در زمینه دانشگاه‌های کارآفرین و ارزآور کم‌کاری کرده‌ایم

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ دانشگاه فنی یکی از دانشگاه های مهمی است که می تواند نقش بسزایی در عرصه تولید، خودکفایی و مهم تر از همه اقتصاد مقاومتی ایفا کند. در این میان فاکتور مهمی که این هدف را محقق می کند جوش خوردن یک رابطه است، رابطه ای که شاید تا قبل از این آنچنان که باید محکم نبوده و این رابطه چیزی نیست جز «رابطه صنعت با دانشگاه».

شاید تا حالا صنعتگران، فارغ التحصیلان دانشگاه را آدم های آچار به دستی نمی دیدند و کمتر به آنها اعتماد می کردند و از طرفی دانشگاهیان هم، صنعتگران را آدم های اهل پژوهش و تحقیق نمی دیدند و این باعث می‌شد تا این دو مرکز علمی و صنعتی هیچ گاه روی خوشی به هم نشان ندهند.

اما اگر به قول رئیس دانشکده فنی باهنر «زبان مشترک» بین صنعت و دانشگاه شکل بگیرد، چرخ اقتصاد و کارآفرینی و فن آوری های مدرن چنان می چرخد که بسیاری از مشکلات اقتصادی موجود حل وفصل خواهد شد.

دانشکده فنی شهید باهنر شیراز جز دانشکده های مهم کشور محسوب می شود که سالانه تعداد زیادی دانشجو از هنرستان ها و دبیرستان به سمت این دانشگاه جهت علم آموزی و کارآموزی سوق داده می شوند.

دانشکده فنی باهنر شیراز هم چندی است که سمینار ارتباط «صنعت با دانشگاه» را با تقریبا هزینه زیادی در شیراز برگزار کرده و این بهانه ای می شود تا به سراغ محمد مهدی علویان مهر، رئیس دانشکده فنی شهید باهنر شیراز برویم و در این باره با وی وارد گفتگو شویم. گفت‌وگویی که او در آن به مباحث علمی، فناوری و تخصصی دانشگاه تحت مدیریت خود می پردازد.

«خبرگزاری دانشجو»؛سمینار «ارتباط صنعت با  دانشگاه در کارآفرینی و توسعه» چه نتایجی را به دنبال داشت؟

همیشه وقتی بحث ارتباط صنعت با دانشگاه پیش می آید باید ببینیم منظورمان چه نوع ارتباطی است بهتر است این ارتباط را به سه دسته پژوهشی، آموزشی و نیروی انسانی تقسیم کنیم.

مهم ترین رسالت دانشکده فنی درارتباط صنعت با دانشگاه، تربیت نیروی انسانی و در مرحله ی دوم همکاری در حوزه آموزشی است؛ البته این به این معنی نیست که ما در حوزه پژوهشی نمی توانیم فعالیت کنیم همکاران ما در حوزه پژوهش و تحقیقات هم با صنایع مختلف همکاری می کنند.

دانشگاه های جامع مثل دانشگاه شیراز و دانشگاه صنعتی شیراز در حوزه تحقیقات هم فعالیت می کنند..

در مورد نتایج سمینار ارتباط صنعت با دانشگاه؛ با توجه به سلسله جلساتی که در این مورد برگزار شد بزرگترین نیاز صنعت استان فارس را نیروی انسانی ماهر میدانیم.

 
جامعه ما گرفتار فارغ التحصیلانی است که تازه بعد از فراغت از دانشگاه باید وارد صنعت شده و دوره هایی را بگذرانند تا بتوانند وارد عرصه  کار شوند.

حدود ۷۰ درصد مشکل صنعت ما پژوهشی نیست؛ بلکه مشکل نیروی انسانی استغ چرا که فارغ التحصیلان ما عملا به درد صنعت نمی خورند.

مشکل دانشگاه فنی این است که سرفصل های ارائه شده در دانشگاه حتی در دانشگاه هایی که اسم شان دانشگاه صنعتی است، با نیاز صنعت هماهنگی ندارد و این یک واقعیت است.

امروز تکلونوژی ها و فن آوری هایی در صنعت هستند که در دانشگاه تدریس نمی شوند و دانشگاه امکانات و کارگاه هایشان را ندارد.

یک مهندس عمران یا مکانیک که فارغ التحصیل می شود فن آوری روز دنیا را نمی داند مثل فن آوری بتون، جوشکاری زیر آب و مانند این ها که امروز صنعت ما نیاز دارد.

