نیازمند مطالعات جامع بر روی سن بلوغ در سراسر کشور هستیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی اجتماعی خبرگزاری دانشجو، طرح افزایش سن ازدواج علی‌رغم فشارها و پیگیری‌های فراکسیون زنان مجلس دهم و معاونت زن و خانواده ریاست جمهوری ، در کمیسیون قضایی مجلس متوقف شد.

علت توقف این لایحه کامل نبودن و مغایرت آن با شرع و مسدود کردن راه حمایت قانونی از افرادی است که به هر دلیلی در سنین پایین ازدواج می کنند که این خود باعث رواج ازدواج‌های ثبت نشده می‌شود، بوده است.

اما یکی از ادعاهای این طرح در مجلس عدم بلوغ تا سنین 16 سالگی برای دختران و 18 سالگی برای پسران بود. ادعایی که واکنش بسیاری از پزشکان و متخصصان در حوزه بلوغ را به دنبال داشت و به نظر می‌رسد زمان آن است که به صورت علمی و براساس داده‌های حقیقی در مورد سن بلوغ صحبت شود، چراکه قطعا کشور در مسائل دیگر که به سن بلوغ افراد ارتباط پیدا می‌کند نیازمند این مطالعات متقن خواهد بود.

یکی از این پزشکان پروفسور مریم رزاقی آذر، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران است که در حوزه سن بلوغ به خصوص دختران در دنیا و ایران مطالعات متعددی داشته است. در این زمینه با او به گفتگوی تفضیلی پرداخته‌ایم تا یافته‌های علمی خود را با ما در میان بگذارد.

بلوغ متأثیر از عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای، محیطی، و اقتصادی -اجتماعی است 

بلوغ چیست و چه تغییراتی در فرد ایجاد می‌کند؟

بلوغ مرحله ای از رشد و نمو کودک است که تغییرات فیزیکی و روانی حاصل، یک کودک را به شخص بزرگسال تبدیل می کند. بلوغ یک پدیده بیولوژیک پیچیده است که تحت تأثیرعوامل ژنتیکی، تغذیه ای، محیطی، و اقتصادی -اجتماعی است. 

 رشد بدنی بلوغ را به 5 مرحله طبقه‌بندی کرده‌اند.  مرحله یک آن قبل از بلوغ است و مرحله 5 آن بلوغ کامل است.  بلوغ در دختران با رشد جوانه پستانی شروع شده و به قاعدگی ختم می‌شود و در پسران با رشد بیضه شروع می‌شود و رشد کامل موهای صورت و بدن، خشن شدن صدا، عضلانی شدن از نشانه های ظاهری پایان آنست.

 رشد کودک در شروع بلوغ سریع می‌شود، رشد سریع در دختران از مرحله 2 و 3 بلوغ شروع می‌شود و حداکثر آن بلافاصله قبل از دوره قاعدگی است ولی بعد از آن هم تا حدود سه سال هنوز رشد ادامه دارد و وقتی سن استخوانی به 16 سال می‌رسد رشد قدی متوقف می‌شود. 

در پسرها حد اکثر رشد در مرحله  3 و 4 بلوغ است و بعد از 18 سالگی هم کم و بیش ادامه دارد. 

اگر جوانه پستانی در دختران قبل از 7 سال و 5 ماه در ایران و 7 سال طبق اجماع نظر اروپا و آمریکا اتفاق بیفتد بلوغ زودرس محسوب می شود.  اگر تا 13 سالگی جوانه پستانی ظاهر نشود و تا 16 سالگی پریود صورت نگیرد محتاج بررسی برای بلوغ دیررس است.      

سن بلوغ بر حسب نژاد و منطقه جغرافیائی متفاوت است.  باید برای ارزیابی سن بلوغ درهر کشوری تحقیقات خاص خود انجام شود. اهمیت این تحقیقات از نظر تشخیص و درمان بلوغ زودرس و تشخیص اختلالات بالینی برای کودکانی است که رشد و تکامل آنها نگران کننده است.   

خبری از سن بلوغ 16 یا 18 سال در دنیا نیست

یکی از ادعاهای لایحه افزایش سن ازدواج بدون ارائه هیچ مدرک و مطالعه متقنی این بود که سن بلوغ افزایش یافته است، چه مطالعات دقیقی در دنیا در مورد سن بلوغ انجام شده است؟

ببینید سن بلوغ یک مسئله بسیار مهم است و لازم است که از اظهارات غیرعلمی در این زمینه پرهیز کنیم. مطالعات متعددی در این زمینه در دنیا انجام شده است از جمله در سال 1948 Reynolds  و Wines 49 دختر را در انستیتوی  Fels  اُهایو مورد پیگیری از نظر بلوغ قرار دادند که متوسط سن بروز جوانه پستانی 8/10 سال بود. 

در سال 1953 Nicolson  و Hanley روی 252 دختر که در سال های 1928 تا 1929 متولد شده بودند مطالعه کردند و میانگین شروع جوانه پستانی را 6/10 سال گزارش کردند.

در سال 1969 آقایان مارشال و تانر بر روی 192 دختر انگلیسی که در خانه بچه‌های بی سرپرست زندگی می‌کردند سن بلوغ را مورد بررسی قرار دادند.  مراقبت این کودکان در این خانه عالی بود ولی آنها از یک طبقه اجتماعی اقتصادی پائین آمده بودند و در سن 3 تا 6 سال مراقبت خوبی دریافت نکرده بودند.  در این تحقیقات سن جوانه پستانی  1/1± 15/11 سال و بروز موهای ناحیه تناسلی 21/1± 69/11 بود. 

