جایی برای تربیت مدیرانی که هیچ‌گاه به بیت‌المال دست‌درازی نمی‌کند/ در ازای آسایش زندگی‌مان باید به محرومان خدمت کنیم

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، وقتی صحبت از اردوی جهادی می‌شود اولین گروهی که به ذهن هر کسی می‌رسد گروه‌های جهادی دانشجویی است که با وجود اینکه در سن و سال جوانی هستند و می‌توانند اوقات فراغت خودشان را مانند دیگر جوانان سپری کنند، اما کمک به هم نوع و محرومان کشور را در سبد فراغتشان جا داده‌اند. 

در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی که این اردوها شکل گرفت، شاید مردم شناختی بر روی آنها نداشتند، اما در حال حاضر فعالیت گروههای جهادی دانشجویی به قدری گسترش پیدا کرده که برای کمک به محرومترین و دورترین نقاط کشور رفته‌اند. شاید مردم مناطق محروم چشم امیدشان  برای رفع محرومیت ها به دولت باشد، ولی با کمکهای دانشجویان جهادگر این نگاه در برخی نقاط تغییر کرده و مرم محروم منتظر کمک این گروه‌ها هستند. برای شناخت بیشتر این گروهها به سراغ آنها می‌رویم تا بیشتر با فعالیت آنها آشنا شویم و در سلسله مطالب«از حرف تا عمل» به معرفی یکی از گروه‌‌های جهادی دانشجویی خواهیم پرداخت.

گروه جهادی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران از جمله گروه‌های موفق جهادی است که در ۱۴سال اخیر توانسته فعالیت‌های خوبی در عرصه محرومیت زدایی داشته باشد، به همین دلیل با الله یاری، مسئول این گروه جهادی به گفت‌وگو نشستیم. متن گفتگو به این شرح است:

کانون خدمت رسانی به مستضعفین چگونه شکل گرفت و هدف از تشکیل این کانون چه بود؟

آغاز فعالیت‌های کانون خدمت رسانی به سال ۱۳۸۲ باز می‌گردد. نام گذاری سال توسط مقام معظم رهبری به نام سال خدمت‌رسانی، دانشجویان بسیجی دانشگاه تهران را برآن داشت که مجموعه‌ای مستقل در زمینه فعالیت‌های جهادی تاسیس کند.

اهداف تشکیل کانون در کنار هدف اصلی که همان خدمت‌رسانی به مناطقی است که به هر دلیلی محروم مانده‌اند، ایجاد فرهنگ خدمت‌رسانی در بین دانشجویان و فرهنگ‌سازی ادبیات محرومیت‌زدایی در دانشگاه است. در این راستا استفاده از دانشجویان مختلف در رشته‌های تخصصی خود برای تحقق شعار علم بومی از قبیل: گروه پزشکی (پزشکی و درمان – دندان پزشکی – پرستاری – مامایی – داروسازی – توانبخشی – و آموزش بهداشت)، گروه کشاورزی با رویکرد ترویجی، گروه کارآفرینی با رویکرد اشتغال‌زایی بومی، گروه دامپزشکی، گروه عمران، گروه مستند سازی، گروه پژوهش، گروه آموزش با رویکرد فرهنگی- اعتقادی، گروه فرهنگی با دو مخاطب اهالی روستا و جهادگران و گروه هنری مورد توجه قرار گرفته است. همچنین استفاده از اساتید در جهت کارهای تخصصی، فضای همکاری و تأملی بسیار مفیدی بین دانشجویان و اساتید را فراهم آورده است.

تربیت نیروهای دانشجو دستاوردی است که در این سال‌ها علاوه بر برکت‌های معنوی برگزاری اردوها، شامل حال بسیج دانشجویی دانشگاه تهران شده است.  

تاکنون چه فعالیت‌هایی توسط این کانون جهادی صورت گرفته است؟

اولین اردوی جهادی دانشگاه تهران در سال ۸۲ منطقه بلده استان مازندران برگزار شد و به ترتیب سالهای بعد ۸۳ و ۸۴ منطقه بازفت استان چهارمحال و بختیاری، ۸۵ و ۸۶ منطقه دیشموک استان کهگیلویه و بویراحمد، ۸۷ و ۸۸ منطقه قوشخانه استان خراسان شمالی، ۸۹ منطقه سنقر استان کرمانشاه، ۹۰ و ۹۱ و ۹۲ منطقه شریف آباد استان کردستان،۹۳ منطقه اختراباد اسلامشهر تهران و در سال ۹۴ و ۹۵ در منطقه سردشت آذربایجان غربی برگزار شده است.