دانشگاه های ما در زمینه علوم بنیادی پیشرفت های خوبی دارند، امروز دانشگاه های ایران جزو پانزدهمین کشور تولید مقاله است یعنی ما توانسته ایم مرزهای دانش را گسترش بدهیم و در زمینه تولید علم و مقاله جزو پانزده کشور اول دنیا باشیم و این بسیار خوب است؛ اما در مرحله عمل یعنی جایی که این علم باید با فن آوریهای روز هماهنگ شود، چیزی نمی بینیم.دانشگاه های ما در فن آوری ضیف هستند.

در موارد خاص که دولت روی یک سری رشته ها سرمایه گذاری کرده و جهت گیری نظام بوده مثل فن آوری هسته ای، فن آوری سلول های بنیادی و نانو موفق بوده ایم اما به صورت آماری در زمینه  فن آوری و تولید ثروت از راه علم، عملا کاری نکردیم.

حتی در المپیادهای ریاضی، فیزیک و شیمی رتبههای خوبی داریم و این نشان دهنده جوان های با استعداد ماست و چیزی در این زمینه کم نداریم و دانشگاه هایمان هم در این زمینه پتانسیل لازم را دارند؛ اما در حوزه عمل که می رسیم، ضعیف هستیم.

«خبرگزاری دانشجو»؛ چگونه باید این مشکل حل شود؟

خروجی همین سمیناری که برگزار کردیم، پاسخ به این سئوال است.

وقتی رصد می کنیم می بینیم این مشکل فقط در دانشگاه هایمان نیست حتی آموزش و پرورش هم با این مشکل مواجه است آموزش و پرورش ما صرفا دانش آموزان را در کلاس های درسی آموزش می دهد و کارهای تحقیقاتی و میدانی ای برای دانش آموزان وجود ندارد.

مدرسه ها چقدر دانش آموزان را به آزمایشگاه می برند و کارهای میدانی انجام می دهند برای همان درس علوم تجربی شان چقدر کار آزمایشی انجام می دهند؟ اصلا مدارس ما چقدر امکانات آزمایشگاهی دارند؟

حال این دانش آموزان وقتی وارد دانشگاه می شوند مخصوصا کسانی که از دبیرستان می آیند؛ چون کسانی که از هنرستان می آیند به تدریج در هنرستان یک مقدار مهارت محوری را یاد گرفته اند؛ اما کسی که از دبیرستان می آید به کار عملی وارد نیستند حالا همین فرد بیایید در دانشگاه، در آنجا هم چیزی دستگیرش نمیشود؛بنابراین وقتی یک لیسانس الکترنیک یا مکانیک از دانشگاه فارغ التحصیل می شود، می بینیم کاملا با وضعیت صنایع بیگانه است.

         
امروزه تاکید وزارت علوم بر دانشگاه های نسل سوم یعنی دانشگاه های کارآفرین، تجاری ساز و ارز آور است و ما در این مراحل کم کار کرده ایم.

فیلم های سمینار «رابطه صنعت با دانشگاه » در حال پیاده سازی و مکتوب  کردن است و آن بخش از کارها که در اختیار ما است را شروع کرده ایم؛ اما یک چیزهایی هم در اختیار ما نیست؛ مثلا باید وزارت علوم یا مسئولان استان یا سیاست گذاران حوزه علم و فن آوری تصمیم بگیرند و ما نکات لازم را به سمع و نظر افراد مرتبط خواهیم رساند که حداقل بخشی از آنها را عملیاتی کنیم.

آنچه که دست دانشکده فنی و حرفه ای است؛ ابتدا بازنگری در سرفصل های درس ها است که من حتما از ریاست محترم دانشگاه خواهم خواست کار بازنگری را که شروع شده با قوت و قدرت بیشتری ادامه دهند.

دومین کار این‌که صنعت نیازش را به ما اعلام کند که چه رشته هایی نیاز دارد، ما دیگر دنبال رشته های فیزیک، شیمی، الکترونیک و رشته های سنتی نیستیم.

ما به صنعت، اتاق بازرگانی، اتاق اصناف و شهرک های صنعتی این مطلب را گفته ایم و از معاونت پژوهش هم خواسته ایم که با آنها ارتباط بگیرد و نیاز رشته های امروز صنعت را به دانشکده بگویند.

سال گذشته آقای شهردار گفتند: رشته حمل و نقل ترافیک را در شیراز نیاز داریم و ما مجوز این رشته را از وزارت علوم گرفتیم و برای اولین بار در کشور این رشته در همین دانشکده با هنر راه اندازی شد و از مهر امسال دانشجو پذیرفت.

ما به دنبال رشته های نیاز محور هستیم نه عرضه محور تا آنجا که در توانمان است رشته های مورد نیاز صنعت را راه اندازی کنیم که بعدا فارغ التحصیلان ما به درد صنعت بخورند مثلا همه ی فارغ التحصیلان ما در رشته حمل و نقل ترافیک به درد شهرداری خواهند خورد.