رُش و همکاران در اُهایو در 67 دختر سفید پوست بین سن 5/9 تا 16 سال سن جوانه پستانی را 7/0 ± 2/11 سال تعیین کردند.  در سال 1997 هِرمن گیدن و همکاران یک تحقیقات وسیعی در آمریکا  انجام دادند.تعداد 17077 دختر بین 12 – 3 سال در 65 کلینیک مختلف مورد بررسی توسط 225 پزشک قرار گرفتند.

 این تحقیق (The Pediatric Research in Office Setting (PROS نام داشت و وابسته به آکادمی کودکان آمریکا بود. در این مطالعه سن جوانه پستانی 28/1 ± 96/9 سال در دختران سفید پوست و 93/1 ± 87/8 سال در دختران سیاه پوست  گزارش شد.

 سن رویش موهای جنسی  67/1 ± 51/10 سال برای دختران سفید پوست و 2 ± 87/8 سال برای دختران سیاه پوست بود.  شروع قاعدگی 88/12 سال برای دختران سفیدپوست و 16/12 سال برای دختران سیاه پوست گزارش شد. 

این مطالعات جهانی نشان می‌دهد سن بلوغ تحت شرایط مختلف و نژادهای متفاوت، متغیر است و در ضمن خبری هم از سن بلوغ 16 یا 18 سال نیست.

مطالعات ما در زمینه سن بلوغ در ایران کامل نیست

در زمینه سن بلوغ در ایران شما و دیگر متخصصان چه مطالعاتی داشته‌اید و به چه نتایجی رسیده‌اید؟

در بین سال های 2002 تا 2004 ما تحقیقی را برای سن بلوغ در مدارس تهران انجام دادیم.  تحقیق در مناطق مختلف شرق تا غرب و شمال تا جنوب و در مدارس ابتدائی تا متوسطه در بچه‌های با سن 17 – 6 سال انجام گردید.

 نمونه‌گیری از مدارس بصورت خوشه‌ای اتفاقی و تعداد شرکت‌کنندگان 1420 نفر بود که 1136 نفر از والدین و بیماران اجازه معاینه را دادند. تحقیق بصورت پرکردن پرسشنامه برای سن قاعدگی و معاینه بود.

  طبق این تحقیق میانه سن شروع جوانه پستانی 9 سال و 9 ماه و با طیف 8 سال و 3 ماه تا 12 سال بود. سن قاعدگی از 11 سال و 8 ماه تا 16 سال متغیر و متوسط آن 12 سال و 8 ماه بود. 

بلوغ زودرس عبارت است از بروز اولین علائم بلوغ در سنی که از سن شروع بلوغ در95% اجتماع پائین‌تر باشد که در مطالعه PROS در آمریکا سن کمتر از 3/6 سال برای دختران سفیدپوست و کمتر از 5 سال برای سیاه پوست تلقی شد و برای دختران ما سن کمتر از 7 سال و 5 ماه بود.

 در یک مطالعه روی 3192 دختر 17 – 6 ساله در اصفهان که توسط حسن‌زاده کاشانی و همکاران دربین سال‌های 2006 – 2005 انجام شد سن میانه جوانه پستانی 10 سال و 2 ماه با حداکثر 12 سال و سن قاعدگی بطور متوسط 12 سال و 8 ماه با حداکثر 14 سال و 2 ماه بود و بروز جوانه پستانی کمتر از 7 سال 5 ماه بلوغ زود رس محسوب می‌شد. 

در سال 2006 در 20 ناحیه در استان‌های مختلف ایران تحقیقی در سنین 20 – 6 سال توسط مطلق و همکاران انجام شد که سن بروز جوانه پستانی از حداکثر 88/1 ± 01/11 سال در فارس تا حداقل 45/1 ± 97/8 سال در قزوین و زنجان متغیر بود.  در این تحقیق سن متوسط قاعدگی در تهران   35/1 ± 12 سال و در استان فارس 27/1 ± 4/12 سال بود. 

در مطالعه‌ای که در زنجان در سال 2017 توسط پریسا خوش‌نویسان  و همکاران انجام شد از 1500 نفر شرکت کننده بین سنین 6 تا 17 سال  273 نفر قاعدگی داشتند که سن قاعدگی را 6/1 ± 6/12 سال با میانه سن 13 سال گزارش کردند. 

در این زمینه هنوز جای کار زیادی باقی مانده و لازم است که جهت رسیدن به نتیجه نهایی پروژه‌های تحقیقاتی بیشتری تعریف گردد تا بتوانیم نظر دقیقی در مورد سن بلوغ داشته باشیم.

هنوز مطالعاتی که نشان دهد ازدواج و یا بارداری بعد از بلوغ مضر است انجام نشده است/نباید زن را از حقوق خود محروم کرد

آیا مطالعاتی انجام شده که نشان دهد ازدواج و یا بارداری بعد از بلوغ مضر است؟

هنوز در این زمینه تحقیق جامع و کاملی انجام نشده است و قطعا ضرر تصویب قوانین بدون پایه علمی به جامعه برمی‌گردد. می‌توان تحقیقاتی را در مناطق مختلف ایران شروع کرد و ارتباط بین سقط جنین، سرطان گردن رحم، مرده‌زائی، طلاق و رضایت‌مندی از ازدواج را بررسی کرد و سپس تصمیم به قانونی کردن آن نمود. 

با توجه به اینکه اگر جلوی ازدواج‌هایی که در سن  ازدواج شرعی صورت می‌گیرد گرفته شود به علت اینکه ازدواج‌ها ثبت نمی‌شوند قانون نمی‌تواند از آن زن حمایت کند و زن نمی‌تواند از حقوق خود بهره‌مند شود، صحیح آن است که تا انجام مطالعات علمی کامل و جامع  در این مورد دست به تغییر قانون زده نشود.