«سیستم آموزشی»، دانشجویان را شب امتحانی می‌کند؟

گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»، علم آموزی و فراگیری دانش، به عنوان چراغ روشنایی بخش مسیر زندگی بشر، مورد تایید و تاکید هر اندیشه آگاه و بیداری بوده و هست.

دین اسلام به عنوان کامل ترین و آخرین دین، بیش از هر چیزی بر تدبر و تفکر و علم آموزی تاکید کرده است؛ به گونه ای که نخستین آیه ای که بر پیامبر رحمت(ص) نازل شد، سفارش به خواندن بود و  قرآن بارها به صراحت، یکی از اهداف برانگیخته شدن پیامبر اکرم(ص) را تعلیم و تربیت ذکر می کند و می فرماید: «اوست خدایی که میان عرب امی پیغمبری بزرگوار از همان مردم برانگیخت تا بر آنان آیات وحی خدا تلاوت کند و آنها را پاک سازد و شریعت و احکام کتاب سماوی و حکمت الهی بیاموزد، با آنکه بیش از این همه در ورطه جهالت و گمراهی بودند (سوره جمعه- آیه 2)

یکی از مهم ترین مراکز علمی و اندیشه ای هر کشور، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی هستند که گام های اصلی پیشرفت و توسعه فردی و اجتماعی را در آن کشور بر می دارند.

در هر نظام آموزشی مشکلات و موانعی برای رسیدن به اهداف پیش بینی شده وجود دارد که با رصد کردن این مشکلات راهکاری برای حل آنها ارائه می شود.

یکی از مهم ترین مشکلات موجود در مراکز آموزش عالی کشورهای جهان و بالاخص دانشگاه های کشورمان، تعلل ورزی تحصیلی دانشجویان است که کشور های مختلف برای رفع این مشکل، که منجر به شب امتحانی شدن دانشجویان می شود، گام هایی را برداشته اند.

باقری، مسئول انتشارات دانشکده علوم پایه دانشگاه یاسوج از ازدحام بیش از اندازه دانشجویان جلوی در انتشاراتی در روز های امتحان گفت و یادآور شد: حتی دانشجویی داشتیم که یک ساعت قبل از امتحان درخواست جزوه آن درس را از انتشاراتی می کردند.

وی ادامه داد: در روز های نزدیک امتحانات دانشگاه، به علت کمبود نیروها از فامیل و آشنایان کمک می گیرم تا بتوانم جوابگوی درخواست های دانشجویان باشم.

پ.خ، دانشجوی رشته ریاضی این دانشگاه در انتظار دریافت جزوه درسی در انتشاراتی دانشگاه، از فواید جزوه های دانشجویی می گوید که جزوه به درد همین روزها می خورد؛ یک روز قبل از امتحان! بقیه کتاب هایمان هم معمولا جزوه ای و شب امتحانی هستند.

وی علت شب امتحانی بودن را درس نخواندن و راحت طلبی در طول ترم تحصیلی دانست و گفت: معمولا همه دانشجویان شب امتحانی هستند از جمله بنده که عضو هیچ تشکل دانشجویی نیستم و هیچ فعالیت جنبی دانشگاهی هم ندارم و در خانه هم بیکارم.

دانشجوی رشته ریاضی دانشگاه یاسوج در ادامه به بیان علل این شیوه درس خواندن پرداخت و گفت: اساتید از ما می خواهند که فقط درس ها را با موفقیت طی کنیم، مثلا استاد فیزیک ما سوالاتی را از جزوه مشخص کرد و گفت: فقط همین تعداد سوال از جزوه در امتحان آورده می شود و ما هم با حفظ این تعداد سوالات سر جلسه امتحان حاضر می شویم.

ص. ج، دانشجوی علوم سیاسی دانشگاه یاسوج نیز سیستم آموزشی را سیستم مطالبه گری ندانست و گفت: وقتی استاد در طول ترم درس نمی خواهد، دانشجو هم درس نمی خواند و مجبور می شود مشتی جزوه را شب امتحان مطالعه کند تا نمره ای بدست بیاورد.

وی افزود: برخی اساتید در طول ترم به طور مرتب درس را از دانشجویان مطالبه می کنند، و در پایان ترم برای گذراندن امتحاناتی با موفقیت، وقت کمی صرف می شود.

این دانشجوی دانشگاه یاسوج با اشاره به سردرگمی دانشجویان در شب امتحانات بیان داشت: دانشجویان نمی دانند برای چه به دانشگاه آمده اند و به همین خاطر به دنبال گذراندن درس به هر قیمت و با هر نمره ای هستند.

