«آزفا» چیست؟/ صفر تا صد آموزش زبان فارسی به جوانان خارجی در دل دانشگاه‌های ایرانی

گروه دانشگاه خبرگزاری خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- یادگیری زبانی غیر زبان مادری از دیرباز جزو علایق مردم و به ویژه نسل جوان بوده و این علاقه باعث شده است تا روزانه شاهد رشد آموزشگاه‌های یادگیری زبان‌های خارجی در سطح کشور باشیم. فراگرفتن زبان دوم تنها مختص ایرانیان نیست و بسیاری از جوانان و دانشجویان خارجی هم به این موضوع گرایش دارند.

علاقه به فراگیری زبان فارسی در میان برخی جوانان خارجی غیرقابل انکار است و با توجه به قرارداد‌ها و تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی در راستای علاقه و آمادگی دانشگاه‌های ایرانی برای جذب دانشجویان خارجی، امکانی فراهم شده تا بتوانند زبان شیرین فارسی را به علاقمندان آموزش دهند.

علاوه بر رشد کرسی‌های زبان فارسی در بعضی دانشگاه‌های خارجی، وزارت علوم با راه‌اندازی مرکز آزفا یا همان مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان سعی کرده است تا نسبت به ترویج زبان فارسی اقدام کند به همین منظور درحال حاضر مرکز آزفا در تعداد محدودی از دانشگاه‌های ایرانی فعال است. برای آنکه درباره فعالیت چنین مراکزی در سطح کشور آشنا شویم با خدیجه کریمی مدیر مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان دانشگاه الزهرا (س) گفتگو کردیم.

مرکز آزفا چیست و از چه زمان راه‌اندازی شده است؟
مرکز آزفا، خلاصه مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است که تعداد محدودی از دانشگاه‌های ایران این مرکز را دارا هستند.

جرقه داشتن چنین مرکزی برای اولین بار وقتی در ذهن من خورده شد که به فراخور رشته تحصیلی‌ام درآموزش زبان انگلیسی، متوجه شدم که چطور به کمک مواد آموزشی و کمک آموزشی سبک زندگی غربی را در دنیا ترویج می‌دهند و چطور توانستند از این کانال بازنمایی مثبتی از کشور‌های انگلیسی زبان داشته باشند؛ بنابراین دیدیم که علاوه بر ویژگی‌های ذاتی، زبان فارسی چشم‌انداز‌ها و جذابیت‌هی خاصی را می‌تواند برای جذب افراد مختلف داشته باشد لذا ما دست به کار شدیم تا با آموزش زبان، تصویر مثبتی را از ایران در ذهن دنیا ایجاد کنیم.

 

دانشگاه الزهرا (س) سال ۹۵ مجوز آموزش زبان فارسی را دریافت کرد و سال ۹۶ بعد از بازدید مسئولان سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از امکانات و کلاس‌های مرکز برای دومین بار مجوز تائید شد و از همان سال، مرکز به دانشجویان آزاد و بورسیه دانشگاه الزهرا (س) زبان فارسی آموزش می‌دهد.

هدف فعالیت این مراکز در داخل کشور چیست؟

هدف در ابتدا، آموزش فارسی به غیرفارسی زبانان است، چون اگر قرار باشد فردی در دانشگاه‌های ایران ادامه تحصیل دهد، باید زبان ما را فرا گیرد. با توجه به آنکه زبان فارسی آینه فرهنگ و سبک زندگی مردم کشور است، آزفا تلاش می‌کند یک بازبینی ساده از فرهنگ و سبک زندگی ایرانیان برای فارسی‌آموزان داشته باشد؛ بخصوص در سال‌های اخیر که موج ایران‌هراسی به واسطه اخبار رسانه‌های خارجی اوج گرفته است.

