مردم تشکل‌های دانشجویی را برای پیگیری مطالبات موثر نمی‌دانند/ باید اهداف جنبش دانشجویی بازخوانی شود

خبرگزاری دانشجو: تعریف شما از جنبش دانشجویی و تشکل دانشجویی چیست؟ آیا این دو مکمل هم هستند و یا در تضاد با یکدیگر قرار دارند؟
با توجه به شناختی که بنده از ساختار جمهوری اسلامی دارم به نظر می رسد که جنبش برای مبارزه با فضای سلبی و شکستن این فضا شکل می گیرد. از طرفی فضای تشکل هم در مدل غربی و هم مدل ایرانی دارای ساختارهایی است که از یک سری جهات بسیار ممتاز هستند از جمله این که این ساختارها هم با حاکمیت و هم با مردم نسبت دارند و به گونه ای حلقه وصل مردم- حاکمیت محسوب می شوند و اساسا می توانند یک ساختار مردم سالار را بیشتر در خود به منصه ظهور برسانند.

 

ببینید در ابتدای انقلاب توجه ویژه ای به تشکل ها همچون انجمن های اسلامی معلمان، دانش آموزان و اصناف شد اما این تشکل ها نتوانستند به جایگاهی که باید به آن برسند دست یابند. با این وجود این انجمن های اسلامی دانشجویان بودند که به مرور توانستند جایگاه خود را حفظ کنند اگر چه نقدهایی هم به آنها وارد است. در هر حال بنده متشکل شدن پس از انقلاب را مثبت می دانم و معتقدم این متشکل شدن به پیشرفت امور کمک می کند.

خبرگزاری دانشجو: شما متشکل شدن را مثبت می دانید و معتقدید متشکل شدن به پیشرفت امور کمک می کند با این وجود سوال این است که تشکل ها چه زمانی باید به جنبش تبدیل شوند؟ مثلا در همین رابطه برخی ها معتقدند دانشجویان در قضیه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا جنبشی عمل کرده اند نه تشکلی و برخی نیز می گویند این کار اساسا برآمده از یک تشکل و کار تشکیلاتی بوده است نظر شما در این رابطه چیست؟
زمانی می توان جنبشی عمل کرد که تشکلی وجود داشته باشد؛ اما اینکه گفته می شود در تسخیر لانه جاسوسی دانشجویان جنبشی عمل کرده اند شاید معنایش این باشد که آن زمان ساختارهای لازم برای عملکرد تشکلی وجود نداشته است به همین دلیل دانشجویان آتش به اختیار عمل کرده اند. در هر حال جایی که دانشجو حس می کند باید ساختارها را بشکند و یک امر غلط را اصلاح کند به صورت جنبشی وارد میدان می شود.

خبرگزاری دانشجو: به نظر می رسد که شما اساسا با ساختارشکنی جریان دانشجویی به معنای عام موافق هستید آیا همینطور است؟
بعضی وقت ها همینطور است اما اصولا جنبش دانشجویی ساختارشکن نیست. ببینید بعضی وقت ها ساختارهای غلطی شکل می گیرند که لزوما هم ساختارهای قانونی نیستند و می توانند صرفا رسوباتی باشند که در ذهن بدنه خاصی از جامعه به دلیل فرهنگ سیاسی غلط شکل بگیرند که جنبش دانشجویی می تواند در این رابطه دست به ساختارشکنی بزند.

خبرگزاری دانشجو: شما معتقدید که تشکل ها حلقه وصل مردم و حاکمیت هستند با این وجود برخی ها معتقدند این کارکرد موجب تضعیف جنبش دانشجویی شده است آیا این موضوع را قبول دارید؟
خیر. بنده یکی از کارکردهای جدی تشکل های دانشجویی را به چند دلیل ایجاد ارتباط بین مردم و حاکمیت می دانم. اول اینکه فضای دانشجویی برآمده از دل مردم است و مردم به آن اعتقاد دارند در واقع مردم تا حد زیادی حریت جنبش دانشجویی را می شناسند و می توانند مشکلات خود را به این جنبش منتقل کنند چون جنبش دانشجویی با مردم تجربه زیستی مشترک دارد. از طرفی دانشجو یک قشر نخبه و متخصص است و وقتی متشکل می شود می تواند با ساختارهای سیاسی ارتباط داشته باشد و می تواند از طرف مسئولین به عنوان یک قوه مطالبه گر و منتقد شناخته شود بر همین اساس جنبش دانشجویی می تواند حلقه وصل باشد.

