زد ۱۰، قاتل پرنده چینی وارد ارتش پاکستان شد/ جایگزین قدرتمند کبراهای آمریکایی را بیشتر بشناسید
به گزارش خبرنگار دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در تحولی استراتژیک که موازنه قوای هوایی در جنوب آسیا را دستخوش تغییر می‌کند، پاکستان، متحد کلیدی چین، رسماً اولین اسکادران از بالگردهای تهاجمی پیشرفته Z-10ME را وارد خدمت در هوانیروز ارتش خود کرد.
این اقدام نه تنها نقطه پایانی بر دهه‌ها وابستگی پاکستان به بالگردهای کبرای آمریکایی می‌گذارد، بلکه نشان‌دهنده بلوغ و قدرت فزاینده صنایع نظامی چین در عرصه رقابت جهانی است.
ورود این "قاتل پرنده" به منطقه، زنگ خطری جدی برای رقبای منطقه‌ای، به‌ویژه هند با ناوگان آپاچی‌های خود، به صدا درآورده است.
این تحول همچنین می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای کشورهایی مانند ایران باشد که با ناوگانی سالخورده از بالگردهای کبرا روبرو هستند و به دنبال جایگزینی مدرن، قدرتمند و در دسترس می‌گردند.
تولد یک اژدهای آتشین، از مهندسی معکوس تا طراحی بومی
مسیر توسعه Z-10، اولین بالگرد تهاجمی تخصصی چین، داستانی از اراده ملی، پشتکار و عبور از موانع بین‌المللی است. این سفر در اواخر دهه ۱۹۷۰ با بررسی چند بالگرد گازل فرانسوی که از مصر خریداری شده بود، آغاز شد. اما نقطه عطف اصلی، جنگ اول خلیج فارس و مشاهده عملکرد خیره‌کننده بالگردهای آپاچی آمریکایی بود که پکن را مصمم کرد تا صاحب یک پلتفرم تهاجمی بومی و پیشرفته شود.
پس از ناکامی در خرید یا تولید تحت امتیاز بالگردهایی چون کبرا، میل-۲۴ و حتی مدل‌های جدیدتر روسی مانند میل-۲۸ و کاموف-۵۲، چین دریافت که باید کاملاً بر توان داخلی خود تکیه کند. این کشور که تجربه تولید تحت امتیاز بالگرد دوفین فرانسوی (با نام Z-9) را داشت، از این تجربه به عنوان سکوی پرتاب استفاده کرد.
پروژه Z-10 با همکاری‌های فنی محرمانه با دفاتر طراحی روسی مانند کاموف و کمک‌های محدود از شرکت‌های اروپایی و آفریقای جنوبی شکل گرفت، اما هسته اصلی طراحی، مهندسی و یکپارچه‌سازی سیستم‌ها، یک دستاورد کاملاً چینی است. اولین پیش‌نمونه در سال ۲۰۰۳ به پرواز درآمد و پس از یک دهه آزمایش و بهینه‌سازی، این بالگرد رسماً در سال ۲۰۱۲ وارد خدمت ارتش چین شد و امروز با تولید بیش از ۱۵۰ فروند، ستون فقرات هوانیروز این کشور را تشکیل می‌دهد.
کالبدشکافی شکارچی پرنده چینی، از سامانه های مدرن تا موشک های هوشمند
بالگرد Z-10 یک پلتفرم تهاجمی کامل و مدرن است که چیزی از رقبای غربی و روسی خود کم ندارد. طراحی بدنه باریک و استفاده گسترده از مواد کامپوزیتی پیشرفته که در داخل چین توسعه یافته، علاوه بر کاهش وزن، به کاهش سطح مقطع راداری (RCS) و پنهان‌کاری بیشتر آن کمک می‌کند.
قلب تپنده: نیروی محرکه Z-10 از دو موتور توربوشفت قدرتمند WZ-9 با توان هرکدام ۱۳۵۰ اسب بخار تأمین می‌شود. چین برای نسخه‌های صادراتی و ارتقاءیافته، موتور بهینه‌شده WZ-16 را با قدرت نزدیک به ۲۰۰۰ اسب بخار توسعه داده که به بالگرد اجازه می‌دهد با حداکثر مهمات در شرایط سخت آب و هوایی نیز به راحتی عملیات کند. طراحی خاص خروجی‌های اگزوز که رو به بالا قرار گرفته‌اند، باعث کاهش چشمگیر اثر حرارتی و آسیب‌پذیری در برابر موشک‌های دوش‌پرتاب فروسرخ می‌شود.
چشمان تیزبین و مغز متفکر: Z-10 به مجموعه‌ای کامل از سامانه‌های اویونیک و سنسورهای پیشرفته مجهز است. کابین خلبان کاملاً شیشه‌ای (Glass Cockpit) با نمایشگرهای چندمنظوره، اطلاعات پروازی و رزمی را به صورت یکپارچه در اختیار خدمه قرار می‌دهد.
در دماغه، یک سامانه الکترواپتیکال و فروسرخ (FLIR) مشابه نمونه‌های نصب شده بر روی آپاچی قرار دارد که وظیفه کشف اهداف از فواصل دور (تا ۱۵ کیلومتر برای یک تانک) و نشانه‌گذاری لیزری برای تسلیحات هدایت‌شونده را بر عهده دارد. علاوه بر این، یک سامانه دید در شب (PNVS) متصل به کلاه پروازی خلبان، قابلیت پرواز در ارتفاع پست و در تاریکی مطلق را فراهم می‌کند. چین همچنین در حال آزمایش یک رادار موج میلی‌متری (مشابه رادار لانگ‌بو آپاچی) برای این بالگرد است که توانایی کشف و درگیری همزمان با اهداف متعدد را به آن خواهد داد.