امسال نیز به فضل و عنایت خدا و همت دانشجویان پانزدهمین حرکت خدمت رسانی به مناطق محروم در منطقه میراباد سردشت در استان اذربایجان غربی برگزار خواهد شد. این اردو به مدت دو هفته در نیمه اول شهریور ماه برگزار خواهد شد.

البته باید خاطرنشان کرد که کانون خدمت‌رسانی دانشگاه تهران در سال های ۹۰، ۹۱ و ۹۴ به عنوان بهترین گروه جهادی دانشجویی در کشور انتخاب شد که این امر به همت جهادگران و لطف خدا محقق شد.

در حال حاضر کانون خدمت‌رسانی دانشگاه تهران به پنج حوزه تفکیک شده است:
 ۱. حوزه آموزش و فرهنگ با گروه های آموزش، فرهنگی (داخل اسکان و سطح منطقه) و هنری
 ۲. حوزه رشد و توسعه با گروه های پزشکی (درمان و پزشکی – مامایی – دندانپزشکی – داروسازی – توانبخشی و آموزش بهداشت)، دام پزشکی، کشاورزی، کارآفرینی و عمران
 ۳. حوزه مستند سازی
 ۴. حوزه پژوهش
 ۵. حوزه پشتیبانی

در حوزه آموزش و فرهنگ باید عرض کنم که اغلب در هنگام پرداختن به مسئله محرومیت، ابتدا بعد اقتصادی آن به ذهن می‌رسد؛ اما باید توجه داشت که محرومیت در ابعاد اجتماعی و فرهنگی نیز ریشه دارد و مانند حلقه های زنجیر با بعد اقتصادی در ارتباط است. به نظر می‌رسد که گروه‌های جهادی زمانی خواهند توانست کمک درست و همه جانبه‌ای به مناطق محروم کشور داشته باشند که به جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی محرومیت نیز توجه کنند. بنابراین پرداختن به مسئله محرومیت در تمامی ابعاد آن زمانی برای گروهها و تشکل‌های دانشجویی میسر می‌شود که با ورود به منطقه و انجام طرح‌های عملیاتی به آگاهی درست و همه جانبه‌ای در رابطه با وضعیت معیشت و به طور کلی فرهنگ منطقه‌ی مورد نظر دست یابند و در جهت فرهنگ سازی اسلامی و اصلاح وضعیت فرهنگی مناطق برنامه ریزی صحیح داشته باشند. ما در این حوزه در چهار گروه تقسیم کار می کنیم:

اولین گروه، گروه آموزش است که پس از جمع آوری اطلاعات فرهنگی مربوط به منطقه شروع به تدوین برنامه آموزشی متناسب با منطقه و رده های سنی مختلف می کند. مربیان آموزش پس از حضور در منطقه ،طرح درس‌های تدوین شده را در روستا ارائه می‌دهند و با توجه به بازخورد و نیازهای مخاطبین، شروع به تکمیل و تغییر طرح درس‌ها می کنند.

گروه دومی که در حوزه فرهنکی فعالیت می کند، گروه هنری به عنوان قالبی مناسب جهت انتقال مفاهیم فرهنگی و اجتماعی و تاثیرگذاری هر چه بیشتر و بهتر بر مخاطب روستایی شکل گرفت. در ۵ سال گذشته گروه هنری در دو بخش دیوارنویسی و دیوارنگاری و گروه نمایش عروسکی (آموزش بهداشتی) به فعالیت پرداخته است.

 و گروه سوم در این حوزه، گروه فرهنگی است که در دو حوزه به فعالیت می پردازد، یکی در حوزه ی فعالیت فرهنگی برای تربیت نیروی جهادگر و دیگری فعالیت فرهنگی برای مردم منطقه ( دیدار با خانواده های شهدا و برگزاری یادواره های شهدا، کتابخانه سیار و ...).

