موزهها به عنوان تاریخ بصری هر کشوری به حساب میآیند، اما با تغییر سبک زندگی بشر و پیشرفت علم سبک و سیاق موزهها نیز تغییر کرده است.
گروه فناوری خبرگزاری دانشجو؛ حمیده آقاجانی- روزهای تعطیل و آخر هفتهها از آن فرصتهای طلایی است که میتوانیم در کنار خانواده لحظات مفرحی را سپری کنیم؛ رفتن به پارک و سینما هم یکی از این ابزار دورهمیهای خانوادگی است، اما اگر دغدغه تفریح در کنار آموزش در نظر پدرها و مادرها باشد قطعا موزهها یکی از بهترین مکانها به شمار میآیند.
موزهها از صدها سال قبل با رویکردهای مختلف شکل گرفتهاند و هر کدام به نوبه خود اسرار بسیاری را در صندوقچهشان حفظ و نگهداری میکنند؛ از موزه جهان باستان تا ارتباطات، اما نکته قابل توجه این است که در بسیاری از موزهها امکان لمس اشیا وجود ندارد و صرفا بازدید کنندگان به تماشای از دور و توضیحات متصدیان اکتفا میکنند.
در دنیای امروز که پیشرفتهای علمی در کشورهای صنعتی حرف اول را میزند، توجه به علوم مختلف از جمله فناوریها از اهمیت فوق العادهای برخوردار است، تا جایی که کشورهای اروپایی و امریکایی از حدود نیم قرن پیش اقدام به احداث مکانهایی به نام موزه علوم و فناوری کردند. واقعیت این است که دنیا در حال تغییر و تحول است، تغییراتی که در دنیای امروز با آن مواجه هستیم فقط به تغییرات اکولوژیکی و فناوریهای پیشرفته محدود نمیشود، بلکه نشانههایی از این تغییرات در سبک زندگی اجتماعی بشر نیز دیده میشود. فرصتهای جدید در نتیجه فناوریهای جدید ایجاد میشود و باید بتوانیم از طریق به اشتراک گذاری این امکان را برای همه به وجود آوریم.
هدف از راه اندازی موزههای علم و فناوری نیز گسترش و اشاعه فرهنگ علمی در سطح جامعه است. توجه به موزهها به عنوان نماد فرهنگی قدمت تاریخی دارد؛ اگرچه با گذشت زمان پایه و اساس آن دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است، اما همچنان موزهها از مراکز بنیادی است که در آموزش و غنای فرهنگی نقش بسزایی دارد. مراکزی که با امکانات مناسب و با رویکردی تجربی افتتاح شد به گونهای که همه اقشار جامعه میتوانستند با انجام آزمایشهای عملی به عمق یک مسئله علمی پی برده و آن را با تمام وجود لمس کنند. نکته جالب اینجاست که در کشورهای پیشرفته دنیا تقریبا در تمام شهرها و استانها یک موزه علوم و فناوری وجود دارد.
موزه علوم، از ایده تا حقیقت، راهی طولانی که دیر محقق شد موزه علوم و فناوری ایران یکی از موزههای شهر تهران است که زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت میکند. مأموریت اصلی این مؤسسه پژوهشی، بازسازی و معرفی دستاوردهای علمی ایران در دوران پیش و پس از اسلام و نیز نمایش اصول و تئوریهای دانش و فناوریهای روز دنیا است. این موزه در محل پیشین کتابخانه ملی در خیابان سی تیر و در نزدیکی موزه ملی ایران قرار دارد.
ایده نخستین تأسیس موزه علوم و فناوری ایران به سال ۱۳۵۶ باز میگردد. با پیشنهاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دربارهٔ تأسیس موزه علوم و فناوری، کلیات آن در سال ۱۳۸۱ به تصویب هیئت وزیران رسید. در مرداد ماه سال ۱۳۸۵ نتایج بررسی و کارشناسیهای به عمل آمده منجر به تصویب اساسنامه موزه هیئت امنایی علوم و فناوری شد و اولین گالری این موزه در بهمن ماه سال ۱۳۸۹ در ساختمان قدیمی کتابخانه ملی افتتاح شد.
برترین موزههای علوم و فناوری در جهان شاید بتوان موزه علوم و فناوری لئوناردو داوینچی در کشور ایتالیا را اولین و از بزرگترین موزههای علم و فناوری در این کشور دانست که به عنوان یکی از مهمترین موزههای اروپا و همچنین از برترین موزههای دنیا از آن نام برده میشود و حدود ۶۳ سال پیش در صومعهای که متعلق به قرن ۱۶ میلادی است، بنا نهاده شد.
شهر علوم و صنایع پاریس - فرانسه بزرگترین موزه علم در اروپا از نظر فضا و طبقات که متشکل از نمایشگاه مربوط به علوم اکتشافی، پزشکی، فضا، گیاه شناسی و صنعت است در فرانسه قرار دارد. این موزه همچنین دارای یک زمین بازی برای کودکان است. این شهر علمی، سالانه حدود پنج میلیون بازدیدکننده را جذب میکند.
موزه علوم لندن - انگلستان موزه علوم لندن در سال ۱۸۵۷ تأسیس شد و ۱۶۰ سالگی خود را در سال ۲۰۱۷ جشن گرفت. این موزه شبیه به یک جواهر است که اشیاء به جا مانده از انقلاب صنعتی را در خود نگهداری میکند. در گالری جدید وینتون، میتوان آثار چهار قرن ریاضی را مشاهده کرد. این موزه مکانی فوقالعاده سرگرمکننده برای کودکان است چون بدون آنکه متوجه شوند در حال یادگیری درس هستند.
موزه علوم و تکنولوژی شانگهای - چین موزه بزرگ چین که دارای ۱۳ نمایشگاه دائمی است، سالانه پذیرای بیش از سه میلیون بازدید کننده است. اگر شما به دنبال چیزی فراتر از اختراعات چینی از قرن گذشته هستید، حتما به این موزه سری بزنید. این موزه بر روی علوم معاصر شانگهای متمرکز است.
آکادمی علوم طبیعی فیلادلفیا - ایالات متحده شاید آکادمی علوم طبیعی فیلادلفیا دومین موزه بزرگ در ایالت متحده نباشد، اما قدیمیترین موزه علوم طبیعی در جهان است که در سال ۱۸۱۲ تأسیس شده است. این موزه دارای کلسیونی بینظیر از پروانهها است، البته از ۱۸ کلکسیون دیگر هم نمیتوان به سادگی گذشت.
شهر علوم کلکته - هند در شهر علوم کلکته، منظور کلکته زمان سنت ترزا نیست، این چهرهی جدید از هند است که حدود ۱۲ سال پیش افتتاح شده و نمایی مدرن از کلکته را به نمایش میگذارد. در این موزه، دانش در مورد جغرافیا، زمینشناسی و اکتشافات مربوط به آن در معرض دید بازدیدکنندگان قرار میگیرد.