ما ایرانی‌ها چقدر کامپیوتر بلدیم؟/ وقتی امیرکبیری‌ها جلوتر از همه می‌روند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو – محسن عبدالعلی‌پور؛ رایانه یا همان کامپیوتر خودمان امروزه هر کجای زندگی را که بنگرید به چشم می‌خورد. حوزه علوم کامپیوتری از هوش مصنوعی، امنیت شبکه، امنیت اطلاعات تا مهندسی پزشکی گسترده است.

همواره یکی از علوم مورد توجه در دنیا زمینه‌های مربوط به کامپیوتر و سیستم‌های رایانه‌ای است. در کشور ما هم یکی از رشته‌های پرطرفدار و جذاب برای دانشجویان کامپیوتر بوده و بازار کار خوبی هم دارد. حالا در ادامه سلسله مقاله‌های بررسی وضعیت علوم مختلف ایران در تحریریه خبرگزاری دانشجو نوبت به علوم کامپیوتری رسیده.

ایران، ماشین تولید مقاله!

ایران باز هم مانند باقی رشته‌های بررسی شده در تولید مقاله حرف اول را می‌زند. رتبه اول با تولید 7273 مقاله در منطقه در اختیار کشور ما و رتبه دوم در اختیار ترکیه با 5528 مقاله قرار دارد. این شاخص نشان می‌دهد که اهتمام دانشجویان و اساتید این علم در زمینه تولید مقاله در منطقه بسیار خوب بوده و مورد توجه قرار گرفته است.

شاخص دیگری که در این زمینه مطرح می‌شود، تعداد مقالات برتر در ده سال گذشته است. در واقع این شاخص یک نمای کیفی کلی از حجم مقالات تولید شده می‌دهد. متاسفانه در این زمینه ایران با فاصله زیاد از عربستان با 58 مقاله برتر دوم است و رتبه در فاصله کمی از ما با 55 مقاله برتر در جایگاه سوم ایستاده است. می‌توان گفت بر اساس این آمار در ایران تنها به تولید کمی مقالات توجه شده است.

در جدول زیر جایگاه جهانی ایران و کشورهای همسایه‌مان را از نظر تعداد مقالات کمی نشان خواهیم داد.

وضعیت استنادات علمی

محصول تلاش‌های دانشجویان و اساتید در این زمینه از سویی ایران را از نظر تعداد مقالات به رتبه اول رسانده اما از سوی دیگر در زمینه استنادات علمی به اندازه تعداد مقالات پیشرو نبوده است. تعداد استنادات به هر مقاله نشان می‌دهد که چه میزان مقالات تولیدی ما حرف جدید برای زدن داشته. ایران در جایگاه چهارم منطقه از این منظر قرار دارد. کشورهایی چون کویت، ترکیه و آذربایجان بالتر از ایران قرار دارند.

در میان کشورهای دنیا نیز جایگاه ایران از نظر تعداد استنادات به هر مقاله 48ام است.

موسسه (scientific journal ranking) SJR رتبه بندی مجلات علمی را بر عهده دارد. شاخص‌های مورد ارزیابی در این رتبه بندی همان تعداد استنادات و متوسط استنادات به هر مقاله است. با این تفاوت که نیمه عمر استنادات را نیز در اختیار قرار می‌دهد.

(Cited Half-Life) نیمه عمر ارجاعات یا نیمه عمر استناد، تعداد سال‌هایی است که از سال ارزیابی باید به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم. به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمانی که نیمی از کل استنادات به آن مجله صورت پذیرفته باشد را نشان می دهد و در حقیقت سرعت کاهش میزان ارجاعات به مجله را بیان می کند. بدیهی است که وقتی مقاله‌های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات، زود از دست بدهند (مقاله ها سطحی باشند و خیلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله‌های جدید مجله ارجاع داده می شود. این موضوع باعث می شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابراین هر چه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد، نشان می دهد که ارزش مقاله‌های مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار می گیرند. در مجموع هرچه نیمه عمرارجاعات به یک مجله بیشتر باشد، ارزش مجله بالاتر می رود.

در واقع در این بررسی مشخص می‌شود که چه میزان مجلات علی ما در زمینه علم فیزیک در جذب مقالات با کیفیت و به‌روز موفق بوده‌اند. در این زمینه ایران در رتبه دوم قرار دارد.

 

وضعیت دانشگاه‌های کشور

در این زمینه نیز از نظر حجم مقالات دانشگاه آزاد در سکوی نخست ایستاده اما دانشگاه امیرکبیر قهرمان تعداد استنادات به هر مقاله در بین دانشگاه‌های کشور است.