پنجاه‌ و نهمین بسته خبری معیار علم و فناوری منتشر شد

 اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو،  پنجاه‌ و نهمین بسته خبری معیار علم و فناوری که به مهم‌ترین رویدادهای این حوزه اختصاص دارد، منتشر شد.

در این شماره به بررسی دو پرونده مهم پرداختیم. «تفاهم‌نامه های بین‌المللی دانشگاه‌ها و روند اجرایی شدن آن‌ها» و «روند رو به رشد مهاجرت دانشجویان ایرانی به آمریکا» موضوع این پرونده‌ها می‌باشد.

پرونده اول: « تفاهم‌نامه‌هایی برای اجرا نشدن»

سال 94 وزارت علوم و دانشگاه‌های تابعه آن، سال پر رفت و آمدی را از نظر دید و بازدیدهای علمی پشت سر گذاشت به نحوی که علاوه بر مقامات مسئول سایر کشورها حدود ۹۳ نفر از روسای دانشگاه های خارجی به ایران سفر کردند.لذا می‌توان گفت که آموزش عالی در سال 95 و شرایط پسابرجام توسعه فعالیت‌های بین المللی و بین المللی سازی آموزش عالی را در زمره اصلی ترین فعالیت های خود قرار داده است.

توسعه ارتباطات بین‌المللی دانشگاهی منجر به انعقاد تفاهم‌نامه‌های مختلفی در حوزه‌های تبادل استاد و دانشجو، برگزاری دوره‌های آموزشی مشترک، اجرای پژوهش‌های مشترک، پذیرش دانشجویان بورسیه و غیره شده است؛ البته می‌توان مدعی شد که این تفاهم‌هابه دلیل کثرت تعدادشان، غالبا به اجرا در نیامده‌اند. در صحت این ادعا می‌توان به سخنان رؤسای دانشگاه‌های معتبر کشور اشاره کرد که از اجرایی شدن کمتر از 50 درصد تفاهمنامه‌های بین‌المللی سخن گفته‌اند. همچنین برخی کارشناسان معتقدند تقریبا هیچ گزارش مستندی از ارزیابی این همکاری‌های بین‌المللی در دسترس نیست.

البته نمونه های موفقی نیز در تعاملات خارجی به چشم می‌خورد. در همین راستا این روزها شاهد تعاملات بین‌المللی معاونت علمی با روسیه و تفاهم‌نامه‌های متعددی نیز هستیم. در نتیجه تعاملات مذکور نزدیک به ۴۰ پروژه در زمینه‌های مختلف در مرحله مذاکره است. برای پیگیری این تفاهم‌ها کمیسیون عالی همکاری‌های فناوری ایران و روسیه شکل گرفته و تاکنون سه جلسه از این کمیسیون برگزار شده است. در سومین نشست کمیسیون هم برای پیگیری همکاری‌های دانشگاهی تصمیمی برای راه‌اندازی دفتر مشترک همکاری‌های علمی و فناوری دو کشور گرفته شده است.

در واقع می‌توان گفت تشدید ناگهانی روابط بین‌المللی دانشگاه‌های کشورمان نیز در بی سرانجام بودن آن بی تاثیر نیست. لیکن به نظر می‌رسد تاسیس دفتر یا واحد خاصی برای پیگیری نتایج تفاهم‌نامه‌ها، مستند کردن تجربیات موجود و روند کارها درکنار توجه به قابل اجرا بودن تفاهم نامه ها و تدوین نقشه راه هرکدام میتواند در اجرایی شدن آنها راهگشا باشد.

پرونده دوم: «روند رو به رشد مهاجرت دانشجویان ایرانی به آمریکا»

خروج نخبگان و سرمایه های انسانی مخصوصاً در سال های اخیر یکی از جدی ترین دغدغه های مسئولین بوده است. در همین رابطه هفته گذشته در جلسه کمیسیون نخبگان و آینده نگاری علم و نوآوری شورای عالی انقلاب فرهنگی به تحصیل حدود ۱۰ هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاه های آمریکا اشاره شد. اگرچه به گفته دکتر ستاری، معاون علمی و فناوری، هیچ آمار دقیقی از تعداد دانشجویان ایرانی مقیم خارج در ایران وجود ندارد. با توجه به تارنمای بین المللی یونسکو جدول۱ زیر بیانگر آخرین آمار دانشجویان ایرانی مقیم خارج است.

بررسی روند مهاجرت دانشجویان ایران به آمریکا طبق اعلام موسسات آمریکایی نشان می‌دهد که ایران در بازه سال های 1974 تا 1983 میلادی بیشترین جمعیت دانشجویان خارجی امریکا را در اختیار داشته است. همچنین بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی امریکا، به سال 1979 (مصادف با پیروزی انقلاب اسلامی) بر می گردد که در این سال 51310 دانشجوی ایرانی در امریکا حضور داشته اند. بعد از آن و در دهه های هشتاد و نود میلادی، تعداد دانشجویان ایرانی امریکا با افت شدیدی مواجه می شود و با نرخ بالایی کاهش می یابد. با این حال تعداد دانشجویان ایرانی مقیم امریکا پس از رشد مجدد در سال 93 به بالاترین مقدار خود در بیست و شش سال گذشته رسیده است. در این سال دانشجویان ایرانی 262 میلیون دلار برای اقتصاد امریکا منفعت داشته اند. این در حالی است که تعداد دانشجویان ترکیه ای مشغول به تحصیل در امریکا، بعد از رشد نمایی تا سال 2000، تقریبا ثابت مانده است.

این روزها مسئولین بنیاد ملی نخبگان بارها از برنامه ریزی برای بازگشت مجدد نخبگان به کشور خبر داده‌اند. با وجود این به نظر می‌رسد ضروری تر از بازگشت نخبگان اتخاذ برنامه ای صحیح و منسجم برای تواندمندسازی نخبگان و استفاده حداکثری آنان در داخل کشور باشد. چراکه علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. به عنوان نقطه آغاز نیز اجرایی ساختن سند ملی نخبگان با اهتمامی بیش‌ از پیش ضروری به نظر می‌رسد.

یک دقیقه تأمل:

این هفته میرزاده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به بررسی سند آمایش دانشگاه آزاد اسلامی در ستاد اجرای نقشه علمی کشور، گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی براساس این سند آمادگی این را دارد که 60 درصد بار آموزش عالی ایران را برعهده بگیرد.». حال باید دید آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی 60 درصد بار آموزش عالی را در اختیار دانشگاه آزاد خواهد گذاشت تا از طریق فروش آموزش بار دستگاه‌های مسئول را سبک کند و نظام آموزش عالی را از زیر بار مسئولیت فراری دهد؟