چرا ایران عمان را به عنوان واسطه دیپلماتیک در مذاکره با آمریکا انتخاب کرد؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ در فضای پرتنش روابط بین‌المللی، ایران همواره در مواجهه با آمریکا به دنبال استفاده از رویکردهای دیپلماتیک متنوع بوده است. یکی از مهم‌ترین این راهبردها، مذاکره غیرمستقیم با آمریکا از طریق کشور ثالث است. عمان در این میان به عنوان واسطه‌ای مطمئن و قابل اعتماد برای ایران نقش‌آفرینی کرده است.

پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه، ایران به این نتیجه رسید که هرگونه مذاکره مستقیم با آمریکا نه‌تنها نتایج مطلوبی به همراه ندارد، بلکه می‌تواند منافع استراتژیک کشور را به خطر بیندازد. از همین رو، راهبرد مذاکره غیرمستقیم را به عنوان رویکردی هوشمندانه برگزید. انتخاب عمان به عنوان واسطه در این مسیر، تصمیمی دقیق و حساب‌شده بود که ریشه در تجارب مثبت گذشته، سیاست بی‌طرفانه عمان و روابط دوستانه این کشور با هر دو طرف دارد.

پیشینه روابط ایران و عمان

ایران و عمان از دیرباز روابطی حسنه و دوستانه داشته‌اند. برخلاف بسیاری از کشورهای عربی که به دلیل سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، روابط پرتنشی با ایران دارند، عمان همواره سعی کرده است میانه‌رو باقی بماند. این کشور در طول دهه‌های گذشته، نقش متوازن‌کننده در منطقه داشته و برخلاف برخی کشورهای عربی که به سمت قطب‌بندی‌های سیاسی گرایش یافته‌اند، عمان به دلیل رویکرد مستقل و بی‌طرفانه خود، همواره توانسته روابط خوبی با ایران حفظ کند.

این سیاست متوازن حتی در دوران بحران‌های منطقه‌ای نیز حفظ شده است. در طول جنگ ایران و عراق، عمان برخلاف بسیاری از کشورهای عربی، موضع بی‌طرفانه اتخاذ کرد و در سال‌های بعد نیز همواره تلاش کرد با ایران روابط دیپلماتیک خود را حفظ کند. پس از توافق برجام نیز عمان با حمایت از رویکرد گفت‌وگو و دیپلماسی، نشان داد که برای کاهش تنش‌ها در منطقه اهمیت قائل است.

چرا عمان به عنوان واسطه انتخاب شد؟

یکی از دلایل اصلی انتخاب عمان به عنوان واسطه، اعتماد تاریخی ایران به این کشور است. عمان در سال‌های گذشته بارها نشان داده که می‌تواند نقشی سازنده و بی‌طرفانه در معادلات منطقه‌ای ایفا کند. عمان در جریان مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای برجام، با فراهم کردن فضای محرمانه برای گفت‌وگوهای ایران و آمریکا، نقشی کلیدی ایفا کرد. این کشور با میزبانی جلسات اولیه، به ایجاد بستر گفت‌وگوی مستقیم میان دو طرف کمک کرد.

عمان برخلاف بسیاری از کشورهای منطقه که در مواجهه با ایران سیاست‌های تندروانه اتخاذ کرده‌اند، همواره تلاش کرده است بی‌طرفی خود را حفظ کند. این سیاست نه‌تنها در مواجهه با ایران، بلکه در روابط با دیگر کشورهای منطقه نیز رعایت شده است. این ویژگی باعث شده که عمان به عنوان کشوری شناخته شود که می‌تواند در بحران‌های پیچیده نقش میانجی مؤثر ایفا کند.

یکی دیگر از عوامل مؤثر در انتخاب عمان، روابط حسنه این کشور با آمریکا است. عمان به عنوان یکی از متحدان استراتژیک واشنگتن در خلیج فارس، ارتباطات نزدیکی با ایالات متحده دارد. این روابط، به عمان این امکان را می‌دهد که پیام‌های ایران را به شکلی مؤثر و بی‌طرفانه به دولت آمریکا منتقل کند. به همین دلیل، ایران می‌تواند از این ظرفیت برای کاهش تنش‌ها و انتقال پیام‌های دیپلماتیک بهره بگیرد.

علاوه بر این، تجربه موفق میانجی‌گری عمان در گذشته نیز نقش مهمی در انتخاب این کشور به عنوان واسطه داشته است. عمان بارها در بحران‌های مختلف، از جمله آزادسازی گروگان‌های غربی توسط ایران و مذاکرات محرمانه هسته‌ای، به عنوان واسطه‌ای مطمئن و موثر عمل کرده است. این تجارب موفق، عمان را به انتخابی منطقی برای حل بحران‌های جدید تبدیل کرده است.

نقش عمان در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا

در شرایطی که روابط ایران و آمریکا به دلیل فشارهای سیاسی و تحریم‌های اقتصادی تیره شده است، ایران تصمیم گرفت به جای مذاکره مستقیم، از مذاکره غیرمستقیم از طریق عمان استفاده کند. این تصمیم نه‌تنها یک تاکتیک هوشمندانه برای حفظ عزت ملی است، بلکه از تکرار تجارب تلخ گذشته نیز جلوگیری می‌کند. عمان در این میان به عنوان یک واسطه بی‌طرف، این امکان را به ایران می‌دهد که بدون مواجهه مستقیم با آمریکا، دیدگاه‌ها و مواضع خود را منتقل کند.

عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران، تأکید کرده است که انتخاب عمان به دلیل تجربه مثبت قبلی و اعتماد به حسن نیت این کشور صورت گرفته است. ایران به این نتیجه رسیده که مذاکره غیرمستقیم از طریق عمان می‌تواند به کاهش تنش‌ها و مدیریت بهتر بحران‌ها کمک کند.

تحلیل کارشناسان: چرا عمان بهترین گزینه است؟

کارشناسان سیاسی بر این باورند که عمان به دلیل سیاست‌های بی‌طرفانه، تجربه موفق در میانجی‌گری و روابط حسنه با هر دو طرف، بهترین گزینه برای میانجی‌گری در مذاکرات غیرمستقیم است. عمان با حفظ ارتباط دوستانه با ایران و آمریکا، می‌تواند در عین بی‌طرفی کامل، پل ارتباطی موثر باشد. این ویژگی، عمان را به بازیگری دیپلماتیک تبدیل کرده که توانسته در شرایط حساس، نقش مثبتی ایفا کند.

سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، می‌گوید:

«انتخاب عمان برای ارسال پاسخ ایران به آمریکا، به‌دلیل تجربه مثبت قبلی و اعتماد به حسن نیت این کشور بود.»

نتیجه‌گیری

انتخاب عمان به عنوان واسطه در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا، نشان‌دهنده درایت و هوشمندی دیپلماتیک ایران است. عمان با داشتن روابط حسنه با هر دو طرف، می‌تواند در شرایطی که بی‌اعتمادی به آمریکا در ایران به اوج رسیده است، فضایی برای دیپلماسی غیرمستقیم فراهم کند. این انتخاب نه تنها از تحمیل فشارهای دیپلماتیک مستقیم جلوگیری می‌کند، بلکه به تثبیت جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی نیز کمک می‌کند. عمان همچنان می‌تواند در آینده به عنوان میانجی قابل اعتماد در مذاکرات میان ایران و آمریکا نقش‌آفرینی کند.