عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی:
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو غلامحسین حسن تاش عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی امروز در دومین پنل تخصصی نفحات گاز که با موضوع بررسی "خط لوله تاپی" "چالش صادرات گاز ایران" توسط انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: ما در حوزه انرژی سه مشکل محوری داریم نخست اینکه ما در این حوزه دستگاه حکمرانی یا حاکمیتی نداریم یعنی جایی که به انرژی به صورت یکپارچه نگاه کند و برای آن برنامه‌ریزی کند در کشورمان وجود ندارد و وزارت نیرو و وزارت نفت بیش از آنکه دستگاه حاکمیتی باشند تولید کننده و توزیع کننده حامل‌های انرژی هستند.
وی با بیان اینکه استراتژی و سیاست های انرژی و ریز برنامه‌های بخش های مختلف این حوزه در کشورمان مشخص نیست افزود: مثلاً سالهاست که ما برنامه جامع توسعه هیدروکربنی که جمیع جهات در آن دیده شده باشد و در چارچوب برنامه ها و استراتژی هایی باشد که هم بازارهای بین المللی و هم میادین در آن مطالعه و شناخته شده باشد را نداریم به همین دلیل معتقدم که حرکت ها و پیشرفت ها در این حوزه به صورت تصادفی است.
حسن تاش افزود: مشکل دیگر در حوزه انرژی سیاست خارجی ماست سوال این است که آیا امروز تعامل کشور ما با دنیا و به ویژه در بخش انرژی خوب است واقعیت این است که ما برنامه‌ای برای فتح بازارهای انرژی نداریم امروز عرصه رقابت وسیع است و نمی شود به راحتی بازارها را فتح کرد از طرفی به دلیل مشکلات سیاسی که برخی کشورها با ما دارند آنها اجازه نمی‌دهند که به راحتی در این حوزه فعالیت کنیم.
عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی با اشاره به بد عهدی های هندی ها در طرح خط لوله صلح گفت: با وضعیتی که جمهوری اسلامی دارد خیلی ها سعی می کنند از ما سوء استفاده کنند به گونه ای که در جریان مذاکرات خط لوله صلح هندی‌ها از همان ابتدا هم جدی نبودند در واقع در این ماجرا هندی ها به سمت ما آمدند تا آمریکا به آنها فشار بیاورد که چرا می خواهید از ایران گاز بخرید و بعد آنها بگویند که ما به گاز ایران نیاز داریم تا در نهایت بتوانند از آمریکا امتیاز بگیرند.
وی افزود: پس از خروج هندی ها از طرح خط لوله صلح ادامه دادن این طرح با پاکستانی‌ها اشتباه بود چرا که پاکستان نمی توانست بازار هدف و مطلوب ما باشد و امروز می بینیم که این طرح چه سرنوشتی پیدا کرده است.
حسن تاش با اشاره به اینکه در کشورمان باید به مشکل دیپلماسی انرژی به صورت جدی نگاه کرد افزود: یک ارتباط فعال منسجم و قوی بین دستگاه دیپلماسی و دستگاه نفت در کشورمان وجود ندارد مثلاً وقتی که قرار است به یک کشوری مانند هند نفت بفروشیم برای اینکه بفهمیم طرف معامله چقدر جدی است و یا اینکه چقدر می خواهد به ما نزدیک شود تا برود از آمریکا امتیاز نیروگاه هسته ای بگیرد و یا اینکه چقدر می خواهد از ما گاز بخرد تشخیص این مسائل کار دستگاه نفت نیست بلکه کار دستگاه دیپلماسی، سفارت ما در هند و رایزن های اقتصادی ماست که باید مسائل مربوط به نفت را عمیقاً بفهمند. متاسفانه ما چنین تعاملی را در کشورمان نداریم.
وی با بیان اینکه من تاپی یا طرح انتقال گاز طبیعی ترکمنستان از مسیر افغانستان- پاکستان- هند را شبیه خط لوله باکو- سیحان می دانم اظهار کرد: بعد از فروپاشی شوروی آمریکایی ها گفتند که باید خط لوله باکو- سیحان کشیده شود و این اتفاق هم افتاد اما ما در آن سال ها نشستیم و گفتیم این طرح اجرا نمی شود اما شد. همان موقع هم من تحلیل کردم که آمریکایی ها در حالیکه نفت دریای شمال به عنوان یک بازار مستقل دارد کم میشود و از بین می رود به همین دلیل دنبال این هستند یک بازار مستقل از خلیج فارس را در یک جایی ایجاد کنند و نمی آیند همه تخم مرغ های خود را در سبد خلیج فارس بگذارند و بالاخره این اتفاق هم با اینکه مشکلات زیادی سر راه آنها بود اجرایی شد.
وی افزود: همانگونه که اراده بین المللی برای اجرای خط لوله باکو- سیحان بود این اراده نیز برای اجرای خط لوله تاپی وجود دارد تا افغانستان و پاکستان به گاز ایرا و ترکمنستان نیز تنها به مسیر روسیه وابسته نباشند.
