اغمای هنر هفتم / برگزاری جشنواره در دوران کرونا

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مبینا اصلی بیگی؛ بررسی وضعیت سینما و تئاتر در اوضاع کرونایی با توجه به نزدیکی برگزاری جشنواره‌های عمار و فجر؛ با آمدن ویروس کرونا بساط تفریح‌های زیادی برچیده شد؛ از جمله سینما و تئاتر که از سرگرمی‌های اصلی کسانی بود که هر هفته برای دیدن فیلم جدید در سینما لحظه شماری می‌کردند. بسیاری از فیلم‌ها و تئاتر‌ها که آماده اکران بودند ناگهان لغو و باعث خسارت زیادی برای عوامل آن‌ها شد. در پی تعطیل‌شدن فعالیت‌های سینما و تئاتر بیش از همه سینما و تئاتر‌های خصوصی به دلیل اجاره‌ای بودن سالن‌هایشان آسیب‌دیدند و اکثرشان در چند ماه اخیر بسته‌شدند.

رابطه دولت با فرهنگ
این طور که به نظر می‌رسد دولت درباره فرهنگ و هنر فقط شعار می‌دهد. به طور مثال مجموع کمک‌های مالی دولت به شانزده تماشاخانه فقط سیصد میلیون تومان بوده است. این در حالی است که تمامی هزینه‌های یک سالن تئاتر خصوصی در یک ماه نزدیک به چهارصد میلیون تومان است.

آیین سینما رفتن رو به فراموشی
به غیر از مشکلات اقتصادی به وجود آمده برای سینماها، از بین رفتن عادت فیلم دیدن در سینما است، که حتی اکران آنلاین، سینماماشین و بازگشایی سینما‌ها با پنجاه درصد ظرفیت هم نتوانست این مشکل را رفع کند؛ زیرا اجرای این طرح‌ها بدون کارشناسی دقیق صورت گرفت. به طور مثال ایده سینما ماشین در محیطی نامناسب اجرا شد که دیدیم بی‌فایده بود و اجرای آن متوقف‌شد. همچنین اکران آنلاین هم به دلیل اینکه فیلم بلافاصله بعد از اکران دزدیده می‌شد و رایگان در اختیار همه قرار می‌گرفت، گزینه مناسبی نبود.

تکلیف جشنواره‌های فجر و عمار چه می‌شود؟!
در ماه‌های پیش رو بحث چگونگی برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر و جشنواره مردمی عمار مطرح است. جشنواره عمار در دوره گذشته از طریق سامانه "سینما مردم" تعدادی از آثار منتخب جشنواره و سینمایی را اکران کردند. گفته شده امسال هم تصمیم بر این است که اکران‌های مردمی از طریق این سامانه زودتر از اکران‌های مرکزی آغاز شود. همچنین درصدد هستند که بتوانند برنامه‌های جنبی جشنواره، نشست‌ها، جلسات نقد و کارگاه‌ها را هم به صورت آنلاین برگزار کنند. گفته شده با وجود مشکلات پیش‌آمده بیش از دو هزار و نهصد اثر در این دوره جشنواره ثبت نام کرده‌اند. همچنین دبیر اجرایی جشنواره عمار گفته‌است که تصمیم بر این است که اکران‌های مرکزی هم به صورت آنلاین برگزار شود. در نتیجه یازدهمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار همزمان با حماسه نه دی برگزار می‌شود.

دبیر سی و نهمین جشنواره جهانی فیلم فجر در نشست خبری جشنواره بیان کرده است که تعطیلی جشنواره ساده¬ترین گزینه بود، اما بهترین گزینه نبود. در شرایط بهار هم با توجه به مصادف شدن با ماه مبارک رمضان و همچنین ایام انتخابات، برگزاری جشنواره کار ساده‌ای نخواهد بود. او درباره برگزار نشدن جشنواره به صورت آنلاین گفت هیچ تضمینی وجود ندارد که هنگامی که فیلمی در سامانه¬ها به نمایش دربیاید، به سرقت نرود. با توجه به صحبت‌های دبیر جشنواره؛ اهالی رسانه از تاریخ دوازدهم بهمن ماه در برج میلاد به تماشای آثار جشنواره خواهند نشست. در درجه اول برگزاری جشنواره فقط برای داوران آن است.

جشنواره هیچ اکران عمومی نخواهد داشت و داوران در بخش‌های مختلف فیلم‌ها را تماشا و داوری می‌کنند. او همچنین گفته است اگر در روز‌های پیش‌رو وضعیت سلامت بهتر شود اولین گزینه این است که آثار کاندیدای هیئت داوران از جمع فیلم‌های رسیده در بخش‌های گوناگون برای اهالی سینما و رسانه و همچنین مخاطبان جشنواره به شیوه پنجاه درصد ظرفیت به نمایش دربیاید. او اضافه کرد اگر فضای مناسبی ایجاد شود می‌توانیم وارد مرحله نمایش عمومی فیلم‌ها برای مردم شویم که در آن صورت سیمرغ مردمی خواهیم داشت.

برگزاری جشنواره در دوران کرونایی تهدید یا فرصت؟
تصمیم به برگزاری جشنواره با وضعیت کنونی یک ریسک محسوب می‌شود. عده‌ای معتقدند لغو اکران عمومی فیلم‌ها یعنی حذف مخاطب و با این کار در واقع جشنواره ماهیت خود را از دست می‌دهد و در نتیجه باعث حذف مهمترین سیمرغ جشنواره، یعنی سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران می‌شود. فیلم‌ها در واقع رونمایی نمی‌شوند و فقط از سوی چند تن از داوران مورد داوری قرار می‌گیرد. همچنین اکران آنلاین فیلم‌ها به دلیل سرقت آثار ممکن نیست. البته در این دوره کلیه فیلم‌های شرکت کننده در جشنواره به دلیل حذف کامل هیئت انتخاب تماشا داوری خواهندشد که ممکن است باعث افت کیفی جشنواره شود. اما از طرفی شانس داوری امسال برای تمامی فیلم‌ها وجود دارد.

با توجه به وضعیت موجود به نظر می‌رسد تعویق جشنواره و برگزاری آن در سال آینده گزینه بهتری باشد؛ چون جشنواره با تصمیم‌های اتخاذ شده درباره نحوه برگزاری ماهیت خود را از دست داده و اعطای جوایز فقط به دلیل داوری کارشناسان، جشنواره را شبیه به جوایز آکادمی می‌کند.