اقتصاد اسلامی یا اقتصاد آزاد؟کدامیک در خدمت بشر

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»،به نقل از نشریه خیمه،دانشگاه سیستان و بلوچستان: اسلام مسألهٔ اقتصاد را (بر اساس اصالت انسان) به عنوان جزئی از مجموعه قوانین خود که تنها می‌تواند قسمتی از نواحی حیات انسانی را تنظیم کند، مورد توجه قرار داده و حل مشکلات اقتصادی را در اصلاح مبانی عقیدتی و اخلاقی مردم می‌داند.

اقتصاد غربی نیازهای انسان را نامحدود و منابع و امکانات جهان را محدود می‌داند؛ در حالی که در اسلام منابع و امکانات نامحدود معرفی شده‌اند.

وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا (سوره ابراهیم، آیه ۳۴) و اگر بخواهید نعمت‌های خداوند را در شمار بیاورید نمی‌توانید نعمت‌های خداوند را به حد و حصری محدود کنید.

بر اساس نظرات اجتماعی در اقتصاد اسلامی دو تفاوت ماهوی میان اقتصاد اسلامی و اقتصاد آزاد و نظامهای اقتصادی مبتنی بر این معارف وجود دارد.

. ۱ تفاوت در کسب درآمد حلال

۲. نظارت درونزا

از جهت اول، اقتصاد اسلامی از میان گزینه‌های ممکن فقط به موارد حلال آن توجه دارد. از جهت دوم اقتصاد اسلامی، فرا‌تر از قوانین مدنی جامعه و قبل از آن‌ها به ایمان و اعتقاد و ارزیابی درونی مسلمان و مؤمن توجه دارد. یک انسان مسلمان قبل از همه باید عالم را محضر خدا بداند و بر این مبنا فقط درآمدی برایش حلال خواهد بود و مجاز به تصرف خواهد بود که قابلیت انتساب به اورا داشته وحق باشد. از جمله مهم‌ترین معیارهای اقتصاد اسلامی دوری از اسراف و احسان است. دوری از اسراف مشابه معیار کارایی فنی در اقتصاد است که بیانگر ضرورت استفاده از حداقل منابع برای تولید محصول است.

معیار دوم یعنی احسان به معنی اقتصاد اسلامی ملازم با معنی شکر است و به معنی «کار نیکو» است. کار نیکو به معنی کار اثر بخش و با بالا‌ترین کیفیت است.

یکی از بخشهای جایگزین نظام بانکی غربی، نظام بانکداری بدون بهره می‌باشد که توسط اسلام ارائه شده ومدت زیادی بکار گرفته شده. بهره در نسخ قدیمی انجیل نیز ممنوع شده بود. قرآن نیز از آن به عنوان جنگ با خدا نام می‌برد. در نظام اقتصادی اسلامی پول به عنوان وسیلة مبادله تعریف می‌شود ولی در اقتصادهای غربی که مبتنی بر نرخ بهره هستند، جامعة مصرف کننده در زیر بار سنگینی از بدهی‌ها وبهره قرار گرفته که باز پرداخت وام‌ها به سال‌ها وقت نیاز دارد.

در اقتصاد اسلامی برای درمان این معضل، مفاهیمی مثل مضاربه تعریف می‌شود. مضاربه: یک همکاری بین تاٌمین کننده سرمایه وکارگر است که هر دوی آن‌ها توافق می‌کنند که در سود پروژه شریک باشند و اگر ضرری به خاطر کارگر به سرمایه رسید کارگر کار خود را از دست می‌دهد، مدیران شرکت در مورد فعالیتهای شرکت، مسئول بوده ودر سود شریک می‌باشند ولی اگر شرکت ضرر بدهد، مدیران هزینه و دستمزد خودرا دریافت می‌کنند ودر زیان شریک نمی‌باشند.

هزینه داوطلبانه (صدقه) یا انفاق، هدیه و اهدا به فقرا، افراد محتاج، پیران، ناتوانان، در راه مانده گان، سربازان باز نشسته، زنان بیوه، یتیمان، ساخت مدرسه، بیمارستان والبته فریضه زکات ازاین موضوعات می‌باشند که قرآن مسلمانان را تشویق کرده است که آنچه مازاد بر نیاز دارند، در این مصارف خرج کنند تا در هر ۴۰ سال چرخه ثروت تداوم داشته باشد. پاداش معنوی در جهان آخرت انگیزه خوبی برای کمک به فقرا و موجب بی‌تمایلی نسبت به احتکار و انباشت ثروت می‌شود. کمک به همسایگان بسیار سفارش شده است تا جاییکه پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه ‌وآله‌وسلم فرمودند: من فکر کردم جبرئیل ممکن است وحی بیاوردکه همسایه نیز از انسان ارث ببرد.

تعجبی نیست که نظام اسلامی محبوبیت زیادی پیدا کرده است. در پاکستان وجوه دو طرفه و ادغام‌های صنعتی بر اساس مضاربه راه انداز ی شده‌اند. موسسه بیت المال الاسلامی در حدود دو جین با نک اسلامی ایجاد کرده است. موسسات مالی بدون ربا توسط دکتر یحیی عبدالرحمان شعبه‌های زیادی در ایالات متحده وحتی در ازبکستان ایجاد کرده‌اند. بانک گریند لیز در پاکستان نیز اقدام به گشایش مضاربه می‌کند.

شما می‌توانید جهت بازدید و دریافت نشریات دانشجویی به سایت پاتوق آزاداندیشی نشریات دانشجویی مراجعه کنید.