بیمه زنان خانه دار؛ ایده‌ای در پیچ و خم‌های طولانی اجرا

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»- طهورا ابیان؛ یک روز جمعه بود که وقتی از خواب بیدار شدم خانه مثل همیشه نبود. مامان رفته بود بیرون و نامه نوشته بود که تا شب می‌خواهد از تعطیلی جمعه‌اش استفاده کند و برای خودش خوش باشد! خیلی تعجب کردم. مامان اهل این صحبت‌ها نبود! شب که مادرم به خانه برگشت خانه تقریبا آشفته بود. ما که ناهار درست و حسابی نخورده بودیم منتظر بودیم که مامان برود آشپزخانه و شام درست کند اما مامان یک راست به اتاقش رفت و خوابید. وقتی که ما سر و صدا و اعتراض کردیم جواب داد: من به عنوان مادر شما آیا احتیاج به استراحت ندارم؟ چطور است که روز جمعه برای همهٔ شما روز تعطیل است ولی برای من نیست؟ پس تعطیلی مادر خانه چه وقتی است؟ یعنی یک مادر همیشه باید سر کار باشد!؟

مشخص بود که مامان حسابی خسته شده و دلش آرامش و تفریح می‌خواهد. حق هم داشت. شغل مادری یک شغلی است که هیچ لحظه‌ای تعطیلی ندارد و یک مادر از صبح تا شب و حتی روزهای تعطیل را هم در خدمت خانواده است و کار می‌کند بی‌آنکه مزدی دریافت کند یا حق بیمه‌ای داشته باشد. همهٔ این‌ها در حالی است که ما همه جا شغل مادرمان را «خانه دار» معرفی می‌کنیم. شغل مهمی که به بلندای تربیت نسل است از لحظهٔ بدو تولد تا تمام لحظه‌هایی که صدای نفس‌های مادر آرامش بخش زندگی است. مادری که تمام مسئولیت‌های یک زندگی را به دوش می‌کشد و خانه داری می‌کند.

یک روز وقتی که مشغول کارهای خانه بودم تلفن زنگ زد و خانمی خودش را معرفی کرد و پرسید خانه دار هستم یا نه؟ بعد در ادامه صحبت‌هایش برایم گفت که به جهت بیمهٔ زنان خانه دار تماس می‌گیرد تا ما را با حقوقی که می‌توانیم داشته باشیم آشنا کند. اینکه ما هم می‌توانیم در ازای پرداخت مبلغی اندک خودمان را بیمه کنیم و پس از چند سالی می‌توانیم حقوقی بر مبنای حق بیمه‌ای که پرداخت کرده‌ایم، دریافت کنیم. این موضوع به نظرم خیلی خوب بود. برای من که همیشه در خانه هستم و گمان می‌کردم که تنها بیمه‌ای که دارم،‌‌ همان دفترچه بیمهٔ همسرم هست و بیشتر از آن حقی از بیمه نخواهم داشت، خیلی خوشحال کننده بود. دلچسب‌تر از همهٔ این‌ها این بود که می‌دیدیم یک نفر «خانه داری» را یک شغل به حساب آورده بود. هر چند که خانه داری واقعا یک شغل دائمی و بدون تعطیلی است اما کمتر افرادی در اجتماع هستند که خانه داری را یک شغل به حساب بیاورند...

با یک سرچ ساده در یکی از موتور‌های جستجوگر، متوجه خواهید شد که حرفهای بسیاری از بیمه زنان خانه دار به میان آمده است. حرفهایی که خانم‌های خانه دار را حسابی امیدوار کرده‌اند. اما می‌توان گفت که بیمهٔ زنان خانه دار صرفا یک خبر بوده و تمام شده است. بی‌آنکه ادامه‌ای داشته باشد یا با جدیت روند ان دنبال شود!

مدت‌ها بود که موضوع تحت پوشش قرارگرفتن زنان خانه‌دار و همچنین برقرار کردن یک حقوق به عنوان مستمری برای این قشر از افراد جامعه که تعداد کمی هم ندارند، از سوی نهادهای مختلف دولتی مطرح و دنبال شود. بیمه‌ای که همواره از آن به عنوان یک ضرورت یاد می‌شود، ولی تاکنون اقدام منسجمی در این باره انجام نشده اما برخی شرکت‌های بیمه خصوصی با عنایت به آیین‌نامه 68 بیمه مرکزی اقدام به اجرای این طرح کرده‌ا‌ند.