خبرگزاری دانشجو: بعضی از تشکل های دانشجویی ماموریت اصلی خود را ایجاد حلقه وصل بین مردم و حاکمیت تعریف کرده اند با این وجود احساس می شود گاهی در این زمینه افراط صورت می گیرد مثلا این تشکل ها می گویند هر چه مردم بگویند حق است و ما آن را از حاکمیت مطالبه می کنیم و بعضا هم با شدیدترین وجه ممکن مطالبه می کنند آیا این رویه درست است؟
ببینید این حلقه وصل زمانی می تواند کارش را درست انجام دهد که به عنوان یک حلقه دو طرفه عمل کند به این معنا که اگر مطالبه مردم هم مطالبه به حقی نبود با روشنگری آنها را قانع کند. در هر حال زمانی که یک تشکل مطالبه ای را پیگیری می کند آن مطالبه را مطالبه به حقی می داند با این وجود سعی می کند که از مسئولین توضیح بخواهد. البته بنده این موضوع را که بعضی وقت ها مطالبات مردمی مطالبات به حقی نیستند کمرنگ تر می بینم و معتقدم اصولا مردم تا مسئله ای کارد به استخوان آنها نرساند آن را به عنوان یک مطالبه جدی مطرح نمی کنند مثلا مطالبه کامیونداران و یا مطالبه اصلاح وضع معیشتی مطالبات به حقی بودند که مطرح شدند.

 

خبرگزاری دانشجو: آیا الان مردم واقعا برای بیان مشکلات خود و درخواست پیگیری این مشکلات به تشکل های دانشجویی مراجعه می کنند؟
در حال حاضر این مدل خیلی کمرنگ است چون ممکن است مردم کارکردی جدای از پیگیری مشکلات را در تشکل های دانشجویی دیده باشند وممکن است با این ذهنیت که پیگیری مشکلات آنها کار تشکل های دانشجویی نیست و کاری هم از دست آنها برنمی آید به سراغ تشکل ها نروند؛ اما به محض اینکه یک مطالبه خوب توسط یک تشکل دانشجویی مطرح می شود و موجی به راه می افتد مردم هم سعی می کنند با آن تشکل ارتباط بگیرند و آن تشکل نیز خود به خود وجهه مردمی پیدا می کند.

بنده معتقدم پیگیری مشکلات مردم بیش از آنکه در سطح کلان اتفاق بیفتد می تواند در سطح بومی دنبال شود چون پیگیری و احصاء کردن مسائل و مشکلات استانی و منطقه ای کار راحت تری است و از طرفی در فضای استان چون ارتباط و اعتماد بیشتری به تشکل وجود دارد مردم بهتر می توانند تشکل دانشجویی را ببینند. در هر حال اگر این ساختار در سطح بومی به خوبی شکل بگیرد می توانیم امیدوار باشیم که در سطح کلان و در سطح یک اتحادیه دانشجویی نیز این ساختار به خوبی شکل بگیرد.