در حوزه رشد و توسعه که بیشتر بحث فعالیتهای خدماتی را برعهده می گیرد از گروه هایی از جمله گروه پزشکی است که با هدف درمان و ارتقا بهداشت، سلامت فردی و اجتماعی تشکیل شده است. این تیم متشکل از بخش‌های درمان (پزشکی، پرستاری، مامایی)، فیزیوتراپی، دندانپزشکی و آموزش بهداشت است.

گروه کار آفرینی و کشاورزی فعالیتشان توسط تعدادی از اساتید دانشگاهی و دانشجویان مقاطع مختلف اعم از تحصیلات تکمیلی و دانشجویان دوره کارشناسی در رشته های گوناگون مثل زراعت و اصلاح، باغبانی، علوم دامی و طیور، آبیاری، آبخیزداری و مرتع داری، ماشین‌های کشاورزی، ترویج و آموزش پزشکی و ... صورت می گیرد و می توان به فعالیت هایی از قبیل پرورش زنبورداری و جوجه، کشت گیاهان دارویی، ایجاد کارگاه خیاطی و بهداشت دام و طیور در اردوی سال گذشته اشاره کنیم. از دیگر گروههای فعال در این حوزه گروه دامپزشکی است که مجموعه ای از اساتید و دانشجویان این رشته به منظور ترویج مسائل بهداشتی و تغذیه ای دام ها  و ارتقا سطح دانش روستاییان و همچنین درمان بیماری های دامی تشکیل شده است.

در حرکت خدمت رسانی با توجه به نیازسنجی های گروه پژوهش، پروژه‌ای عمرانی در یکی از روستاها تعیین می شود تا تعدادی از برادران شرکت کننده در اردو بتوانند در بخش عمران مشغول به کار شوند. در چند سال اخیر که منطقه فعالیت کانون منطقه میرآباد سردشت بوده است، دریافتیم که این منطقه مستعد به وجود آمدن سیلاب است و هر ساله مشکلات بسیاری را برای روستاهای این منطقه به وجود آورده است ؛به همین خاطر با حمایت ارگان های مختلف توانستیم در دو روستای این منطقه اقدام به ساخت سیل بند و کانال آب کنیم. در این مورد می توانم به کانال اب ۲۰۰ متری روستای اشخل که سال گذشته با همکاری مردم روستا و اعضای گروه جهادی شروع و تکمیل شد، اشاره کنم.

در حال حاضر چند نفر عضو این کانون هستند؟

در حال حاضر بالغ بر ۲۰۰ نفر از اساتید و دانشجویان دانشگاه تهران در پانزدهمین اردوی جهادی شرکت خواهند کرد که به تفکیک ۱۲۰ نفر آقا و ۸۰ نفر خانم هستند.

غیر از منطقه سردشت آذربایجان غربی که در برنامه دارید، منطقه دیگری برای برگزاری اردوی جهادی شناسایی شده؟

خیر؛ منطقه دیگری شناسایی نشده است. سیاستی که برای کار خدمت رسانی تعریف شده است کار مقطعی و زودگذر نیست. پیشنهادی که بنده برای دیگر گروه های جهادی دارم تشکیل یک گروه پژوهش و طرح و برنامه است که متشکل از افراد با تجربه در زمینه محرومیت زدایی و فعال در روستاها و افراد متخصص در زمینه آمایش سرزمینی است.

این گروه در کانون خدمت رسانی با هدف استخراج اطلاعات، طبقه بندی و برنامه ریزی برای مسائل فرهنگی، اقتصادی، عمرانی و ... منطقه تشکیل شده است. این فعالیت نیاز به حضور چند ساله در یک منطقه دارد تا بتواند اثرگذاری مطلوب و مورد نظر را داشته باشد. طبق پیشنهاد و برنامه ریزی گروه پژوهش منطقه روستایی که ما در سردشت مشغول فعالیت هستیم ۵ سال نیاز به حضور دارد و نیازی به تغییر محل جهادی و شناسایی مجدد منطقه دیگری نداریم.