مخاطبان آزفا چه کسانی هستند؟ آیا فقط دانشجویان بورسیه دانشگاه الزهرا (س) در این مرکز آموزش می‌بینند؟
بعضی فارسی‌آموزان مرکز قصد ادامه تحصیل در دانشگاه‌های ایران را ندارند و تنها به خاطر علاقه و آشنایی محدود با زبان ما ضمن مکاتبه و برقراری ارتباط ایمیلی تصمیم گرفتند با حضور در ایران، زبان فارسی را یاد بگیرند؛ بنابراین تمام افرادی که در اینجا آموزش می‌بینند، الزاما دانشجو نیستند و برخی از افراد به فراخور پژوهش یا علاقه‌شان در این دوره‌ها شرکت می‌کنند. به طور خاص افرادی که در حوزه‌های ایران‌شناسی، شرق‌شناسی، بوم‌شناسی، گرایش‌های معماری یا ابعاد هنری ایران مثل صنعت فرش و بعضی گرایش‌های تاریخ مثل تاریخ عثمانی کار می‌کنند، با مراجعه به مراکز آزفا، زبان فارسی را یاد می‌گیرند.

 

فارسی‌آموزان دوره‌های حضوری و مجازی از کشور‌های مختلفی همچون آلمان، ایتالیا، کانادا، فرانسه، روسیه، نروژ و کشور‌های همسایه مثل عراق، سوریه و ترکیه هستند.

کدام دانشگاه‌های کشور مرکز آزفا دارند؟
در تهران جز دانشگاه الزهرا (س) در دانشگاه‌های علامه طباطبائی، شهیدبهشتی و علوم پزشکی تهران و در شهرستان‌ها دانشگاه‌هایی همچون فردوسی مشهد، همدان، مازندران، اصفهان، اهواز دارای مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان هستند؛ البته ناگفته نماند که یکی از قدیمی‌ترین مراکز آزفا در دانشگاه بین‌المللی قزوین فعال است.
این مراکز دائما از سوی سازمان امور دانشجویان وزارت علوم رصد می‌شوند و درصورت ارائه آموزش‌های بی‌کیفیت، دیگر اجازه فعالیت داده نخواهد شد.

امکان ویژه مرکز آزفا در دانشگاه الزهرا (س) نسبت به سایر مراکز این است که آموزش مجازی قدم به قدم در کنار آموزش حضوری پیش برده می‌شود، درحقیقت به خاطر برخی مشکلات اخذ ویزا، تفاوت‌های نرخ ارز، تبادلات مالی و ... سعی می‌کنیم دوره‌های آموزش زبان فارسی را به صورت مجازی از طریق سایت اموزش مجازی دانشگاه الزهرا (س) به فارسی‌آموزان سراسر دنیا داشته باشیم.

کمی درباره دوره‌های آموزش زبان فارسی و شهریه کلاس‌ها توضیح بفرمایین.
استادان مراکز آزفا معمولا فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دکتری رشته آموزش زبان فارسی (ذیل گروه زبان‌شناسی) هستند البته کسانی که سابقه تدریس آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان را دارند و دانشجویان دکتری دارای رساله مرتبط با آموزش زبان فارسی هم در گروه استادان این مرکز قرار می‌گیرند. بطور کلی مراکز آزفا از توانایی این دسته افراد به طورت ترکیبی استفاده می‌کند تا بهترین خدمات آموزشی را داشته باشند.

برگزاری دور‌های مختلف آموزشی به قرار جداول زیر هستند:

در دوره‌های آموزشی، بازه زمانی یک ماه و یک هفته را به آموزش «فارسی با اهداف ویژه» اختصاص می‌دهیم یعنی فارسی‌آموزانی که قصد دارند رشته تحصیلی را در دانشگاه‌های ایران دنبال کنند، زبان فارسی تخصصی آن رشته را به آن‌ها اموزش می‌دهیم تا هنگام ورود به کلاس و مواجهه با درس مشکلی نداشته باشند.

شهریه فارسی‌آموزی در مرکز آزفای دانشگاه الزهرا (س) نسبت به سایر مراکز در پایین‌ترین نرخ نگه داشته شده است تا بتوانیم ضمن تقویت مرکز تعداد فارسی‌آموزان را افزایش دهیم این شهریه برای کلاس‌های حضوری ساعتی ۲ دلار و برای کلاس‌های مجازی ساعتی ۵ دلار تعیین شده است.

