گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، یادداشت دانشجویی؛*در پی فرمایشات و دستورات مقام معظم رهبری در سال 1391،سند جامعه توسعه هوافضای کشور با سیاستهایی از جمله:
به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. از جمله رویکردهای اصلی این سند می توان به استفاده حداکثری از ظرفیتهای بخش خصوصی اشاره نمود.
چندی پیش یکی از مقامات رسمی کشور، در مصاحبه ای رسمی با رسانه ها میزان تحقق سند مذکور را کمتر از ده درصد اعلام نمود. قطعا بایستی یکی از اصلی ترین موضوعات که در دستور کار نهاد های تصمیم گیرنده و تصمیم ساز کشور قرار می گیرد، بررسی دلایل چرایی این روند رشد بسیار کند و ناامید کننده باشد. این موضوع بایستی با دقت نظر کارشناسی و با حضور ذی نفعان اصلی این حوزه صورت گیرد. نهادهای مسئول کشور در این حوزه از جمله "ستاد توسعه هوایی و هوانوردی" و "مرکز ملی فضایی کشور" از زیرمجموعه های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به نمایندگی سازمان صنایع هوایی بایستی ضمن ارائه گزارشات آماری شفاف و مبتنی بر واقعیات موجود نه داده سازی، در این زمینه پاسخگو باشند.
در این نوشته تحلیلی، سعی بر آن است با مطالعه موردی از برنامه هایی که بیشتر در معرض دید رسانه ها و ارباب جراید و مردم عزیز کشور هستند این موضوع به صورت موردی مورد تجسس قرار گیرد و از زاویه ای آسیب شناسی لازم صورت گیرد تا فضا برای تحلیل های بیشتر و کمک به تحقق اهداف سند چشم انداز فراهم گردد.
طی دو ماه اخیر دو نمایشگاه "هشتمین نمایشگاه بین المللی صنایع هوایی و هوانوردی کیش" و "هفتمین نمایشگاه بین المللی صنایع هوایی و فضایی ایران" اطلاع رسانی و در فضای عمومی کشور خبررسانی گردیدند.
نمایشگاه اول آبان ماه در جزیره کیش و نمایشگاه دوم در روزهای 4 الی 7 آبان ماه در فرودگاه امام خمینی اطلاع رسانی شده اند. دو نمایشگاه بین المللی در یک حوزه تخصصی در فاصله زمانی 20 روز از یکدیگر به جهانیان اطلاع رسانی گردیده است.
سوال این است که آیا کشور دارای ظرفیت و توانایی برگزاری دو رویداد با حفظ شئونات جمهوری اسلامی می باشد و آیا هر یک از این نمایشگاه ها در سال مهم "اقتصاد مقاومتی: اقدام و عمل" توانمندی های کشور را به خوبی در معرض نمایش قرار خواهند داد؟ دو نمایشگاه یکی در تهران و دیگری در کیش چه پیامی به فضای بین المللی منتقل خواهد کرد؟
اما داستان چه می باشد؟ و چگونه است در سال اقتصاد مقاومتی این گونه منابع مالی و ظرفیت های کشور هزینه می گردد؟
در سال 1393، کشور برگزاری دو نمایشگاه هوایی را در فاصله زمانی یک ماه تجربه کرد. خروجی آن تجربه به اذعان مدیران و کارشناسان کشور به عنوان یک تجربه تلخ در ذهن ها ثبت شده است.
_ در سال مذکور بخش خصوصی توان خود را در تهران به نمایش گذاشت و بخش دفاعی و دولتی در جزیره کیش.
_ هر دو نمایشگاه از نظر ابعاد و مساحت در فضایی کمتر از شش هزار متر مربع برگزار گردیدند. یعنی در فضایی کمتر از یک دهم بسیاری از نمایشگاه های درجه دو و درجه سه دنیا.
_ در تهران، نمایش هوایی برگزار شد و در جزیره کیش هم علیرغم تبلیغات فراوان در رسانه ها مبنی بر نمایش هوایی توسط گروه آکروباتیک یک کشور اروپایی علی رغم قرارداد صد و هفتاد هزار یورویی جهت پرداخت به تیم مذکور، این امر صورت نپذیرفت.
