گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، «این دل تنگم عقده‌ها دارد، گوئیا میل کربلا دارد» اینها گوشه ای اشعاری است که مردم شهرستان قرآنی استهبان فارس هر ساله در عصر عاشورای حسینی (ع) در مراسم «چک چکو» بیان می کنند.
«چک چکو» یکی از آئین‌های سنتی شهرستان قرآنی استهبان است که آن را برگزار می کنند. «چکچکو» در واقع نوعی تعزیه و نمایش با سنگ است که عزاداران با برداشتن دو سنگ و بر اساس آهنگ گفتار، مرثیه‌خوان دست‌ها را بالا برده و دوبار با فاصله زمانی کم و پشت سر هم سنگ‌ها را به یکدیگر می‌زنند، سپس خم می‌شوند و سنگ‌ها را در میان پاها دوبار با همان ریتم قبلی به هم می‌زنند و پس از آن قد راست می‌کنند و روی یک پاشنه می‌چرخند و یک قدم به جلو می‌گذارند و در قدم بعدی بی‌درنگ سنگ‌ها را بالا برده و همان حرکات پیشین را تکرار می‌کنند.
البته امروزه با توجه به اینکه سنگ‌ها شکسته می‌شود از دو چوب تراشیده که حالتی گرد دارد، استفاده می‌کنند.
یک استهبان‌شناس در مورد این آئین سنتی گفت: در این مراسم عزاداران در یک ردیف و با فاصله یک قدم از یکدیگر به صورت قوسی قرار می‌گیرند و می‌چرخند و مرثیه خوان، در مرکز دایره می‌ایستد، به تدریج بر تعداد سوگواران افزوده می‌شود و قوس بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود تا به صورت دایره در می‌آید.
رضا آل‌ابراهیم افزود: گاهی دایره از وسعت میدان افزون‌تر می‌شود آن‌گاه به صورت مارپیچی دایره دوم شکل می‌گیرد.
وی ادامه داد: مرثیه‌خوان نوحه می‌خواند و با خواندن هر بیت عزاداران فقط نخستین بیت را تکرار می‌کنند.
آل‌ابراهیم با بیان اینکه کلمه چکچکو از کلمه چکاچک و صدای برخورد شمشیر گرفته شده است، گفت: به حرمت خون امام حسین (ع) عصر عاشورای هر سال در شهر استهبان مراسم عزاداری «چک چکو» برگزار می‌شود.
این استهبان‌شناس ادامه داد: این مراسم، در سراسر ایران منحصر به فرد بوده و در واقع شکل نمادینی از اتفاقی است که در عصر عاشورا برای امام حسین (ع) رخ داده است.
وی بیان داشت: مردم معتقدند که در آن زمان سر مبارک امام حسین (ع) را به دروازه آویزان کرده‌اند و بچه‌های شام بر سر مبارک ایشان سنگ می‌زدند و برخی نیز معتقدند که لشکریان یزید با اسب بر جنازه شهدا حمله کردند که این صداها یادآور سم‌کوبی اسبان است.
آل ابراهیم تصریح کرد: خاندان یزید پس از شهادت امام حسین (ع) بسیار افسرده شدند، عمر سعد برای اینکه روحیه یأس بر سربازانش غلبه نکند، دستور می‌دهد تا رقص و پایکوبی کنند، آهنگین بودن و حرکات موزون این مراسم به نوعی تداعی‌کننده آن واقعه است.
گفتنی است، در این آیین سنتی که سابقه دیرینه دارد اشعاری مانند،«این دل تنگم عقده‌ها دارد، گوئیا میل کربلا دارد، ای یزید این سر بر تو مهمان است، بر لبش جاری صوت قرآن است، مزن ظالم چوب کین هر دم، بر لب پرخون» و برخی اشعار دیگر بیان می‌شود.