ضرورت شرکت‌های دانش بنیان در ارتقاء تولید ملی

گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ مقام معظم رهبری مردادماه سال گذشته در دیدار جمعی از محققان، پژوهشگران، متخصصان و نوآوران در عرصه علم و فناوری، و مسئولان شرکت‌های دانش بنیان و پارک‌های علم و فناوری کشور را در یک مقطع ماندگار تاریخی و حساس دانستند و یکی از راه‌های عبور از مقطع حساس و سرنوشت ساز کنونی را، جدی گرفتن اقتصاد مقاومتی خواندند و فرمودند: یکی از بهترین مظاهر و مؤثرترین مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی، شرکت‌های دانش بنیان است که می‌توانند اقتصاد مقاومتی را پایدارتر کنند.

ایشان در سخنرانی های دیگر نیز بارها بر نقش علم و فن آوری در مسیر پیشرفت کشور تاکید کرده اند و به طور ویژه مردم و مسولان را به حرکت به سمت تولید دانش بنیان توجه داده اند.

در مباحث توسعه کلاسیک چیزی که رتبه اول اهمیت را در حرکت به سمت اهداف مورد نظر داشت، تولید سرمایه بود و در این راهبرد واحدهای تولیدی و صنعتی و نیروی کار بودند که مهم بودند. اما امروزه این اصل پذیرفته شده که دانش بیشترین نقش را در پیشرفت یک کشور ایفا می‌کند و تقریبا دیگر کسی به دیدگاه کلاسیک تولید سرمایه به عنوان پارامتر اصلی نگاه نمی کند.

در نگاه جدید، نیروی انسانی کار آفرین و واحدهای تحقیق و پژوهش بالاترین جایگاه را دارند و برای حرکت سریعتر به سمت پیشرفت باید بیش از هر بخشی در این موارد سرمایه گذاری کرد.

کشورها برای دستیابی به توسعه هزینه های هنگفتی در بخش های پژوهشی می کنند و تلاش می کنند علوم و فن آوری های جدید را از دیگر نقاط جهان وارد کنند و با بکار گیری آنها در صنایع روند حرکت به جلو را مضاغف کنند.

با بررسی اجمالی کشورهای مختلف جهان از نظر میزان توسعه یافتگی و منابع طبیعی و معدنی و نیروی انسانی، ارجحیت دانش به سرمایه روشن می شود. بسیاری از کشورهای غنی جهان جزو کشورهای فقیر و عقب افتاده هستند و برخی از کشورهای توسعه یافته به شدت در بخش منابع طبیعی، معدنی و انسانی فقیرند.

در واقع مزیت رقابتی در جهان جدید، اتکا بر حرکت دانش بنیان و اقتصاد و تولیدی دانش محور است.

دشمنان نیز با علم به این مسئله تلاش می کنند ما را از دستیابی به علوم و فناوری های پیشرفته روز محروم کنند و اهمیت این مساله در اینجا بیشتر می شود.

اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است با مختصات ویژه خود که به کلی متفاوت از شرایط دیگر کشورها است. در شرایطی که شاید برخی کشورها به سادگی بتوانند به برخی امکانات به دلیل همراهی با غرب دست پیدا کنند، ما در یک جنگ تمام عیار اقتصادی هستیم و تکیه صرف بر تولید مبتنی بر متدهای گذشته حتما بی نتیجه خواهد بود.

اگر بخواهیم در این تقابل اقتصادی، پیروز باشیم و در ضمن آن به اهداف سند چشم انداز بیست ساله توسعه دست پیدا کنیم، راهی پیش پای ما نیست جز تولید دانش بنیان و پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان.

اقتصاد و تولید دانش بنیان نه تنها برای ما که در شرایط اقتصاد مقاومتی بسر می بریم، که برای تمامی کشورها یک ضرورت است و نه یک انتخاب. تولید پژوهش محور و اتکا به فناوری های دانش بنیان تنها راه عقب نماندن از حرکت سریع جهان به سمت پیشرفت است.

علی رغم ضرورت عام تولید دانش بنیان، به چند دلیل این مسئله برای ما حیاتی تر از دیگران است. نخست اینکه ما برای تولید با کیفیت نیازها کشور و برآورده کردن تقاضاهای جدید ناچاریم که خودمان به آنها دست یابیم و امکان وارد کردن این دانش ها بسیار دشوار است.

از سوی دیگر با توجه به سند چشم انداز بیست ساله توسعه حرکت ما قرار نیست مانند سایر کشورها باشد و برای اینکه به هدف این سند دست پیدا کنیم باید مسیری نزدیک تر را انتخاب کنیم که به قطع این مسیر حرکت به سمت تولید دانش بنیان در همه حوزه ها است.

در واقع تنها راه‌حل اقتصادی در شرایط جدید برای اینکه بتوانیم روی پای خودمان بایستیم اتکا و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان است.  با نگاهی به نقشه جامع علمی کشور که منبعث از سند چشم‌انداز بوده، ملاحظه می‌کنید که در پایان سال تحقق چشم‌انداز 1404، پنجاه درصد تولید ناخالص داخلی کشور باید از محصولات مبتنی بر دانش باشد. این عدد بزرگی است و برنامه‌ریزی جدی می‌خواهد.

برای پا گرفتن شرکت ها و صنایع دانش بنیان در کشور یک چالش اساسی باید مورد بررسی قرار گیرد و آن هم گسست دانشگاه و صنعت است. صنایع ما کمتر به دنبال بهره گیری از ظرفیت های دانشگاه ها و پژوهشگران هستند و دانشگاه های ما نیز دغدغه حل مسائل جاری صنایع را، آن طور که باید باشد، ندارند.

لازم به ذکر است که حمایت مقام معظم رهبری در حوزه علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان و 23 ماده ابلاغی در سال حمایت از تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی از فرازهای بسیار عمیقی بود که اگر بخواهیم اقتصاد دانش بنیان را در کشور پیاده کنیم باید طبق این سیاست ها جلو برویم.