ع. ق، دانشجوی دانشکده علوم انسانی دانشگاه یاسوج هم محتوای دروس دانشگاهی را ضعیف دانست و گفت: با این محتوای ضعیف و پژوهش محور نبودن آموزش در دانشگاه، دانشجو رغبتی برای مطالعه در طول ترم  ندارد و وقتی می داند با درس خواندن در شب امتحان می تواند نمره قبولی را کسب کند، به خود زحمت درس خواندن در طول ترم را نمی دهد.

وی بحران هویت در بین دانشجویان را معضل دانشگاه ها دانست و گفت: دانشجوی امروز، دانشجو بودن را فقط در اسم پیدا کرده و به خاطر رفع تکلیف و کسب نمره، فقط شب امتحان سراغ درس می رود.

همچنین علی غفوری، استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه یاسوج به تشریح نحوه درس آموزی خود در طول نیمسال تحصیلی پرداخت و گفت: معتقدم که دانشجو باید در طول ترم کار کند و لازمه اش این است که اساتید دانشگاه، این را از دانشجو بخواهند؛ در غیر این صورت اگر نظام آموزشی ما این گونه شکل بگیرد، طبیعی است که دانشجو کار را برای آخر ترم می گذارد.

وی درخواست درس به چند شیوه مختلف از دانشجو در طول ترم را شیوه تدریس خود در دانشگاه دانست و گفت: حداکثر نمره پایانی درس نباید بیش از 10 نمره باشد، باید در طول ترم دانشجویان را عادت دهیم که به سمت پژوهش بروند و به کار در این بازه زمانی، تشویقی و نمره تعلق گیرد؛ همچنین به سوالاتی که حاصل تفکر دانشجو باشد نیز نمره اختصاص دهیم تا دانشجو به تفکر و تدبر و اندیشه، به جای فراگیری اندیشه های دیگران ترغیب شود.

غفوری افزود: سعی می کنیم که دانشجو را از دغدغه نمره و مدرک دور کنیم و با ارائه هفت، هشت مورد اختیاری و الزامی برای کسب نمره در طول ترم، به تقویت تفکر و علم آموزی به معنای واقعی ترغیب کنیم؛ زیرا اعتقاد مان بر این است که اگر حافظه دانشجو را به تفکر و پژوهش ترجیح دهیم، یعنی آنها را تحقیر کرده ایم.

قوام ملتفت، استاد روان شناسی دانشگاه یاسوج با اشاره به لزوم مستمر بودن یک رفتار بیان داشت: وقتی تقویت کننده رفتاری با فاصله زمانی ثابت باشیم، در برهه ای خاموشی رفتار اتفاق می افتد.

وی افزود: مدرسان و قوانین ما باید به سمت ارزیابی فرایند محور و پروسه محور پیش بروند؛ به طوری که دانشجو در طول نیمسال چندین بار امتحان شود و از آنها پروژه و کار در خانه خواسته شود، تا از این طریق درگیری تحصیلی برای آنها ایجاد کرده و این سعی و تلاش را در دانشجو همیشگی کنیم.

ملتفت، بی هدفی در طول ترم را علت دیگر شب امتحانی بودن دانشجویان عنوان کرد و گفت: اگر دانشجو در طول ترم برای خودش هدفی مشخص کند، هم سلامت روانی دانشجو بالا می رود و هم آسیب ها که به آن تقلب و رفتارهای نابهنجار تحصیلی می گوییم، کاهش پیدا می کند.

وی بخشی از این ضعف را ناشی از ضعف قوانین آموزشی، و برخی دیگر را به وجدان کاری مدرسان دانشگاه که مشارکت فعال را از دانشجو بخواهند، دانست.

استاد روانشناسی دانشگاه یاسوج، نبود سالن مطالعه مناسب در محیط خوابگاه های دانشجویی این دانشگاه را عامل دیگر بی رغبتی دانشجو برای مطالعه در طول ترم عنوان کرد و افزود: اساتید باید سبک های یادگیری دانشجو، اعم از شنیداری، دیداری و لمسی را بشناسند و با توجه به هر سبک، آموزش لازم ارائه شود و امکانات آموزشی مورد نظر باید برای تحقق این امر مهیا شود.

 
در یک جمع بندی کلی می توان مهم ترین علل شب امتحانی بودن دانشجویان دانشگاه یاسوج را بی هدفی و راحت طلبی دانشجو، بی رغبتی برخی اساتید در ارائه درس و درخواست درس از دانشجو، نظام مند نبودن شیوه آموزشی اساتید در دانشگاه، مطالبه گر نبودن سیستم آموزشی، ضعف در محتوای درسی، بی هویتی دانشجویان، دغدغه نمره و مدرک به جای علم آموزی و تفکر، فرایند محور نبودن قوانین آموزشی، نبود زیر ساخت های ترغیبی برای مطالعه و وجدان کاری مدرسان دانشگاه عنوان کرد.