نگاهی به ترکیب خوفناک موشکی زد 10
قدرت واقعی Z-10 در تنوع و کیفیت تسلیحات آن نهفته است. این بالگرد با چهار جایگاه حمل سلاح زیر بالچه‌های خود، می‌تواند ترکیبی از مرگبارترین تسلیحات را برای هر سناریوی نبردی حمل کند:
قاتل تانک‌ها: سلاح اصلی ضد زره Z-10، موشک‌های HJ-10 است. این موشک که معادل چینی موشک هلفایر محسوب می‌شود، با هدایت اپتیکی یا موج میلی‌متری و بردی تا ۱۰ کیلومتر، می‌تواند هر تانک مدرنی را منهدم کند. هر بالگرد قادر به حمل تا ۱۶ تیر از این موشک است.
موشک‌های NLOS: نسخه پاکستانی (Z-10ME) به موشک پیشرفته CM-502KG مجهز شده است. این موشک از نوع "شلیک کن و فراموش کن" فراتر از خط دید مستقیم (NLOS) با برد ۲۵ کیلومتر است که به اپراتور اجازه می‌دهد پس از شلیک، هدف را تغییر داده یا آن را با دقت به نقطه مورد نظر هدایت کند. این قابلیت، یک برتری تاکتیکی بزرگ محسوب می‌شود.
دفاع هوایی: برای مقابله با بالگردها و هواپیماهای دشمن، Z-10 از موشک‌های هوا به هوای فروسرخ TY-90 با برد ۶ کیلومتر بهره می‌برد که آن را به یک شکارچی هوایی توانمند نیز تبدیل می‌کند.
توپ و راکت: یک توپ متحرک ۲۳ یا ۳۰ میلی‌متری در زیر دماغه و غلاف‌های راکت ۷۰ یا ۹۰ میلی‌متری، آتش پشتیبانی سنگینی را برای نیروهای زمینی فراهم می‌کنند.
Z-10ME در پاکستان، تغییردهنده بازی
تصمیم پاکستان برای خرید Z-10ME پس از شکست در معامله خرید بالگردهای T-129 ترکیه (به دلیل تحریم موتورهای آمریکایی) یک انتخاب هوشمندانه بود. نسخه صادراتی ME، نسخه‌ای ارتقاءیافته با زره‌پوش‌های اضافی از جنس گرافن، سیستم‌های جنگ الکترونیک پیشرفته‌تر، موتورهای قوی‌تر و زرادخانه‌ای متنوع‌تر است.
این بالگرد نه تنها جایگزین ناوگان فرسوده کبراهای AH-1 پاکستان می‌شود، بلکه به عنوان یک عامل بازدارنده قدرتمند در برابر ناوگان آپاچی‌های AH-64 هند عمل خواهد کرد.
کبرا های ارتش پاکستان که زد 10 به مرور جایگزین آن ها می شود
با قیمتی به مراتب کمتر از رقبای غربی، Z-10ME ترکیبی متوازن از قدرت آتش، فناوری پیشرفته و هزینه مقرون‌به‌صرفه را ارائه می‌دهد.
یک فرصت طلایی برای هوانیروز ایران
وضعیت هوانیروز ارتش پاکستان شباهت زیادی به هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران دارد. ایران نیز کاربر یکی از بزرگترین ناوگان‌های بالگرد کبرا در جهان است که با وجود بهینه‌سازی‌های داخلی، نیازمند یک جایگزین مدرن برای رویارویی با تهدیدات نوین است.
بالگرد Z-10 با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، می‌تواند یک گزینه ایده‌آل و استراتژیک برای ایران باشد:
عدم وجود محدودیت‌های سیاسی: برخلاف تجهیزات غربی، خرید تسلیحات پیشرفته از چین با موانع و تحریم‌های سیاسی روبرو نیست.
قیمت رقابتی: Z-10 به طور قابل توجهی ارزان‌تر از بالگردهای هم‌رده خود مانند آپاچی یا میل-۲۸ است و به ایران اجازه می‌دهد تعداد بیشتری از این پرنده‌های تهاجمی را به خدمت بگیرد.
فناوری پیشرفته و بومی: این بالگرد محصول یک قدرت نظامی نوظهور است که بسیاری از فناوری‌های خود را به صورت بومی توسعه داده و این امر می‌تواند زمینه را برای انتقال فناوری و همکاری‌های مشترک صنعتی در آینده فراهم کند.
توانمندی اثبات‌شده: ورود به خدمت در ارتش‌های چین و پاکستان و تجهیز آن به تسلیحات مدرن و دوربرد، کارایی این پلتفرم را در میدان نبرد واقعی به اثبات رسانده است.
در نهایت، Z-10 صرفاً یک بالگرد تهاجمی نیست؛ بلکه نمادی از خودکفایی و پیشرفت خیره‌کننده چین در عرصه صنایع دفاعی است. ورود این قاتل پرنده به ارتش پاکستان، فصلی جدید در معادلات نظامی منطقه گشوده و این پیام روشن را به جهان مخابره می‌کند که اژدهای زرد اکنون بال‌هایی آتشین برای پرواز در آسمان رقابت‌های جهانی دارد. برای نیروهای مسلحی چون ایران، این تحول می‌تواند یک فرصت تاریخی برای بازسازی و نوسازی توان تهاجمی هوایی خود با یک شریک قابل اعتماد و یک محصول کارآمد باشد.