تکلیف داوطلبان محروم از کنکور ۱۴۰۴ مشخص شد/ تاکید بر اصل عدالت در سنجش و پذیرش دانشجو
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ آزمون سراسری به عنوان یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین آزمون‌های کشور، همواره با چالش‌ها و ابهاماتی رو‌به‌رو بوده است. یکی از مسائل بحث‌برانگیز در سال‌های اخیر، موضوع محرومیت داوطلبان از شرکت مجدد در کنکور سراسری پس از قبولی در دوره‌های روزانه دانشگاه‌های دولتی است. این موضوع که به ویژه در کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ به اوج خود رسید، با واکنش‌های مختلفی از سوی داوطلبان، کارشناسان و مسئولان نظام آموزشی کشور همراه بوده است.
در نتیجه پیگیری‌های خبرگزاری دانشجو، سرانجام ماجرای این محرومیت مشخص و راهکارهای در نظر گرفته شده روشن شد.
از جمله راهکارهای مبتنی بر عدالت که از سوی سازمان سنجش ارائه شده است، امکان تحصیل مجدد برای داوطلبانی است که امسال در کنکور ۱۴۰۳ پذیرفته شده و با مطلع نبودن از شرایط محرومیت از کنکور، از دانشگاه انصراف داده‌اند.
این داوطلبان بنابر گفته رئیس سازمان سنجش امکان برگشت به رشته تحصیلی خود را دارند.
همچنین رئیس سازمان سنجش تاکید کرد که محرومیت از ثبت نام در کنکور ۱۴۰۴ فقط شامل حال دانشجویان روزانه‌ای می‌شود که در کنکور ۱۴۰۳ پذیرفته شده باشند، یعنی تعداد محدودی که بیشتر معطوف به چهار رشته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی هستند. این محرومیت شامل پذیرفته شدگان سنوات قبل و یا دانشجویانی که امسال فارغ‌التحصیل شده یا پیش از کنکور سال آینده از رشته تحصیلی خود انصراف می‌دهند، نمی‌شود و برای این دسته از دانشجویان قانون به روال سابق برقرار است.
برای مثال سابق بر این داوطلبان رشته های روزانه باید پیش از پایان سال، انصراف قطعی خود را از رشته قبلی اعلام می‌کردند و سپس در صورت قبولی در کنکور سراسری اجازه ثبت نام در رشته های روزانه را داشتند. داوطلبان رشته های غیرروزانه نیز باید بعد از قبولی در کنکور، انصراف قطعی را از رشته تحصیلی خود اعلام می‌کردند.
در ادامه مروری بر روند طی شده در ماه‌های اخیر آمده است:
موضوع محرومیت داوطلبان از شرکت مجدد در کنکور سراسری پس از قبولی در دوره‌های روزانه، سابقه‌ای چند ساله دارد. در سال‌های گذشته، این قانون با تفسیر‌های مختلفی رو‌به‌رو بوده و به صورت یکسان اجرا نشده است. برخی از داوطلبان پس از قبولی در دوره‌های روزانه و حتی انصراف از تحصیل، مجدداً در کنکور شرکت کرده و در رشته‌های مورد علاقه خود پذیرفته شده‌اند. اما در کنکور سراسری سال ۱۴۰۳، سازمان سنجش آموزش کشور با استناد به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصمیم به اجرای جدی‌تر این قانون گرفت و اعلام کرد که داوطلبانی که در دوره‌های روزانه پذیرفته شده‌اند، حق شرکت مجدد در کنکور سراسری سال ۱۴۰۴ را ندارند. این تصمیم با اعتراضات گسترده‌ای از سوی داوطلبان رو‌به‌رو شد و آنها خواستار لغو این قانون یا اعمال تغییراتی در آن شدند.
