مسئله رابطه با آمریکا در دوره دوم هاشمی مطرح شد

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، منوچهر متکی امروز با حضور در جمع دانشجویان دانشگاه‌های مشهد به دعوت جامعه اسلامی دانشگاه فردوسی به تحلیل سیاست خارجی ایران در دولت‌های بعد از انقلاب پرداخت و تصریح کرد: رویکرد دولت نهم در تعامل با غرب تهاجمی و بر مبنای اقدامات نرم افزارانه بود.

 وی سیاست خارجی ایران در دوران قبل از انقلاب را تبعیت کامل از غرب دانست و افزود: در آن دوران هیچ گونه توان تصمیم‌گیری در مقابله با غرب برای ایران وجود نداشت.

وزیر امور خارجه دولت نهم با بررسی دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی به عنوان اولین دولت پس از جنگ، بیان داشت: در دوره هشت ساله هاشمی با دو سیاست خارجه متفاوت مواجه هستیم، این دولت ابتدا با رویکردی کاملاً رادیکال در حوزه سیاست خارجی اقدامات خود را انجام داد؛ اما در دوره دوم موضع‌گیری‌ها تغییر کرده و مسائلی چون رابطه با آمریکا و تعامل با غرب مطرح می‌شود.

 متکی با بیان رویکرد دولت خاتمی در تعامل با غرب ادامه داد: پس از انتصاب خاتمی به ریاست جمهوری در سال 76 تغییرات اساسی در نحوه تعامل با غرب صورت گرفت و تعابیری چون سیاست لبخند و تنش‌زدایی را به وجود آورد.

 وی چالش‌های که ایران در دولت خاتمی با غرب داشت را مسائلی چون حقوق بشر، دموکراسی و سلاح‌های کشتار جمعی دانست و افزود: موضوع غنی‌سازی هسته‌ای ایران مسئله‌ای بود که در دولت خاتمی به این چالش‌ها افزوده شد.

وزیر سابق امور خارجه نتیجه عملکرد خاتمی در تعلیق دو ساله فعالیت‌های هسته‌ای را بسته پیشنهادی غرب به ایران دانست و گفت: در انتهای ریاست جمهوری خاتمی به سبب تعلیق بیش از دو ساله فعالیت‌های هسته‌ای ایران بسته‌ای ارسال شد که در آن از حقوق ایران در چنین فعالیت‌های هیچ سخنی به میان نیامده بود.

 متکی دوره سوم سیاست‌های خارجی ایران را که در دولت احمدی نژاد بروز کرد، رویکردی به ظاهر رادیکال دانست و یادآور شد: در این دوره سیاست‌ها به سمت تهاجم علیه غرب پیش رفت و مسائلی چون متوازن کردن تعامل با کشورها را مطرح کرد و در این دوره بود که صنعت ایران گرایش‌هایی به سمت کشورهای دیگر از جمله منطقه شرق آسیا پیدا کرد؛ بنابراین بخشی از روابط ایران به تعامل با کشورهای قاره آسیا و حتی سایر کشورهای جهان پیش رفت.

دستگاه دیپلماسی کشور می تواند دروازه ورود و وابستگی یک ملت را فراهم آورد

وزیر سابق امورخارجه با اشاره به نقش دستگاه دیپلماسی کشور در حوزه سیاست خارجی گفت: دستگاه دیپلماسی یک کشور می تواند دروازه ورود و وابستگی و سلطه خارجی برای یک ملت و یک کشور را فراهم آورد، همچنین می‌تواند دروازه ارتباطات بیرونی نظام بوده و ظرفیت بالقوه استقلال یک کشور و ملت را دارا باشد.

وی کشورهای دارای دستگاه دیپلماسی در حوزه سیاست خارجی را به سه دسته تقسیم و تصریح کرد: دسته اول کشورهائی هستند که به دلیل ظرفیت و قدرت،‌ جزء قدرت ها و صحنه گردان‌ها بوده که سعی بر تاثیر بر جهان داشته و به دنبال ایفای نقش برتر در روابط بین الملل هستند.

متکی ادامه داد: دسته دوم شامل کشورهائی می‌شود که حکومت و قدرت خود را در وابستگی و ارتباط خارجی جستجو می کنند و به علت سرنهادن به گروه اول سیاست تبعی را دنبال می‌ کنند، دسته سوم نیز کشورهایی هستند که سیاست خارجی مستقل را دنبال کرده و قدرت خود در داخل کشور و نهادینه شدن آن را به واسطه مردم و مبانی اصولی قابل تبیین استوار می دانند.

وزیر سابق امور خارجه یادآور شد: ایران در زمان شاه جزء کشورهای نوع دوم بوده که در آن شاه مجاز به گرفتن هیچ تصمیم اساسی در کشور نبود و باید با تایید آمریکا و انگلیس آن را انجام می‌داد سیاست خارجی و استبدادی که امام خمینی(ره) در سال 42 آن را با نام کاپیتولاسیون به مردم تفهیم می کنند؛  یکی از موضوع های آمریکا با عراق و حتی افغانستان همین قصه بود که آمریکا به دنبال گرفتن حق کاپیتولاسیون بود.

متکی با توجه به سیاست خارجی ایران پس از انقلاب اسلامی گفت: در ایران سیاست خارجی از عمق وابستگی به استقلال رسید و مهمترین موضوع در روابط خارجی ما با کشورهای یا جهان این بود که نقطه نظرات خود را مبتنی بر حق خواهی و عدالت خواهی داشته باشیم.

