ناگفته‌های مشاور ارشد موسوی درباره مذاکره با آمریکا/ ما دیپلمات‌ها شعبده بازی بلدیم!

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ناصر نوبری، دیپلمات وزارت خارجه و سفیر سابق ایران در شوروی همراه با حجت الاسلام نبویان امروز سه‌شنبه میهمان مراسم روز دانشجو دانشگاه شهید رجایی بود. نوبری در ابتدای سخنانش گفت: من قدیمی‌ترین دیپلمات ایران هستم. آقای ظریف و تیم ایشان هشت سال بعد از من وارد وزارت خارجه شدند. در دستگاه دیپلماسی کارهای مختلفی را هم انجام داده‌ام. دوستان ما اگر به مطالب آقای نبویان خرده می‌گیرند نمی‌توانند به من حرفی بزنند زیرا هم از نظر علمی هم از نظر حرفه‌ای و هم تجربی از تمام کسانی که اکنون در وزارت خارجه مشغول هستند بالاتر هستم. بنده اجلاس‌های مختلف را مدیریت و اجرا کردم مثل اجلاس سران زمان و دیدار آقای رفسنجانی و گرباچف که ۱۰ میلیارد دلار قرارداد در آن سفر امضا شد. اکنون اگر مطالبی را بازگو می‌کنم از این جایگاه است. آقای نبویان را از ابتدای ماجرای هسته‌ای زیر نظر داشته و تمامی متن مطالب و اظهارات ایشان را مطالعه کردم. در دیپلماسی هسته‌ای آقای نبویان یک معجزه است.

وی افزود: در مسئله تخصصی هسته‌ای نگاه من علمی است و جناحی نیست. من در مسائل مختلف از اول مطالعه دیدگاه علمی پیدا می‌کنم. اگر این دیدگاه در آخر مطابق نظر جناحی بود این به من مربوط نیست بلکه جناح‌ها باید خود را با دیدگاه‌های علمی منطبق کنند. برخی دوستانم به من می‌گویند: «تو آدم فروشی می‌کنی، نمک خوردی و نمکدان می‌شکنی» پاسخ من این است: من همه چیزم را برای منافع ملی می‌فروشم. من نمک خورده نظام اسلامی ایران هستم و از آن صیانت می‌کنم.

نوبری در ادامه اظهار داشت: من نقش کلیدی در جنبش سبز داشتنم. در ستاد آقای مهندس موسوی حدود هشت کمیته وجود داشت و کمیته تدوین مواضع نهایی ایشان در رأس بود که بنده دبیر آن کمیته بودم. همه مطالب از کمیته‌های پایین به این کمیته ارسال می‌شد و پس از تدوین و تأیید نهایی به‌دست ایشان می‌رسید. یعنی هر چه ایشان می‌گفت، چیزهایی بود که بنده نوشته بودم.

وی افزود: من مشاوره ویژه و خصوصی سیاست خارجه آقای مهندس موسوی بودم. چون از گذشته با ایشان دوستی داشتم به همین دلیل ایشان دیدگاه‌های مرا قبول داشت. قبل از نخست وزیری ایشان و سفیری من هم او سردبیر روزنامه جمهوری اسلامی بود و من سردبیر روزنامه اطلاعات و در آن زمان با شکایت بنی صدر متهم شدیم به اقدام علیه امنیت ملی و به دادگاه رفتیم.

نوبری در ادامه با اشاره به نقشش در ستاد میرحسین موسوی در انتخابات 88 گفت: در یکی از مشاوره‌های خصوصی به ایشان گفتم که آمریکایی‌ها ما را در مسئله هسته‌ای اذیت خواهند کرد، اگر در انتخابات رأی آوردید چه کار می‌کنید؟ او گفت:«می‌دانم اما بعد از رأی آوردن به مردم خواهیم گفت که آمریکایی‌ها قصد اذیت کردن ما را دارند و ما باید از این گردنه سخت بگذریم و باید هسته‌ای شویم. کمک کنید که باهم این سختی را پشت سر بگزاریم». یک بار دیگر خبرنگار اشپیگل آلمان تماس گرفت و تقاضای مصاحبه داشت. ستاد آقای موسوی یک کمیته سیاست خارجی تشکیل داده بود و او از این کمیته برای مصاحبه پیشنهاد گرفت. آنها یکسری پیشنهادات ارائه کردند. در آن کمیته همین آقای ظریف و دوستان دیگر حضور داشتند و پیشنهاداتشان همین حرف‌هایی بود که اکنون آقای روحانی می‌زنند. آقای موسوی این پیشنهادات را با من در میان گذاشت. بنده گفتم اگر این‌ها را در مصاحبه بگویید قلاب کشور را به آمریکا داده‌اید. زیرا زمانی که به مردم قول بدهید اگر من رأی بیاورم تحریم‌ها را از بین می‌برم؛ پس از ریاست جمهوری خواهید دید آمریکایی‌ها برای اینکه تحریم‌ها را بردارند مدام قول‌های مختلفی از شما می‌گیرند. ایشان حرف من را تأیید کردند. آن مصاحبه هم اکنون موجود است. اما دوستان ما در آن کمیته انتظار چنین حبت هایی را در مصاحبه از آقای موسوی نداشتند. خبرنگار اشپیگل نیز عصبانی شد و در مصاحبه گفت:«مواضع شما همان مواضع دولت فعلی است» مهندس موسوی پاسخ داد:«در رابطه با منافع ملی مانند مسئله هسته‌ای طبیعی است که مواضع همه کاندیداها یکی است؛ این یک مسئله جناحی نیست.

