این پرده؛ تایید مشروط!

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، به نقل از نشریه شاخص، دانشگاه صنعتی بناب آذربایجان شرقی: پس از گذشت چند سال ، سرانجام  مذاکرات هسته ای در مرحله پایان قرار گرفت و با سپری کردن مراحل قانونی و تایید مشروط مقام معظم رهبری اجرای توافقنامه هسته ای (برجام) دستور کار دولت و مسئولین اجرایی قرار گرفت. ابلاغ سند صیانت امام خامنه ای به رییس جمهور محترم که نقشه راه برای دولت فعلی و دولت های آینده خواهد بود دارای نکات مهمی است که در صورت توجه نکردن به این موارد میتواند خسارت های جبران ناپذیری به کشور وارد کند که نیازمند هوشیاری آحاد ملت و به ویژه قشر روشنفکر و مطالبه گر دانشجویان می باشد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در این نامه با تقدیر از همه مسئولین و موافقان و منتقدان بار دیگر بر اینکه آمریکا مصداق کامل استکبار جهانیست بر خصومت آنان با ماهیت انقلاب اسلامی تاکید کردند.و شروط 9 گانه ای را در کنار مصوبه مجلس و شورای عالی امنیت ملی برای اجرای برجام تعیین کردند.این الزامات 9گانه نشان دهنده آن است برجام دارای ابهامات و ضعف ساختاری بسیاری است، و در موارد متعدد خطوط قرمز جمهوری اسلامی رعایت نشده و نیازمند رصد لحظه به لحظه ومراقبت دقیق برجام می باشد تا خسارت های بزرگ برای حال و آینده کشور بوجود نیاید.

در بررسی این شروط می‌توان نکات زیر را در نظر گرفت:

۱) با توجه به اینکه در هر مذاکره و معامله به ویژه هنگامی که طرف مقابل بدعهد و اهل خنجر از پشت زدن باشد یک اصل باید در نظر گرفته شود و آن اینکه تعهدات طرفین باید بر اساس “راستی آزمایی” و نه “اعتماد” باشد.

حال با توجه اینکه در برجام تعهدات ایران مقدم بر تعهدات طرف مقابل است. بنابراین ابتدا باید ایران به این اطمینان برسد که نه تنها تحریم ها برداشته خواهد شد بلکه باید ساختار تحریم ها نیز به پایان برسد. رییس جمهور محترم نیز در پاسخ به نامه رهبری مدعی شدند که امروز مقامات اروپایی و امریکا در قالب بیانیه ای لغو همه تحریم ها را اعلام کردند . درحالی که در این بیانیه فقط عبارت “ توقف اجرا” آمده است و به قسمتی از تحریم ها به ویژه نفتی اشاره نشده است

طبق بند اول الزامات رهبری ، هرگونه ادعای باقی ماندن ساختار تحریم ها و تعلیق یا توقف تحریم ها که اساس مذاکرات هسته ای بوده است شامل نقض برجام خواهد بود.

۲) بارها شاهد آن بودیم که مقامات آمریکایی ، دولتی و نمایندگان کنگره بهانه تراشی های جدید میکنند . به عنوان مثال  آزمایش موشک “عماد” رادر روز 19مهرماه ناقض قطعنامه شورای امنیت و برجام دانستند.درحالی که بارها تاکید شده است که مسایل نظامی به هیچ وجه قابل مذاکره و معامله نیست اما اینگونه بهانه تراشی ها میتواند دلیلی برای وضع تحریم ها در حوزه های خودساخته دیگر” ازجمله حقوق بشر و تروریسم “ باشد .همچنین در بند 26 برجام “دولت ایالت متحده “ و نه حاکمیت آمریکا را موظف به خودداری از بازگرداندن تحریم ها میداند.و اگر کنگره امریکا با آرای بیش از دو سوم ، تحریم های تازه ای را علیه ایران تصویب کند و رییس جمهور نتواند وتو کند میتوانند ادعا کنند که برجام نقض نشده است. درحالی که آمریکا به عنوان یک حاکمیت وارد مذاکره شده است و نه صرفا قوه مجریه .

طبق بند دوم الزامات رهبری هرگونه وضع تحریم در هر سطحی (اعم از حقوق بشر و تروریسم )نقض برجام خواهد بود.

۳) در تنظیم برجام هر آن چیزی که به ایران وعده داده شده است وابسته به انتشار دو گزارش آژانس است. یکی گزارش مربوط به ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران (PMD) و دیگری تعهدات عمدتا کمی ذکر شده در برجام. در گزارش دوم با توجه اینکه آمانو قضاوتش کمی و تایید تعهداتیست که ملموس و غیر قابل انکار است میتوان انتظار داشت که مشکلی پیش نیاید.اما درباره گزارش نخست باید گفت ابعاد احتمالی نظامی سالهاست که دستاویز فشار به ایران از سوی مقامات غربی شده است. هربار سوالی پرسیده میشود جواب قانع کننده که میگیرند سوال دیگری مطرح میشود. و این روند تا به امروز ادامه داشته است .حتی در مواردی مانند مسئله “مریوان” که غلط بودن ادعا های آژانس کاملا روشن است ،آژانس از پذیرش دعوت مکرر ایران برای بازدید طفره میرود و از مخدومه اعلام کردن همین یک مورد هم خوددرای میکند.این سابقه سیاست کاری آژانس که بارها ثابت شده است میتواند در موعد 15 دسامبر/24آذر که بر اساس نقشه راه مورد توافق ، قرار است گزارش نهایی خود را درمورد ابعاد احتمالی منتشر کند بازهم به بهانه های واهی ختم بررسی را به بعد موکول کند.درآن صورت اگر ایران پیش از ختم پرونده تعهدات غیر قابل بازگشت پذیری (خروج قلب راکتور اراک،انتقال اورانیوم به خارج از کشور) را  انجام داده باشد، آژانس این گزارش را اهرم فشاری برای تکمیل سریعتر تعهدات ایران به کارخواهد برد. معقولترین روش در این اقدام این است که این تعهدات موکول شود به بعد از گزارش آژانس تا ایران هم راه برگشت داشته باشد و هم بتواند جلو بهانه گیری بیشتر آژانس را بگیرد.