خبرگزاری دانشجو: چرا احساس می شود جنبش دانشجویی از مردم دور شده و احساس همزیستی با مردم ندارد در حالی که قبلا گفته می شد جنبش دانشجویی حامی مستضعفان است؟
اینطور نیست که جنبش دانشجویی احساس همزیستی با مردم ندارد اما مردم جنبش دانشجویی را ساختار موثری برای پیگیری مطالبات خود نمی دانند. معتقدم باید اهداف و اولویت جنبش دانشجویی بازخوانی شود مثلا باید ببینیم که آیا ارتباطات مردمی در مانیفست های جریان دانشجویی که مهمترین آنها مرامنامه دفتر تحکیم محسوب می شود مطرح شده اند؟ در هر حال بنده مسئله اثرگذاری را مهمترین مسئله می بینم چون وقتی که یک تشکل دانشجویی تمام هم و غم خود را برای پیگیری یک مطالبه می گذارد این انتظار را دارد که از طرف مسئولین برای او جایگاهی غائل شوند با این وجود مسئولان زمانی این جایگاه را غائل می شوند که تشکل برای آنها هزینه درست کرده باشد به گونه ای که مسئول حس کند جریانی در رسانه به وجود آمده که اگر به مطالبه مردم پاسخ ندهد برچسب غیرمردمی بودن و غیرپاسخگو بودن می خورد. به عنوان مثال اخیرا دوستان ما با تهیه بلیط از رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست دعوت کردند به خوزستان برود که مطمئنم اگر این موضوع برای آنها هزینه ایجاد نمی کرد قطعا رئیس این سازمان دلیلی برای پاسخگویی نمی دید.

در مجموع باید ببینیم اولویت تشکل دانشجویی، دانشگاه است و یا رفتن به طرف جامعه که اگر از بنده بپرسند می گویم نقش آفرینی در دانشگاه اهمیت بیشتری دارد و این واضح است که ما وقتی کار تشکیلاتی به بچه ها آموزش می دهیم می گوییم اول باید به خودت، بعد شورای مرکزی ات، بعد شورای عمومی ات، بعد دانشگاهت و بعد جامعه ات به ترتیب رسیدگی شود چون اگر تشکل از ابتدا به سراغ جامعه برود فضای دانشگاه را از دست می دهد. با این وجود چه تشکل دانشجویی و دانشگاهی وجود دارد که اولویت اول آن دانشگاه نباشد.

خبرگزاری دانشجو: با توجه به اظهارات شما آیا الان تشکل های دانشجویی دانشگاهها را از دست داده اند و یا در فضای دانشگاه اثرگذار هستند؟
به نظر بنده در فضای دانشگاهها دانشجویان و تشکل های انقلابی قالب هستند اما این احساس وجود دارد که تشکل های انقلابی کارکرد لازم را ندارند. در هر حال بنده بزرگترین مشکل جریان انقلابی را این می دانم که اتفاقاتی که در این تشکل ها روی می دهند هدفمند نیستند مثلا ممکن است هدف برگزاری مراسم روز دانشجو برای یک تشکل این باشد که یک سالن 500 نفره را پر کند با این وجود ما امروز به تشکلی می گوییم خوب که مثلا برنامه 16 آذر را پرشور برگزار کند.

مسئله دیگر اینکه ممکن است تشکل ها دید کلان نگر نسبت به مسائل نداشته باشند اما سوال این است که این دید کلان چگونه به وجود می آید؟ ببینید بخشی از ساختار اتحادیه های دانشجویی اساسا به خاطر همین مسئله است و در این بخش ممکن است یک فضای مشورتی، راهبری و مدیریت راهبردی به وجود بیاید که به تبع آن این دید کلان نگر هم در فضای تعامل اتحادیه با تشکل ها در دانشجویان شکل بگیرد. در هر حال یکی از دلایل وجود اتحادیه های دانشجویی در کشور این است که این دید را به دانشجویان منتقل کنند که اگر می خواهند یک حرکت جریان ساز به وجود بیاورند نیازمند یک سری پارامترها هستند.

 

موضوع دیگر که به نظر بنده خیلی هم جدی است این است که در تشکل های دانشجویی کارها محوریت ندارند به این معنی که یک تشکل ممکن است در کانال اطلاع رسانی خود در فضای مجازی مطلبی را راجع به انقلاب اسلامی نوشته باشد بعد در نشریه خود یک موضع انتقادی نسبت به پایان دهه چهارم انقلاب گرفته باشد بعد وقتی این دو مطلب را کنار هم می گذاریم می بینیم که برآیند آنها صفر است و هر کدام از این مواضع هم دیگر را خنثی می کنند. دلیل این مسئله هم این است که بعضا کانال اطلاع رسانی در فضای مجازی مثلا دست واحد فرهنگی و نشریه دست واحد سیاسی تشکل است و موضع هر یک هم با هم متفاوت است.