چگونه خود و بستگان خود را از آتش جهنّم حفظ کنید؟/ به انجام عمل حرام اطرافیانت بی تفاوت نباش

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ آیت الله مجتبی شهیدی کلهری مشهور به مجتبی تهرانی استاد مشهور اخلاق و مرجع تقلید و مدرس حوزه های علمیه تهران(مانند مدرسه مروی) بود؛ وی از محضر اساتید بزرگی همچون ادیب نیشابوری، آیت الله بروجردی، آیت الله حکیم، آیت الله گلپایگانی، علامه طباطبایی و...بهره برد.

این مرجع بزرگوار تقلید و استاد بزرگ اخلاق، پس از 40سال خدمت صادقانه در نشر معارف اسلامی و ترویج مکتب حقّۀ اهل‌بیت عصمت و طهارت، در دی‌ماه سال 1391هـ‌ش؛ دار فانی را وداع گفت؛ در این مجال سعی داریم تا جرعه ای از بیانات ناب اخلاقی ایشان را در اختیار علاقمندان قرار دهیم.

بسم الله الرحمن الرحیم
عَنِ الصَّادِقِ عَلَیه السَّلامُ قالَ:
«لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ یَبْکِی وَ قَالَ أَنَا قَدْ عَجَزْتُ عَنْ نَفْسِی کُلِّفْتُ أَهْلِی فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَ سَلَّم) حَسْبُکَ أَنْ تَأْمُرَهُمْ بِمَا تَأْمُرُ بِهِ نَفْسَکَ وَ تَنْهَاهُمْ عَمَّا تَنْهَى عَنْهُ نَفْسَکَ»

خود و بستگان خود را از آتش جهنّم حفظ کنید

روایت از امام صادق (صلوات الله علیه) منقول است که حضرت فرمودند:
هنگامی که آیه شریفه «قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً»، خطاب به همه مؤمنین: خود و بستگان خود را از آتش جهنّم حفظ کنید، به پیامبر اکرم«صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَ سَلَّم» نازل شد و حضرت آیه را تلاوت کردند، یک نفر نشست و شروع کرد به گریه کردن در حالی‏که این جملات را می‌گفت: نمی‌توانم خودم را از آتش جهنّم حفظ کنم، چگونه خانواده و خاندانم را هم حفظ کنم!؟ «أَنَا قَدْ عَجَزْتُ عَنْ نَفْسِی کُلِّفْتُ أَهْلِی».

در ادامه روایت دارد حضرت به او فرمودند: کافی است که آن‌ها را امر کنی به انجام اعمالی که خودت را به انجام آن امر می‌کنی، که به‌اصطلاح امر به معروف است، «حَسْبُکَ أَنْ تَأْمُرَهُمْ بِمَا تَأْمُرُ بِهِ نَفْسَکَ»؛ همان‌طور که به خودت امر می‌کنی که واجبات را انجام بدهی، به خانواده‌ات هم بگو، شما هم انجام بدهید؛ همین کافیست و لازم نیست پیگیری کنی تا بدانی انجام دادند یا نه؛ تو وظیفه‌ات امر به معروف است.

اگر دیدی در حال انجام حرام است یا معروفی را انجام نمی‏دهد، نباید بی‌تفاوت باشی
 

«وَ تَنْهَاهُمْ عَمَّا تَنْهَى عَنْهُ نَفْسَکَ» و آن‌ها را بازداری از کارهای منکری که خودت را از انجام آن‌ها نهی می‌کنی؛ خداوند در این آیه شریفه ما را تکلیف به امر به معروف و نهی از منکر حداقلّی می‌فرماید؛ حداقلّش چیست؟ بی تفاوت ننشین و نگاه بکن؛ اگر دیدی در حال انجام حرام است یا معروفی را انجام نمی‏دهد، نباید بی‌تفاوت باشی.

حضرت در این روایت نمی‌فرمایند که دست و پایش را بگیر و مجبورش کن برود وضو بگیرد و نماز بخواند؛ نه! او را امر کن نسبت به معروف، نهی کن نسبت به منکر؛ یعنی امر به معروف، نهی از منکر؛ «قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً»، هم خودتان را از آتش جهنّم حفاظت کنید، هم خاندانتان را؛ چگونه حفاظت کنیم؟
 

راه حفاظت را پیامبر اکرم (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَ سَلَّم) به آن شخص فرمودند؛ همان‏طور که خود را امر به معروف می‏کنی، همان‏طور به فرزند و خانواده و  بستگانت نیز امر کن و همان‏طور که خودت را از عمل حرام نهی می‏کنی آن‌ها را نیز نهی کن! نباید از اعمال خانواده و بستگانت بی تفاوت بگذری.
 
بحارالانوار ج 97 ص 92 – کافی ج 5 ص 62 – وسائل ج 16 ص 148
یکشنبه 25 دی 90 – 21 صفر 1433