این درست است که بیشتر افراد یادگیری زبان فارسی را ساده‌تر از هر زبان دیگر می‌دانند؟
باید خود را در جایگاه فارسی‌آموزان گذاشت و آنوقت درباره سادگی یا سختی زبان فارسی صحبت کرد. یادگیری زبان فارسی و حتی آموزش آن نسبت به زبان‌های دیگر با مشکلاتی مواجه است که مهمترین آن را می‌توانیم تفاوت زبان گفتاری و نوشتاری بیان کنیم.

بسیاری از زبانشناسان معتقدند که زبان فارسی گفتاری و نوشتاری به لحاظ دستور زبان و واژگان، دو زبان مختلف هستند به همین دلیل از همان آغاز کلاس‌ها، زبان گفتاری و نوشتاری باهم آموزش داده می‌شوند.

علاوه بر دوگانگی نظام گفتاری و نوشتاری که بسیار مسئله‌ساز هستند، وجود لهجه‌ها و گویش‌های مختلف در شهر‌های مختلف ایران فارسی‌آموزان را با مشکل مواجه می‌کند، چون آن‌ها فارسی استاندارد را در تهران فرامی‌گیرند و سپس با ورود به شهر‌هایی مثل مشهد یا تبریز و ... در فهم صحبت افراد مشکل پیدا می‌کنند. هرچند که در زبان‌های دیگر گویش‌ها و عامیه صحبت کردن وجود دارد، اما تغییر آنچنانی را در دستور زبان آن‌ها ایجاد نمی‌کند.

 

حضور فارسی‌آموزان چقدر می‌تواند به جذب دانشجویان خارجی در دانشگاه‌های داخلی کمک کند؟
از روز اول برگزاری کلاس‌های آموزشی تاکنون آزفای دانشگاه الزهرا (س)، حدود ۵۰ فارسی‌آموز داشته است و افزایش تعداد آن‌ها بدون شک می‌تواند در جذب دانشجو برای دانشگاه‌ها بسیار مفید واقع شود. طبیعتا بیشتر فارسی‌آموزان پس از ورود به یک مرکز آزفا، به آنجا عادت می‌کنند و ضمن آشنایی با مجموعه دانشگاه ترجیح می‌دهند که همانجا ادامه تحصیل دهند.

گواهینامه‌های اعطایی از سوی مراکز آزفا به فارسی‌آموزان مدرکی معتبر در سراسر دنیا است، درواقع زبان فارسی ایران، فارسی استاندارد با کلاس اجتماعی و موقعیت بالاتر شناخته شده است.

جز کلاس‌های آموزش زبان فارسی، مراکز آزفا آزمون یا برنامه خاص دیگری را دنبال می‌کنند؟
مراکز آفا با برگزاری آزمون‌های زبان فارسی به صورت حضوری یا مجازی تلاش می‌کنند به افرادی که تاحدودی با این زبان آشنایی دارند و تنها می‌خواهند سطح خود را بسنجند، ارائه خدمت کنند مانند آزمون‌های تافل که برای زبان انگلیسی در کشور‌های مختلف برگزار می‌شود.

آمادگی داریم تا در صورت تمایل دیگر کشورها، مرکز آزفا را در آنجا راه‌اندازی کنیم. دانشگاه الزهرا (س) ذیل انعقاد تفاهم‌نامه با بعضی دانشگاه‌های فرانسه، اسپانیا، عراق، سوریه و ... قصد دارد آموزش زبان فارسی را در آنجا آغاز کند، یعنی با فرستادن مدرسان ایرانی به آن کشور‌ها برای آموزش زبان فارسی شعبه‌ای از مراکز آزفا را آنجا راه‌اندازی کنیم.

دوره‌های دانش‌افزایی سه هفته تا یک‌ماهه را برای افرادی که آشنایی مختصری با زبان فارسی دارند، برگزار می‌کنیم تا با قرارگیری در محیط فارسی زبانان، زبان آن‌ها تقویت شود، همچنین ضمن برگزاری تور‌های ایرانگردی آن‌ها را با فرهنگ و سبک زندگی ایرانی آشنا می‌کنیم.