از دیگر دستاوردهای این سمیناراین بود که؛ ما باید به دنبال ایجاد مراکز هم اندیشی یا تحقیقاتی مشترک با صنعت باشیم. مثلا ما در دانشکده فنی با کمک شهرداری یک مرکز تحقیقاتی را در دانشکده راه اندازی کرده ایم که کارشناسان شهرداری نیازهایشان را به پژوهشگران ما می گویند اینجا تجزیه و تحلیل می شود و بر اساس امکاناتی که داریم برای طرح های عمرانی که در سطح شهر شیراز وجود دارد به آنها مشاوره می دهیم.       

راه اندازی مراکز مشاوره کاری است که تمام دنیا انجام می دهند آلمان از بعد از جنگ جهانی اول این کار را شروع کرد و نیازهای صنعت و دانشگاه را در کنار هم گذاشت تا زبان همدیگر را بفهمند.

آلمان نهاد هایی بین صنعت و دانشگاه ایجاد کرد که اینها اطلاعات دانشگاهی و نیازهای صنعت را  می گرفتند و در کنار همدیگر می گذاشتند تا زبان همدیگر را بفهمند.

گاهی زبان دانشگاه با زبان صنعت هماهنگ نیست؛ مثلا صنعت می گوید من می خواهم ظرف یک سال فلان پروژه را انجام بدهم برای صنعت هم بحث زمان مهم است هم بحث سود دهی اما دانشگاه می خواهد آن پروژه را بگیرد بعد اساتید با دانشجویان روی آن تجزیه و تحلیل کنند برای دانشگاه سوددهی قابل فهم نیست لذا این زبان مشترک باید ایجاد شود.

البته اینکه ما بحث صنعت و دانشگاه را می کنیم این به این معنی نیست که این رابطه هم اکنون وجود ندارد؛ بلکه در حال حاضر اساتید دانشگاه پروژه های عظیم صنعتی را با صنعت انجام می دهند.

همین صنایع موشکی که ایران پیشرفت زیادی در آن داشته، بحث نانو، سلول های بنیادی، صنایع هسته ای این ها همه که در یک اتاق در بسته انجام نشده؛ بلکه متخصصان و دانشمندانی از دانشگاه ها آمده اند و کمک کرده اند.

وقتی دانشگاه های ما در زمینه تولید علم به رتبه پانزدهم می رسد توقع ما از دانشگاه بالا می رود حالا آنها باید نگاهشان را وسیع تر کنند و بحث فن آوری های نوین و تولید ثروت از راه علم را در پیش بگیرند.

در بحث فن آوری نیم نگاهی هم به بحث کارآفرینی داشته باشند فارغ التحصیلان ما نباید سربار دولت باشند باید خودشان کارآفرین باشند و به شعار دولت که بهبود فضای کسب و کار است کمک کنند این یکی از رسالت های دانشگاه فنی و حرفه ای است.

«خبرگزاری دانشجو»؛ در دانشگاه فنی یک سری درس های اختیاری هستند که برای دانشجو کاربردی ندارند، آیا  تغییر این سرفصل ها در اختیار دانشکده است؟

نه ما این اختیار را نداریم که خودمان این سرفصل ها را تغییر دهیم؛ بلکه می توانیم در مورد این موضوع پیشنهادی به سازمان مرکزی دانشگاه در تهران مبنی بر بازنگری در حوزه آموزش در مورد رشته های مختلف بدهیم.

باید در نظر داشت که در حال حاضر ۱۷۰ مرکز در کل کشور و بیش از ۲۰۰ هزار دانشجو در رشته های مختلف همچنین ۶۰ رشته کاردانی و ۳۰ رشته کارشناسی داریم، بررسی همه این رشته ها زمان بر است و این طرح بازنگری به تازگی شروع شده؛ اما امیدواریم ظرف یکی دو سال آینده خروجی مشخصی از آن بیرون خواهد آمد.  

یکی دیگر از راه های ارتباط صنعت با دانشگاه، تجهیز شدن آزمایشگاه ها توسط صنعت است.هر چه آزمایشگاه های ما مجهزتر باشند فارغ التحصیلان ما که وارد صنعت می شوند، راحت تر می توانند کار کنند و اطلاعات بالاتری دارند و این یک وضعیت برد برد هم برای دانشگاه و هم برای صنعت است.

ما باید علاوه بر بازنگری سرفصل ها، امکاناتمان را هم بازنگری کنیم، باید صنعت، دانشگاه و دولت دست به دست هم بدهند تا طرح تجهیز آزمایشگاه های مرجع به سرانجام رسد.