جهان اسلام و سایه جنگ سرد

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، یادداشت دانشجویی*چندصباحی ست که تنش ها میان ریاض و تهران بالا گرفته است،به گونه ای که برخی از تحلیلگران سیاسی برای نشان دادن فضای حاکم بر منطقه از اصطلاح جنگ سرد استفاده نموده اند.

آنگاه که ما از اصطلاح جنگ سرد استفاده میکنیم،باید توجه داشته باشیم که دوران جنگ سرد،دورانی است که قطبهای متقابل درگیر در آن از تمام امکانات سیاسی،اقتصادی،فرهنگی،بین الملی و...خود برای تضعیف دیگری استفاده میکنند،دیگراینکه در فضای جنگ سرد باید به مسئله {یارگیری}توجه نمود،و دیگر اینکه به برگ برنده های طرفین هم باید توجه کرد.

تحلیل مختصر حاضر سعی دارد،با چند مصداق نشان بدهد که ایجاد فضای دو قطبی و اصطلاحا جنگ سرد به نفع کدام کشور است وچرا؟

در فضای جنگ سرد شاید آنچه که بسیار مهم و حیاتی ست،وجود {گفتمان }است،به گونه ای که که قطبی که گفتمان منسجم تر،مستقل تر،با هدف تر و باتاکید بر مشترکات بشری داشته باشد،شانس بیشتری برای سربلند بیرون آمدن از جنگ سرد وفضای دوقطبی خواهد داشت.

تا آنجا که به عربستان و ایران مربوط است،گفتمان جمهوری اسلامی ایران نسبت به عربستان،گفتمان مترقی تر،منسجم تر،گیراتر دارد،به گونه ای که گفتمان انقلاب اسلامی ایران،درشکل و صورت بلافاصله با عرف جهانی که همانا انتخابات وپارلمان و رای دهندگی بود همراه شد ودر سطح منطقه وحتی فراتر از منطقه توانست گفتمان خود را صادرکند و گروههای حامی خود را با یک شبکه سازی دقیق و حساب شده در منطقه وبخشهایی از آفریقا بوجود بیاورد.

اما گفتمان عربستان یک گفتمان خشک و غیرانعطاف پذیر و عقب مانده و با تکیه بر رهبری جهان اسلام است که بسیار ضعیف عمل کرده است.

در مورد یارگیری در فضاهای دوقطبی،بنظر میرسد که عربستان شانس بیشتری نسبت به ایران دارد،چراکه دراین بخش از جنگ سرد بین ایران وعربستان بحث{فرقه گرایی}به شدت نمود پیدا می کند و هر کدام با تکیه بر تشیع و تسنن سعی در کادرسازی قطب خود دارند،که باتوجه به بیشتر بودن کشورهای سنی نشین بنظر عربستان شانس بیشتری برای یارگیری در این فضا دارد.

دومین عامل موثر بریارگیری در فضای دوقطبی عامل{اقتصادی}است،که کشوری که بتواند کمکهای مالی و پولی بیشتری به کشورهای منطقه کند،شانس یارگیری بیشتری دارد،که دراین فضا شانس عربستان بیشتر است.

درکل شاید بتوان گفت که برگ برنده های عربستان دراین فضای خاص دو چیزاست:نفت و مذهب !!

اما حقیقتا ایران نسبت به عربستان دارای برگ برنده هاییست که قادرند حتی بر دلارهای نفتی عربستان فائق آیند: از جمله قدرت نظامی و بازدارندگی کارآمد ایران که باعث شده درناامن ترین منطقه ،امن ترین کشور باقی بماند.

برگ برنده ی دیگر ایران،موضع گیری روسیه نسبت به منطقه است،که باعث شده در کنار ایران قراربگیرد و بر تحولات منطقه سوارشوند،مضافا اینکه که آمریکا ثابت کرده است که کشوری مثل عربستان برایش آنقدر ارزش ندارد که واقعا بخاطر آن بخواهد تمام قد مقابل ایران وروسیه بایستد،دقیقا شبیه جریان کریمه.

برگ برنده ی دیگر ایران،میتوان به اجرایی شدن برجام وتعهد کشورهای غربی برای ایجاد ارتباط سالم با ایران دانست که باعث میشود دست ایران برای تاثیرگذاری بر تحولات منظقه افزایش یابد.

برگ برنده ی دیگر،حضور هم پیمانان وفادار و متعهد ایران در مرزهای عربستان است که امروزه جنگ نیابتی را با عربستان پی میگیرند.

در کلیت شاید بتوان گفت که برگ برنده های ایران برای بهره برداری مناسبتر از فضای دوقطبی یا جنگ سرد نسبت به عربستان بیشتراست.

محمد عیسوند-فعال دانشجویی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.