وی خاطرنشان کرد: در گذشته به دلیل عدم وجود امنیت در افغانستان اجرای خط لوله تاپی عملی نشد اما امروز نه تنها طالبان اعلام کرده که در این رابطه کارشکنی نمی کنند بلکه گفته است که امنیت این خط لوله را نیز تامین می‌کند افزود: عربستان نیز با ورود به این طرح مشکل تامین مالی آن را حل کرده است البته کماکان مشکلات بسیار زیادی برای اجرای تاپی وجود دارد چون وقتی که زیر ساخت مناسب و امنیت در افغانستان وجود ندارد هزینه‌های اجرای چنین طرحی را در این کشور بالا می رود اما در مجموع به نظر می رسد که اراده برای اجرای این طرح وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه وزارت امور خارجه ما اصولاً در پیش‌برد اهداف اقتصادی کشور ضعیف عمل می کند و اصلاً با بخش نفت و انرژی آشنا نیست، تصریح کرد: بارها پیشنهاد کرده ام که ایران می‌تواند در طرح خط لوله تاپی بر خورد فعال‌تری داشته باشد چون ما هم با ترکمنستان رابطه خوبی داشته ایم، هم با پاکستان قرار داد صادرات گاز داشتیم، از طرفی رابطه ما با افغانستان نیز بد نبوده همچنین در گذشته هم بحث مذاکرات انتقال گاز به پاکستان و هند را نیز انجام داده بودیم با این وجود ما در رابطه با هر چهار کشور محور تاپی مشکل حادی نداشتیم و به همین دلیل می توانستیم متقاضی ورود به تاپی باشیم و پیشنهاد کنیم که ما می‌توانیم با ورود به تاپی لوپ منطقه باشیم.
حسن تاش با تاکید بر اینکه باید متناسب با تحولات جهانی ساختارهای گازی در کشورمان به روز شوند و تغییر کنند افزود: امروز نفت دوران کهولت و گاز دوران جوانی خود را می‌گذراند ولی ما در کشورمان جوان را فدای پیر کرده ایم و این در حالیست که گفته‌اند قرن ۲۱ قرن گاز است از این رو ما برای اینکه بگذاریم گاز هم نفس بکشند باید قراردادهای بالادستی گاز را به شرکت گاز واگذار کنیم اما الان اختیار به دست شرکت نفت و وزارت نفت است و به گاز بها نداده ایم.
وی بیان کرد: اگرقراردادهای بالادستی گاز به شرکت گاز واگذار شود و اجازه پرواز به آن بدهیم گاز می تواند به بازارهای جهانی ورود پیدا کند در هر حال الان گاز خفه شده نفت است.
وی با بیان اینکه استراتژی و سیاست های انرژی و ریز برنامه‌های بخش های مختلف این حوزه در کشورمان مشخص نیست افزود: مثلاً سالهاست که ما برنامه جامع توسعه هیدروکربنی که جمیع جهات در آن دیده شده باشد و در چارچوب برنامه ها و استراتژی هایی باشد که هم بازارهای بین المللی و هم میادین در آن مطالعه و شناخته شده باشد را نداریم به همین دلیل معتقدم که حرکت ها و پیشرفت ها در این حوزه به صورت تصادفی است.
حسن تاش افزود: مشکل دیگر در حوزه انرژی سیاست خارجی ماست سوال این است که آیا امروز تعامل کشور ما با دنیا و به ویژه در بخش انرژی خوب است واقعیت این است که ما برنامه‌ای برای فتح بازارهای انرژی نداریم امروز عرصه رقابت وسیع است و نمی شود به راحتی بازارها را فتح کرد از طرفی به دلیل مشکلات سیاسی که برخی کشورها با ما دارند آنها اجازه نمی‌دهند که به راحتی در این حوزه فعالیت کنیم.
عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی با اشاره به بد عهدی های هندی ها در طرح خط لوله صلح گفت: با وضعیتی که جمهوری اسلامی دارد خیلی ها سعی می کنند از ما سوء استفاده کنند به گونه ای که در جریان مذاکرات خط لوله صلح هندی‌ها از همان ابتدا هم جدی نبودند در واقع در این ماجرا هندی ها به سمت ما آمدند تا آمریکا به آنها فشار بیاورد که چرا می خواهید از ایران گاز بخرید و بعد آنها بگویند که ما به گاز ایران نیاز داریم تا در نهایت بتوانند از آمریکا امتیاز بگیرند.
وی افزود: پس از خروج هندی ها از طرح خط لوله صلح ادامه دادن این طرح با پاکستانی‌ها اشتباه بود چرا که پاکستان نمی توانست بازار هدف و مطلوب ما باشد و امروز می بینیم که این طرح چه سرنوشتی پیدا کرده است.