طبق بند سوم الزامات رهبری تعهدات مربوط به راکتور اراک و کاهش ذخایر اورانیوم تنها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس پایان پرونده موضوعات حال و گذشته را اعلام کند.

۴) همانطور که در بند فوق ذکر کردیم اقدامات مربوط به کاهش اورانیوم (از 10 تن به 300 کیلوگرم) و قلب راکتور اراک(خارج شدن و با بتن پرشدن) از جمله عملیاتی است که بازگشت پذیری آن نسبت به تعهدات دیگر ایران بسیار زمان بر است. این در شرایطیست که اصلاحات اراک را کنسرسیوم مشترک ایران ،چین و امریکا انجام میدهد و ذخایر اورانیوم با روسیه مبادله خواهد شد.به دلیل بدعهدی که در طول تاریخ  در اقدامات خود نسبت به ایران روا داشته اند موجب شده است که دقت در نحوه اجرای این تعهدات بر اساس قراردادهایی سفت و سخت انجام شود.

طبق بند چهارم و پنجم الزامات رهبری زمانبندی‌ای روشن برای بازطراحی، ساخت و نصب قلب رآکتور وجود داشته باشد و قرارداد و زمانبندی روشنی در مورد نحوه خروج اورانیوم غنی‌شده و دریافت اورانیوم طبیعی وجود داشته باشد، ضمن اینکه مبادله اورانیوم به صورت محموله به محموله انجام شود تا راه هرگونه مانع‌تراشی احتمالی بسته شود.

۵) یکی از اسنادی که شامل  برجام می شود. برنامه دراز مدت غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی ایران است. که به سند”تکامل تریجی “ توان غنی سازی ایران موسوم است.طبق برجام این سند باید با آژانس بین المللی اتمی به اشتراک گذاشته شود و این اجازه را به آژانس میدهد که این برنامه را با کمیسیون مشترک برجام (5+1) به اشتراک بگذارد. با وجود اینکه حق تایید یا رد آن برای کمیسیون در نظر گرفته نشده اما با وجود عبارتی مانند “سیر معقول” افزایش میزان غنی سازی ، میتواند دستمایه دخالت های طرف غربی در این برنامه شود.به عنوان مثال اظهارات مقامات امریکایی مبنی بر اینکه حتی پس از توافق با افزایش سریع و قابل توجه توان هسته ای ایران مخالفت میکند باید تکلیف غنی سازی ایران را در پایان محدودیت های غنی سازی (سال پانزدهم) با نظارت شورای عالی امنیت ملی مشخص شود.

طبق بند ششم و هفتم الزامات رهبری طرح و تمهیدات لازم برای توسعه‌ی میان‌مدّت صنعت انرژی اتمی از هم‌اکنون تا پانزده سال و منتهی به 190 هزار سو است،‌ تهیّه و با دقّت در شورای عالی امنیّت ملّی بررسی شود. این طرح باید هرگونه نگرانی ناشی از برخی مطالب در ضمائم برجام را برطرف کند.وسازمان انرژی اتمی، ‌تحقیق و توسعه در ابعاد مختلف را در مقام اجرا به‌گونه‌ای سامان‌دهی کند که در پایان دوره‌ی هشت‌ساله هیچ کمبود فنّاوری برای ایجاد غنی‌سازیِ مورد قبول در برجام وجود نداشته باشد.

۶) در موارد متعدد به دلیل ضعف ساختاری موجود در برجام کلماتی غیر حقوقی وقابل تفسیر از جمله “سیر معقول”،”قصد چنین کاری ندارد”،تجهیزات انفجاری هسته ای”،اجرای موقت پروتکل الحاقی”و”حضور طولانی مدت آژانس”و... می تواند دستمایه تفسیر به رای شده و  شامل مسئله “نقض کلان” برجام شود . که نیازمند مراقبت لحظه به لحظه میباشد.

طبق بند هشتم الزامات رهبری در موارد ابهام سند برجام، ‌تفسیر طرف مقابل مورد قبول نیست و مرجع، متن مذاکرات است.

۷) به دلیل اینکه برجام یک پروژه ملی و نه صرفا جناحی و دولتیست. لازم است روند اجرایی آن نیز تحت نظارت یک مرجع فراقوه ای باشد. تا مسایل سیاسی و جناحی به منافع ملی خدشه ای وارد نکند.

طبق بند نهم اعلامی الزامات رهبری هیئت قوی و آگاه و هوشمند، برای رصد پیشرفت کارها و انجام تعهّدات طرف مقابل و تحقق آنچه در بالا بدان تصریح شده است،‌ تشکیل شود. ترکیب و وظایف این هیئت باید در شورای عالی امنیّت ملّی تعیین و تصویب شود.

شما می‌توانید جهت بازدید و دریافت نشریات دانشجویی به سایت پاتوق آزاداندیشی نشریات دانشجویی مراجعه کنید.