دلایل و تبعات محرومیت
محرومیت داوطلبان از شرکت مجدد در کنکور سراسری پس از قبولی در دوره‌های روزانه، دلایل مختلفی دارد. جلوگیری از اتلاف ظرفیت دانشگاه‌ها؛ یکی از دلایل اصلی این تصمیم، جلوگیری از اشغال صندلی‌های دانشگاه‌ها توسط داوطلبانی است که پس از قبولی در دوره‌های روزانه، از تحصیل منصرف می‌شوند و ظرفیت خالی برای سایر داوطلبان ایجاد می‌کنند و کاهش تقاضای کاذب؛ برخی از داوطلبان به امید قبولی در رشته‌های بهتر، در کنکور‌های مکرر شرکت می‌کنند و این موضوع باعث افزایش تقاضای کاذب برای برخی از رشته‌ها می‌شود. از طرفی؛ ایجاد فرصت برای سایر داوطلبان با محرومیت داوطلبان قبلی، فرصت بیشتری برای سایر داوطلبان برای ورود به دانشگاه‌ها فراهم می‌شود.
با این حال، این تصمیم با تبعات منفی نیز همراه است. از جمله این تبعات می‌توان به ایجاد استرس و ناامیدی در داوطلبان این تصمیم باعث ایجاد استرس و ناامیدی در داوطلبانی شده است که به امید قبولی در رشته‌های بهتر، در کنکور‌های مکرر شرکت می‌کنند و عدم تحقق عدالت آموزشی است؛ برخی از داوطلبان به دلیل شرایط خاص خود، مجبور به انصراف از تحصیل در دوره‌های روزانه می‌شوند و محرومیت آنها از شرکت مجدد در کنکور، می‌تواند باعث عدم تحقق عدالت آموزشی شود. همچنین، کاهش انگیزه داوطلبان این تصمیم می‌تواند باعث کاهش انگیزه داوطلبان برای شرکت در کنکور سراسری شود.
نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان سنجش
حجت الاسلام خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در خصوص تغییرات در سازمان سنجش گفت: اصلاحیه‌ای درسازمان سنجش صورت گرفت و مانند سابق ذیل نظر زیر نظر وزارت علوم برگشت. البته این سازمان یک بخش تضمین کیفیت اعتبارسنجی هم لازم دارد که همان اعتبارسنجی بیرونی است چرا که هر نهادی اعتبارسنجی درونی بر حوزه سنجش خود دارد و اعتبارسنجی بیرونی نیاز بود که وزارت علوم قرار است مصوبه آن را آماده کند و به شورای ارائه دهد که در صحن شورا مطرح شود.
وی افزود: یک مجموعه بیرونی که جمعی از نخبگان در آن حضور داشته باشند نظارت و ارزیابی یا به تعبیری تضمین کیفیت سنجش را لحاظ بیرونی دنبال کنند الان که سازمان سنجش و پذیرش زیر نظر وزارت علوم است می‌توانند تصمیم بگیرند و اگر خواستند پیشنهاد دهند که پذیرفته شدگان آزمون سراسری ۱۴۰۳ دوباره بتوانند در آزمون سال آینده شرکت کنند. ولی، چون در این مسئله بی عدالتی صورت گرفته بود، افرادی کرسی‌های مهمی در دانشگاه‌ها را می‌گرفتند و بعد برای اینکه مثلاً از پزشکی زاهدان به پزشکی تهران بیاید یک آزمون مجدد می‌داد اگر قبول می‌شد. صندلی خالی می‌شد اگر قبول هم نمی‌شد برمی گشت به دانشگاه قبلی یعنی در واقع حق دیگران را ضایع می‌کرد لذا عدالت آموزشی اقتضا می‌کرد که این تصمیم گرفته شود.
دانشجویانی که در کنکور سراسری سال ۱۴٠۳ شرکت کرده و در یکی از رشته‌های دولتی روزانه پذیرفته شده باشند باید قبل از نوبت ثبت نام اول کنکور امسال انصراف دهند، اما رئیس سازمان سنجش آموزش کشور شفاف کرده که این مسئله معطوف به ۴ رشته پرطرفدار پزشکی بوده افراد معدودی را شامل شده است تا صندلی اشغال شده مجددا توسط همان داوطلب پر نشود.