وی افزود: اولین نکته ای که در حوزه سیاست خارجی ایران مطرح شد ماجرای 13 آبان 58 بوده که امام خمینی(ره) این حرکت را به عنوان انقلاب بزرگتر از انقلاب اول نامیدند.

وزیر سابق امور خارجه با توجه به شکل گیری دولت ها بعد از شورای انقلاب گفت: یک زمینه و یک بستر جدید در سیاست خارجی بوجود آمد به گونه ای که وقتی در اجلاس های بین المللی شرکت می کردیم هیئت های ایرانی کسانی بودند که حرف خود را بدون وابستگی به دیدگاه های غرب و شرق مستقلانه و شاخص مطرح می کردند.

وی ادامه داد: این سیاست مستقلانانه مشکلاتی نیز بوجود می آورد مثلا در جنگ تحمیلی شوروی در غاب قرارداد به صدام موشک داد و وقتی ما اعتراض می کردیم جوابشان این بود که سیاست خود را تغییر دهید تا به شما هم موشک بدهیم.

متکی با اشاره به سه دولت هاشمی، خاتمی و احمدی نژاد گفت: در دولت هاشمی بین چهار سال اول و دوم رویکردها متفاوت بوده بگونه‌ای که در دوره اول مواضع رادیکالی در نظر اما در دوره دوم تغییرات تاکتیکی و رویکردی بوجود آمد از جمله طرح مناسبات با غرب و آمریکا مطرح شد.

وی بیان داشت: در دولت خاتمی دیدگاه های وی از ابتدا و جریان حامی آن این بود که تعامل با غرب را متفاوت کنیم که آن را متفاوت کرده و سیاست دوره لبخند و تنش زدائی بوجود آمد.

وزیر سابق امور خارجه با اشاره به ایجاد چالش هائی در دولت خاتمی در مناسبات با غرب گفت: ایران با چالش‌هائی همچون حقوق بشر، دموکراسی، سلاح‌های کشتار جمعی و مسائل هسته ای روبرو شده که موضوع هسته ای مهمترین بحث مطرح شده در آن زمان بود که تاکنون نیز ادامه دارد، این بحث در دوران اصلاحات این موضوع مطرح شد که رویکرد غیر رادیکالی مبتنی بر تعمل با غرب را پیاده کردیم.

متکی دوره سوم را دولت های نهم و دهم برشمرد و تاکید کرد: بعد از دوران خاتمی سوزن‌بانی جدید که به ظاهر رادیکالی است مطرح و سیاست خارجی ما تهاجمی نرم افزارانه بود.

وی ادامه داد: محور دیگری که در دوران وزارت من در موضوع سیاست خارجی مدنظر قرارداده شده بود مسئله توازن روابط خارجی بوده چون صنعت، اقتصاد و کشاورزی ما از دوره های گذشته یک سویه بوده است.

وزیر سابق امور خارجه اذعان داشت: ارتباط ما فقط با غرب مانند آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه طرح ریزی شده و صنعت ما یک صنعت مونتاژ غربی بوده که با برنامه غربی طراحی می‌شد.

وی تاکید کرد: درشکه روابط خارجی ایران فقط یک جا را برای توقف شناخته وآن غرب بود که استراتژی ما در این دوره  به سمت کشورهای دیگر از جمله منطقه شرق آسیا رو پیدا کرده و بخشی از روابط ایران به تعامل با کشورهای قاره آسیا و حتی سایر کشورهای جهان پیش رفت.

مبارزات ملت ایران بر تارک دانشجویان می درخشد

متکی خاطرنشان کرد: مبارزات ملت ایران بر تارک دانشجویان می درخشد و شهادت همه جنبش دانشجوئی بر درستی راه و عدالتخواهی آنان را شاخص می کند.

وی ادامه داد: در کشورهای دیگر نیز دانشجویان با سلطه خارجی و استبداد مخالف بوده و جنبش ضد استبدادی و ضد سلطه در حرکت های دانشجوئی در کشورهای در حال توسعه نیز فراگیر می‌باشد.

وزیر سابق امور خارجه تصریح کرد: قبل از پیروزی انقلاب تلاش بر این بوده که در صفوف و جنبش های دانشجویی خلل ایجاد کرده و با طراحی ساواک به دنبال شناسائی عوامل مؤثر و طراحان و خنثی سازی بودند.

وی یادآور شد: حرکت موازی بیگانه در مبارزه با امپریالیسم به ظاهر بوده و در باطن ایجاد وابستگی در کشور در آن سالها مطرح بوده است.

متکی با اشاره به فعالیت های دانشجویی خارج از کشور در گذشته تاکید کرد: تظاهرات و اعتصابات نوعا توسط کنفدراسیون های وابسته به جریان های مارکسیستی در غرب مصادره شده بگونه ای که وقتی بزرگترین تظاهرات در هند علیه شاه برگزار می شود نشریات کنفدراسیون در غرب یک حرکت چپ مارکسیستی دانست و از آن استفاده می‌کنند.

وی اذعان داشت: پس از پیروزی انقلاب جنبش دانشجوئی احساس کرده که بر استبداد داخلی غلبه و نظامی مردمی پاگرفته ولی زود متوجه شد که رگه های نفوذ یعنی سلطه خارجی حساب شده ای در حال کار است که منجر به تسخیر سفارت آمریکا شد.