همکاری‌تان با سایر گروه‌های جهادی به چه صورت است؟

همان طور که واضح هست کار خدمت رسانی و جهادی نیازمند یک فعالیت و کار سخت جمعی است که مطمئناً همکاری گروه‌ها با یکدیگر را می‌طلبد. به طبع آن کانون خدمت رسانی نیز با توجه به حجم بالای مورد نیاز در منطقه مورد نظر سردشت از کمک دیگر دانشگاه‌ها نیز استقبال می‌کند. در همین راستا در سال ۹۳ یک اردوی مشترک با دانشگاه علوم پزشکی ایران در سردشت برگزار کردیم و امسال نیز به طور حتم با تعدادی از این گروه های جهادی همکاری خواهیم کرد.

در طول سال چند بار اردوی جهادی برگزار می‌شود؟

اردوهای جهادی با توجه به این جنبه مهم که باید بحث هجرت از خانه و کاشانه در آن مطرح باشد و بعد مسافتی که وجود دارد، نیاز به زمانی دارد که قشر دانشجو که همان جامعه مخاطب ما برای تربیت جهادگر است، بتواند در اردوها شرکت کند. بهترین زمانی که می‌توان در نظر گرفت فصل تابستان است؛ که هر سال یک دوره در اوایل شهریور ماه برگزار می شود.

شما اردوی جهادی درون‌شهری هم داشته‌اید. لطفا در این ‌باره توضیح دهید؟

بله. در سال ۹۲ با توجه به اهمیت حاشیه نشینی در تهران، اردوی جهادی خود را در یکی از مناطق حاشیه‌ای تهران برگزار کردیم که بعد از آن، این فعالیت تبدیل به اردوهای دو و سه روزه شد، تا ارتباط با منطقه حفظ شود. از سال گذشته نیز کلاس‌های آموزشی و تقویتی در منطقه‌ هرندی تهران و همچنین منطقه مرتضی گرد دایر شده است. مناطق محروم نشین تهران در کنار مشکل اصلی که همان مشکلات فرهنگی و اجتماعی است، یک سری نیازهای خدماتی هم دارند که ما در قالب تهیه بخاری در فصل سرما یا تهیه و پخش بسته‌های ارزاق نیز برای خانواده‌های محروم طرح‌های حمایتی را اجرایی کردیم.

چه کمبودهایی برای برگزاری اردوهای جهادی دارید؟

مهمترین مسئله‌ای که گروه‌های جهادی را اذیت می‌کند، اعتقاد نداشتن برخی از مسئولین به کار جهادی و اعتماد به جوانان است. ما در برخی از مواقع با مسئولینی رو به رو هستیم که هیچ درکی از خدمت رسانی به محرومین ندارند. جالب است بدانید ما با مسئول شهرستانی صحبت می‌کردیم، درحالی که فکر می‌کردند گروه جهادی در قبال خدمت به مردم منطقه پولی دریافت می‌کند؛ مشخص است که با همچین مسئولینی با همچین دیدگاه‌هایی نمی‌شود به نتیجه رسید.

نقاط قوت و ضعف کانون خدمت رسانی چیست؟

نقطه ضعفی که در کانون خدمت رسانی می‌بینیم این است که هنوز در طرح‌های خدمت رسانی درون شهری به یک تشکیلات منسجم نرسیدیم و از نقاط قوت این کانون را می‌توان به وجود روحیه‌ی خادمی و کار خالصانه برای محرومین و مستضعفین با تمام مشکلات پیش رو در بین اعضای این کانون اشاره کرد.

ارتباط با مردم محروم چه تاثیری بر شخصیت دانشجویان می گذارد؟

وقتی دانشجویی یا هر جوانی از شهر محل سکونت خودش، جایی که تمامی امکانات رفاهی و آسایشی را دارد، ۲ هفته می‌رود در روستای دورافتاده نزدیک مرز با حداقل امکانات مستقر می‌شود و در این فضا با همین مردمی که در این مناطق زندگی می‌کنند،ارتباط برقرار می‌کند، روحیه‌ای در او به وجود می آید که شناخت و معرفت کافی را از زندگی محرومین به دست می آورد و وقتی به شهر خودش بر می گردد در جای جای زندگیش این نکته را که در نظر می گیرد که وظیفه دارد در گروی این امکاناتی که در دسترس دارد به محرومین خدمت کند و نتیجه تربیت نیروی جهادگری است که هرگز به بیت المال دست درازی نمی‌کند و تمام سعی خود را برای خدمت به محرومین خواهد کرد.