محمدی تاکید کرد باقی دانشجویان روزانه و افرادی که امسال فارغ التحصیل می‌شوند شامل این شرایط نبوده و همچنین دانشجویان دوره‌های غیر روزانه را نیز در بر نمی‌گیرد.
رئیس سازمان سنجش گفت: در دوره‌های آموزش رایگان و چهار رشته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی ظرفیت‌های ما محدوده و بین عرضه و تقاضا عملا تناسبی وجود ندارد. عزیزی که به هر دلیلی در یکی از این دوره‌ها شرکت می‌کند و پذیرفته می‌شود و بعد حالا چه ثبت نام بکند چه ثبت نام نکند یک فرصت تحصیلی را از بقیه گرفته است.
این افراد تعداد محدودی هستند می‌توانند در واقع با یک سال تنفس در آزمون مثلاً ۱۴٠۵ شانس خودشان برای ورود را امتحان کنند و مقرر کردیم که افراد پذیرفته شده در ۱۴٠۳ که به قصد کنکور ۱۴٠۴ انصراف دادند فرصتی داشته باشند تا در اولین نیم سال تحصیلی ادامه تحصیل بدهند.
رئیس سازمان سنجش در ادامه گفت: قواعد، ضوابط و تمام مقررات که سنجش وضع می‌کند در جهت رعایت حقوق متقاضیان و مبتنی بر اصل عدالت در سنجش است بنابراین تمام ضوابطی که داریم باید بر این اساس مورد بحث و بررسی قرار بگیرند.
وی افزود: واقعیت این است که در دوره‌های آموزش رایگان و در چهار رشته، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی ظرفیت‌ها محدود است و تقاضا برای این رشته زیاد است و بین عرضه و تقاضا توازنی نیست.
محمدی اضافه کرد: داوطلبانی که در هر کدام از این رشته پذیرفته می‌شوند چه تحصیل کنند چه نکنند یک فرصت آموزشی را از بقیه گرفته و این با اصل عدالت در سنجش منافات دارد و یا کسانی که پذیرفته شدند و تحصیل را شروع کرده و وسط ترم می‌خواهد انصراف دهد هم برنامه ریزی آموزشی دانشگاه را با چالش مواجه می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: این تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی به تقاضای وزارت علوم و بهداشت بوده و قانون منطقی است. مقرر شد پذیرفته شدگان ۱۴۰۳ که به قصد شرکت در کنکور ۱۴۰۴ انصراف داده‌اند فرصتی در اختیار آنها قرار دهند که در اولین نیمسال تحصیلی ممکن ادامه تحصیل بدهند.
سرنوشت داوطلبان کنکور ۱۴۰۳
با وجود اعتراضات گسترده داوطلبان و درخواست‌های مکرر برای لغو قانون محرومیت، سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کرده است که این قانون برای کنکور سراسری سال ۱۴۰۴ نیز اجرا خواهد شد. بر اساس این قانون، داوطلبانی که در کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ در دوره‌های روزانه پذیرفته شده‌اند، حق شرکت مجدد در کنکور سراسری سال ۱۴۰۴ را ندارند. با این حال، سازمان سنجش اعلام کرده است که در حال بررسی راهکار‌هایی برای حل مشکلات داوطلبان و جلوگیری از تضییع حقوق آنها است.
موضوع محرومیت داوطلبان از شرکت مجدد در کنکور سراسری پس از قبولی در دوره‌های روزانه، یکی از مسائل پیچیده و چالش‌برانگیز نظام آموزشی کشور است. این تصمیم با دلایل و تبعات مختلفی همراه است و نیازمند بررسی دقیق و کارشناسانه است. به نظر می‌رسد که لازم است شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان سنجش آموزش کشور با توجه به نظرات داوطلبان، کارشناسان و مسئولان نظام آموزشی، راهکار‌هایی برای حل مشکلات داوطلبان و جلوگیری از تضییع حقوق آنها ارائه دهند.