این نوع بیمهٔ مستمری در قالب بیمه‌های عمر و بازنشستگی و زیر مجموعهٔ طرح‌های مستمری مطرح شده در آیین نامه شماره 68 بیمه مرکزی است که با هدف پوشش درآمدی زنان خانه دار در دوران کهولت بیان شده است. در این بیمه نامه بیمه گذار و بیمه شده زن خانه دار می‌باشد و بیمه گذار پس از پرداخت مبلغی به عنوان حق بیمه مثلا به مدت 30سال از مستمری مادام العمر برخوردار خواهد شد.

آنچه که مسلم است طرح بیمه زنان خانه دار، ایده و فکر خوبی است. هرچند که محل کار زنان خانه دار منزلشان می‌باشد اما کارهای خانه هم مانند کار بیرون از خانه دغدغه آور و وقت گیر و نیازمند دقت و حوصله است. علاوه بر اینکه کار خانه تعطیلی ندارد و زنان خانه دار معمولا پس از مدتی ممکن است دچار خستگی و یکنواختی روز‌ها شوند. از این حیث بیمهٔ این گروه از افراد اجتماع کار بسیار پسندیده‌ای به نظر می‌رسد که متاسفانه در سالی که گذشت تلاش برای بیمهٔ زنان خانه دار به نتیجه نرسید.

شاهد این مدعا صحبت‌های شهیندخت مولاوردی، مشاور رئیس جمهور در امور زنان است: بیمه زنان خانه دار در سال 92 اجرا نشد چرا که منابع تامین اعتبار مشخص نبود و به همین دلیل در لایحه بودجه 93 باز هم شورای نگهبان به آن ایراد گرفت که به نظرم این ایراد صحیح است و برای اختصاص اعتبار به یک طرح در هر سال، باید تبدیل به قانون شود تا دیگر مشکلی در بحث بودجه پیش نیاید.

زنان خانه‌دار براساس داده‌های آماری سرشماری سال 90 حدود 15 میلیون نفر می باشند. پس وقتی اعلام می‌شود که زنان خانه‌دار بیمه می‌شوند لازم است تا یک جمعیت 15 میلیونی در ذهن مسئولین وجود داشته باشد و برای این تعداد نفرات برنامه ریزی داشته باشند. در ‌‌نهایت از آنجایی که بیمه زنان خانه‌دار بر زندگی حدود 15 میلیون نفر از جمعیت کشور تاثیر مستقیم خواهد گذاشت، افراد زیادی طرفدار اجرای این طرح شدند. یکی از این هواداران مرکز امور زنان ریاست‌جمهوری است که اعلام کرد طرح جدیدی برای بیمه زنان خانه‌دار تهیه کرده‌است.

بدیهی است که بیمه زنان خانه دار در کشور ما همواره دچار چند مشکل بوده است. اول اینکه این نوع بیمه قانون دائمی ندارد. دومین اشکال آن است که در قوانین رسمی ما خانه داری شغل محسوب نمی‌شود و در پی آن زن خانه دار کارفرما ندارد. در نتیجه، نمی‌توان بیمه زنان خانه دار را اجباری کرد. از سوی دیگر در بیمه‌های غیراجباری، حق بیمه را یا باید خود افراد بپردازند ـ که معمولاً توان پرداخت آن را ندارند ـ و یا دولت باید بخشی از آن را تأمین کند که در این حالت، اگر برای چند سال متوالی ادامه نداشته باشد، عملاً فایده‌ای ندارد. پس شرط عملی شدن بیمه زنان خانه دار اینست که اولاً قانون دائمی ـ با رعایت همه جوانب فنی و علمی بیمه اجتماعی ـ داشته باشد و ثانیاً، منابع مالی دائمی برای آن پیش بینی شود. شاید به همین دلایل باشد که تبصره بیمه زنان خانه دار از دستور کار بودجه سال آینده حذف شد و این به معنی آن است که نمی‌شود به این زودی‌ها به قانون بیمه زنان خانه دار دل بسته و این راه سری دراز و پر پرچ و خم خواهد داشت.

شاید به جهت اهمیت ندادن به کار خانه باشد که این بیمه در کشور ما پیشرفت نکرد و شاید هم دلیلش کار نپنداشتن امور خانه است که کارفرمای خاصی ندارد بجز زنانگی خانم خانه. اما هر چه که هست این قشر از جامعه که تمام زحمتشان بر مبنای عشق و محبت به کانون گرم خانواده است بدون هیچگونه چشم داشتی در روزهای تعطیل و غیر تعطیل به اعضای خانواده خدمت رسانی می‌کنند و چه خوب بود که قانونی در حمایت از زنان خانه دار به کمک آن‌ها می‌شتافت تا زمانی که از کار افتاده می‌شوند دلشان به پیشتیبانی بیمه گرم باشد.
منبع: دوهفته نامه احرار آذربایجان