حسن تاش با اشاره به اینکه در کشورمان باید به مشکل دیپلماسی انرژی به صورت جدی نگاه کرد افزود: یک ارتباط فعال منسجم و قوی بین دستگاه دیپلماسی و دستگاه نفت در کشورمان وجود ندارد مثلاً وقتی که قرار است به یک کشوری مانند هند نفت بفروشیم برای اینکه بفهمیم طرف معامله چقدر جدی است و یا اینکه چقدر می خواهد به ما نزدیک شود تا برود از آمریکا امتیاز نیروگاه هسته ای بگیرد و یا اینکه چقدر می خواهد از ما گاز بخرد تشخیص این مسائل کار دستگاه نفت نیست بلکه کار دستگاه دیپلماسی، سفارت ما در هند و رایزن های اقتصادی ماست که باید مسائل مربوط به نفت را عمیقاً بفهمند. متاسفانه ما چنین تعاملی را در کشورمان نداریم.
وی با بیان اینکه من تاپی یا طرح انتقال گاز طبیعی ترکمنستان از مسیر افغانستان- پاکستان- هند را شبیه خط لوله باکو- سیحان می دانم اظهار کرد: بعد از فروپاشی شوروی آمریکایی ها گفتند که باید خط لوله باکو- سیحان کشیده شود و این اتفاق هم افتاد اما ما در آن سال ها نشستیم و گفتیم این طرح اجرا نمی شود اما شد. همان موقع هم من تحلیل کردم که آمریکایی ها در حالیکه نفت دریای شمال به عنوان یک بازار مستقل دارد کم میشود و از بین می رود به همین دلیل دنبال این هستند یک بازار مستقل از خلیج فارس را در یک جایی ایجاد کنند و نمی آیند همه تخم مرغ های خود را در سبد خلیج فارس بگذارند و بالاخره این اتفاق هم با اینکه مشکلات زیادی سر راه آنها بود اجرایی شد.
وی افزود: همانگونه که اراده بین المللی برای اجرای خط لوله باکو- سیحان بود این اراده نیز برای اجرای خط لوله تاپی وجود دارد تا افغانستان و پاکستان به گاز ایرا و ترکمنستان نیز تنها به مسیر روسیه وابسته نباشند.
وی خاطرنشان کرد: در گذشته به دلیل عدم وجود امنیت در افغانستان اجرای خط لوله تاپی عملی نشد اما امروز نه تنها طالبان اعلام کرده که در این رابطه کارشکنی نمی کنند بلکه گفته است که امنیت این خط لوله را نیز تامین می‌کند افزود: عربستان نیز با ورود به این طرح مشکل تامین مالی آن را حل کرده است البته کماکان مشکلات بسیار زیادی برای اجرای تاپی وجود دارد چون وقتی که زیر ساخت مناسب و امنیت در افغانستان وجود ندارد هزینه‌های اجرای چنین طرحی را در این کشور بالا می رود اما در مجموع به نظر می رسد که اراده برای اجرای این طرح وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه وزارت امور خارجه ما اصولاً در پیش‌برد اهداف اقتصادی کشور ضعیف عمل می کند و اصلاً با بخش نفت و انرژی آشنا نیست، تصریح کرد: بارها پیشنهاد کرده ام که ایران می‌تواند در طرح خط لوله تاپی بر خورد فعال‌تری داشته باشد چون ما هم با ترکمنستان رابطه خوبی داشته ایم، هم با پاکستان قرار داد صادرات گاز داشتیم، از طرفی رابطه ما با افغانستان نیز بد نبوده همچنین در گذشته هم بحث مذاکرات انتقال گاز به پاکستان و هند را نیز انجام داده بودیم با این وجود ما در رابطه با هر چهار کشور محور تاپی مشکل حادی نداشتیم و به همین دلیل می توانستیم متقاضی ورود به تاپی باشیم و پیشنهاد کنیم که ما می‌توانیم با ورود به تاپی لوپ منطقه باشیم.
حسن تاش با تاکید بر اینکه باید متناسب با تحولات جهانی ساختارهای گازی در کشورمان به روز شوند و تغییر کنند افزود: امروز نفت دوران کهولت و گاز دوران جوانی خود را می‌گذراند ولی ما در کشورمان جوان را فدای پیر کرده ایم و این در حالیست که گفته‌اند قرن ۲۱ قرن گاز است از این رو ما برای اینکه بگذاریم گاز هم نفس بکشند باید قراردادهای بالادستی گاز را به شرکت گاز واگذار کنیم اما الان اختیار به دست شرکت نفت و وزارت نفت است و به گاز بها نداده ایم.
وی بیان کرد: اگرقراردادهای بالادستی گاز به شرکت گاز واگذار شود و اجازه پرواز به آن بدهیم گاز می تواند به بازارهای جهانی ورود پیدا کند در هر حال الان گاز خفه شده نفت است.
ارسال نظرات