسی فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد، سپس با جذب اعضای هیأت علمی در رشته های مختلف گسترش یافت. در حال حاضر این دانشکده با 79 عضو هیات علمی در مقاطع و رشته های ذیل دانشجو می پذیرد.
رشته های مقطع کارشناسی
زبان و ادبيات فارسي
الهيات و معارف اسلامي - فلسفه و حكمت اسلامي
الهيات و معارف اسلامي - تاريخ و تمدن ملل اسلامی
مترجمي زبان انگليسي
روانشناسی عمومي
تربيت بدني وعلوم ورزشي عمومی
مديريت صنعتی
مديريت بازرگاني
جغرافياي طبيعي - کارتوگرافی
جغرافياي طبيعي - اقليم شناسي
جغرافياي طبيعي- ژئومورفولوژي
جغرافيا و برنامه ريزي شهري
جغرافيا و برنامه ريزي روستايي
حقوق
رشته های مقطع کاردانی
حسابداری
رشته های مقطع کارشناسی ارشد
زبان و ادبیات فارسی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری - برنامه ریزی فضایی مجتمع های گردشگری
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری- برنامه ریزی گردشگری منطقه ای
آب و هوا شناسی ( اقلیم شناسی ) - آب و هواشناسی سینوپتیک
آب و هوا شناسی ( اقلیم شناسی ) - آب و هواشناسی کاربردی
برنامه ریزی کالبدی - جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی- اقتصاد فضا
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی- مدیریت توسعه پایدار روستایی
ژئومورفولوژی ( جغرافیای طبیعی ) - هیدروژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی
فیزیولوژی ورزشی - فیزیولوژی ورزشی کاربردی
الهیات و معارف اسلامی – فلسفه و کلام اسلامی
فلسفۀ دین
اخلاق- فلسفۀ اخلاق
تاریخ و تمدن ملل اسلامی - با ضرایب تاریخ و تمدن ملل اسلامی
تاریخ ایران در دورۀ اسلامی
آموزش زبان انگلیسی
روانشناسی عمومی
مدیریت بازرگانی- مالی
مدیریت بازرگانی- بازاریابی بین المللی
علوم اقتصادی
رشته های مقطع دکتری
زبان و ادبیات فارسی
آب وهواشناسی(اقلیم شناسی) گرایش تغییرات آب وهوايي
آب وهواشناسی(اقلیم شناسی) گرایش آب وهواشناسي شهری
آب وهواشناسی(اقلیم شناسی) گرایش مخاطرات آب و هوایی
علوم جغرافيايي - جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مجموعه فلسفه - فلسفه و كلام اسلامی
دانشکده علوم:
دانشكده علوم دانشگاه زنجان در سال تحصيلي 70-1369 با گشايش رشته شيمي محض در سطح کارشناسي و با 44 نفر دانشجو و 6 نفر عضو هيأت علمي تمام وقت فعاليت آموزشي خود را آغاز نمود. به دنبال آن در رشتههاي دبيري شيمي، دبيري فيزيك، دبيري رياضي، زمينشناسي، زيستشناسي و همچنين رشتههاي شيمي محض، رياضي محض و فيزيك ، رياضي كاربردي و شيمي كاربردي (بهصورت روزانه و شبانه) براي مقاطع ليسانس مبادرت به پذيرش دانشجو د. رشته هاي شيمي فيزيک و رياضي به ترتيب در سالهاي 1373، 1379 با پذيرش دانشجو در مقطع كارشناسي ارشد فعاليت آموزشي خود را در سطح تحصيلات تكميلي ادامه دادند، همينطور در سال 1380 پذيرش دانشجو در مقطع دكتري رشته شيمي معدني کرد.
هماكنون دانشكده علوم داراي شش گروه آموزشي ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی، زمین شاسی،علوم محیط زیست و آمار با 18 رشته تحصيلي در مقاطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا ميباشد. تعداد اعضاي هيات علمي اين دانشكده بيش از 59 نفر است.
امكانات آموزشي و پژوهشي دانشكده علوم عبارتند از 26 آزمايشگاه و كارگاه آموزشي، موزه تاريخ طبيعي دانشگاه زنجان، كتابخانه، سايت كامپيوتر دانشكده مجهز به نرمافزارهاي مرتبط با رشتههاي تحصيلي دانشكده و متصل به اينترنت و کلاس رایانه.