آینده نجومی ایران در گرو تصمیم سیاست‌گذاران / توسعه رصدخانه ملی با بودجه ممکن می‌شود + فیلم

امین فرهنگ استاد نجوم دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، درباره ساخت رصدخانه ملی ایران گفت: اجرای طرح اولیه این پروژه تقریبا از ۲۰ سال پیش آغاز شده بود؛ مکان یابی رصدخانه و طراحی تفضیلی آن شروع شده بود و مراحل ساخت سال گذشته به پایان رسید. امسال مسئله لایه نشانی شیشه تلسکوپ و منتقل شدن به سایت اصلی انجام شد و عملا اولین نورگیری صورت گرفت. این پروژه یک پروژه کلان علمی_ملی به حساب می‌آید.


استاد نجوم دانشگاه تهران با اشاره به جایگاه این تلسکوپ گفت: در کلاس تلسکوپ‌های متوسط، این سازه به لحاظ کیفیت اوپتیک، از بزرگترین تلسکوپ‌های کلاس خود محسوب می‌شود.

وی با تاکید بر اهمیت ابزار استفاده شده در سازه تلسکوپی افزود: باید ابزار خوب روی تلسکوپ نصب شود تا بتوان قدرت این تلسکوپ بیشتر نشان داد.

فرهنگ درباره ویژگی‌های این تلسکوپ گفت: کل سازه ۹۰ تن وزن دارد. قطر آینه تلسکوپ ۳/۵ متر و ضخامتش ۱۸ سانتی‌متر است؛ همچنین می‌توان تقریبا یکی از صاف‌ترین سطوحی است که در تلسکوپ‌ها استفاده شده است. زبری سطح این آینه کمتر از ۲ نانو متر است و با قاطعیت می‌توان آن را صاف‌ترین سطح اینه در بین دیگر آینه‌های کشور برشمرد.

استاد نجوم دانشگاه تهران اظهار کرد: دقت رهگیری سازه تلسکوپ حدود نیم ثانیه خورشیدی در ده دقیقه است که این سرعت عدد بسیار فوق العاده‌ای است. علاوه بر آن سایتی که تلسکوپ روی آن نصب شده است از بهترین سایت‌های دنیا به شمار می‌رود و قابل رقابت با سایت‌های خوب دنیا است.


وی خطاب به مسئولین استان اصفهان گفت: تاریکی مکان تلسکوپ بسیار خوب و مناسب فعالیت‌های نجومی است. امیدوارم مسئولین استان اصفهان از توسعه نوری، توسعه شهری، ساخت معدن و جاده در اطراف این رصدخانه جدا خودداری کنند تا تاریکی منطقه حفظ شود. در غیر این صورت رصدخانه کارایی خود را از دست می‌دهد.


فرهنگ درباره اولین تصویر رنگی منتشر شده از تلسکوپ ملی گفت: تصاویری که از تلسکوپ پخش می‌شود به اصطلاح تصاویر مهندسی نامیده می‌شوند و هنوز تصاویر علمی نیستند به این علت که تیم رصدخانه ملی در حال علم کردن آینه‌ها، تنظیمات و در یک راستا قراردادن آن‌ها هستند. به این پروسه راه اندازی می‌گویند و به یک سال زمان نیاز دارد. این تصاویر عملا اولین تصویری است که پس از چند روز تنظیمات دستی به دست آمده است. هنوز از سیستم و تنظیمات اصلی استفاده نشده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت جامعه نجومی ایران گفت: سیاست گذاری‌های دانشگاه‌ها تا کنون به سمت توسعه علم نجوم حرکت نکرده است و علت آن نیز واضح است؛ نجوم مدرن به ابزار دارد که ما به آن ابزار دسترسی نداشتیم و استفاده از تلسکوپ‌های دیگران از نظر زمان، هزینه و همچنین مسائل سیاسی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. اما الان که تلسکوپ ما ساخته شده است می‌توانیم امیدوار باشیم که سیاست گذاری‌های دانشگاه‌ها به سمت گسترش علم نجوم حرکت کند در حال حاضر هم شاهد علاقه‌مندی دانشگاه‌ها به نجوم و بیشتر کردن اعضای علمی در این زمینه هستیم. امیدوارم ساخت این تلسکوپ بتواند آورده نیروی انسانی خوبی داشته باشد.

وی درآخر نکاتی را پیرامون مسائل سیاست گذاری عنوان کرد و گفت: به عنوان نکته آخر باید بگویم اعضای رصد خانه ملی ایران کار خود را تا کنون انجام داده است. پس از آن نوبت کسانی است که باید سیاست گذاری کنند. تلسکوپ ساخته شده، اما ابزار‌های دیگری هم هست که باید ساخته شوند. هر چند رصدخانه ملی برای ساخت این موارد پیگیری خواهد کرد، اما پروسه زمانبری است و ممکن است چندین سال طول بکشد و تلسکوپ در این چندسال نباید بدون استفاده بماند.

فرهنگ تصریح کرد: سیاست گذاران ما باید تلاش کنند هزینه تهیه این ابزار تامین شود که بتوانیم نتیجه خوبی از این تلسکوپ بگیریم بنابراین کسانی که بودجه‌های کلان کشور را تعیین می‌کنند باید به این موضوع به شکل جدی توجه داشته باشند.