_ در نمایشگاه هوایی تهران تعدادی محدود شرکت اروپایی حضور پیدا کردند و در نمایشگاه هوایی کیش یک خط هوایی از یک کشور نه چندان مطرح در صنعت.
اما چه چیزی باعث این جدایی شده است؟
_ بخش خصوصی اعتقاد دارد هزینه حضور و غرفه داری در جزیره کیش سنگین می باشد و با توجه به امکان بازدید فقط برای تعداد محدودی از مدیران و مسئولان دولتی در کیش، اثر بخشی نمایشگاه نسبت به تهران که کلیه کارشناسان، مسئولین و مدیران با کمترین هزینه ممکن می توانند بازدید را انجام دهند بسیار پایین تر می باشد.
_ بخش دولتی محدودیت بودجه برای خود قائل نیست و انجام هزینه های میلیاردی در قیاس با سهم بودجه دولتی آن ها به چشم نمی آید. دولتی ها برگزاری نمایشگاه در یک جزیره زیبا و به بهانه آن تقدیر و تشکر از تعدادی از مدیران و مسئولین مربوطه را ترجیح می دهند.
بخش دولتی فقط به دنبال نمایش توانمندی می باشد و اهداف تجاری از جمله پیدا کردن مشتریان جدید و ... در دستور کار آن ها قرار ندارد در حالی که برای بخش خصوصی هدف اصلی تجارت و توسعه کسب و کار می باشد، و این مهم برای آن ها در تهران که بالای سه چهارم صنعت هوایی و فضایی کشور در آن تجمع دارند بیشتر در دسترس می باشد.
_ در همه دنیا برگزاری نمایشگاه های هوایی در پایتخت های آن کشورها یا نواحی و مناطق تجمع فعالیت های هوایی و فضایی صورت می گیرد.
_ شرکت های خصوصی اذعان دارند که در سال های اخیر علیرغم تاکیدات مقام معظم رهبری و وجود اسناد بالادستی و قوانین مربوطه، آن چه که از مدیران میانی مشاهده می شود ترس از پر رنگ شدن حضور نهادهای فعال بخش خصوصی در نظام ملی هوایی و فضایی کشور می باشد. این ترس هم از یک طرف ناشی از تولد مجموعه های "خصولتی" فراوان که در سال های گذشته توسط همین نهادهای دولتی و دفاعی ایجاد شده اند و کارایی آن ها زیر سوال و ذره بین قرار گرفته است و از طرف دیگر وجود این نگاه غلط که اگر فعالیتی به نام من و در کارنامه من مدیر درج نشود تضعیف جایگاه مدیریتی مرا به دنبال دارد، می باشد. در حالی که باور درست استفاده از یک شبکه پویا و توانمند بخش خصوصی در راستای اهداف کلان و ملی می باشد.
شرکت های خصوصی گلایه دارند که دولتی ها با اتخاذ تصمیم گیری سیاسی، حمایت از دو نفر شخص حقیقی مرتبط با مراکز قدرت را به حمایت از تشکل بخش خصوصی ترجیح داده اند. در هر صورت مجموعه عوامل اقتصادی و فرهنگی ذکر شده فوق و سایر موارد غیر قابل ذکر، در یک چنین فعالیتی متبلور شده است و متاسفانه به خوبی عدم همگرایی و هماهنگی را در بین عوامل کلیدی صنعت هوافضای کشور به نمایش گذاشته است و سوال این است که یک مسئله به این وضوح چرا مورد اهتمام دستگاه های مسئول قرار نگرفته است؟ چرا در سال اقتصاد مقاومتی باید چنین تجربه ای دوباره تکرار شود؟ شنیده ها حاکی از آن است که در نمایشگاه هوایی کیش در سال جاری (همانند سال 93) دولتی ها بودجه های ویژه ای را مصوب نموده اند و این جدا از هزینه هایی غیر مستقیم از جمله حق ماموریت های ویژه و هزینه های اسکان و رفت و آمد و هزینه های متفرقه تیم های چند صد نفره دولتی است که بایستی از تهران به کیش برای بازدید از این نمایشگاه اعزام گردند.
علی عباس زاده- فعال دانشجویی
انتشار یادداشتهای دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروهها و فعالین دانشجویی است.