سفیر سابق ایران در شوروی تصریح کرد: دانشجویان عزیز در سیاست خارجی دو نوع دیپلماسی در تاریخ کشور ما وجود دارد. یکی دیپلماسی سنتی و قجری و دیگری دیپلماسی علمی-حرفه ای است. اکنون دیپلماسی ما همان دیپلماسی دوران پهلوی و همان دیپلماسی قجری است. مشخصات انگلیسی چیست دیپلماسی سنتی ما خودروهای کوچک کشورهای کوچک زیر بود.

وی ادامه داد: در دیپلماسی سنتی-قجری ما خود را یک کشور کوچک ضعیف می‌بینیم و یکسری قدرت‌های بزرگ در جهان هستند که ما باید قابل اعتمادشان را پیدا کنیم. کار دیپلماسی قجری - سنتی این است که کشورهای با معرفت پیدا و به آنها اعتماد می‌کنند. در این نوع از دیپلماسی فرض بر این است که باید متکی و آویزان شد. اما باید به یک کشور با مرام تکیه کرد. برجام هم نتیجه همین دیپلماسی سنتی- قجری است. اعتماد سازی بر همین مبناست که ما نقد می‌دهیم تا به ما اعتماد کنند و بتوانیم به آنها آویزان شویم. همان سنتی که در گذشته کشورهای کوچک برای حفظ حاکمیت خود به امپراتوری‌های بزرگ سله و هدیه می‌دادند. همان کاری که عباس میرزا برای حکومت قاجار در زمان جنگ با روسیه انجام داد. در قرارداد گلستان و ترکمنچای شهر دادند تا حکمت حفظ شود. آقای ظریف هم در کمیته شورای روابط خارجی آمریکا رفته و اظهار کرده است به ما کمک کنید تا بمانیم این مطلب سری نیست. یعنی در اصلی‌ترین مکان تصمیم گیری آمریکا به طور واضح گفتند که کمک‌مان کنید تا از بین نرویم. این نوع دیپلماسی در سیاست خارجی علمی و سیاسی دنیا قرن ۱۹ برچیده شد.

نوبری اضافه کرد: ما دیپلمات‌ها شعبده باز و جادوگر هستیم. ما همیشه موفقیم و هیچ وقت نمی‌بینید که یک دیپلمات بگوید من اشتباه کردم. دیپلمات‌ها همیشه پیروزند به دلیل اینکه از دو ابزار جادویی استفاده می‌کنند. یکی از ابزارها این است که می‌گوییم محرمانه است؛ چیزهایی پشت پرده است که شما خبر ندارید. این را من به وزارت خارجه یاد دادم. بعد از انقلاب بخش سخنگو در وزارت خارجه وجود نداشت من این بخش را ایجاد کردم. وظیفه آن توجیه کردن است و اولین سخنگوی وزارت خارجه به مدت حدود هفت سال بنده بودم. کسانی که بعداً در این پست قرار گرفتند شاگرد بنده بودند. ابزار دوم این است که می‌گویند موضوع تخصصی است و شما تخصص لازم را ندارید. مثل همان سخنانی که رئیس جمهور گفت که لبوفروش و راننده تاکسی را چه به اظهارنظر سیاست خارجی. زمانی که برای تمرین تیراندازی می‌روید یک هدف برای شما قرار می‌دهند که باید به سمت آن تیراندازی کنید اما در وزارت خارجه اول شلیک می‌کنیم و سپس دور آن خط می‌کشیم و می‌گوییم هدف این بود که تیر ما به آن خورد. در نتیجه همیشه برنده آقای ظریف و آقای روحانی هستند.

این دیپلمات با سابقه ادامه داد: در ابتدا گفتند که ما می‌خواهیم معیشت مردم را حل کنیم و با آمریکا مذاکره می‌کنیم. حتی گفته شد که مشکل آب خوردن مردم حل می‌شود اما بعد از 3 الی 4 سال به دلیل اینکه به آن اهداف نرسیدند می‌گویند ما کار مهم‌تری کردیم و آن برداشتن سایه جنگ از روی کشور بود. اما شما هدفتان این بود که با این مذاکرات مشکلات اقتصادی را حل کنید اکنون باید بازخواست شوید. باید مردم شما را بازخواست کنند. نه اینکه چهره خود را تغییر دهید و هدف دیگری معرفی نمایید.

نوبری اظهار داشت: دیپلماسی علمی حرف‌های می‌گوید امروز هیچ کشوری به هیچ کشوری اعتماد ندارد. جاسوس اسرائیلی در آمریکا دستگیر می‌شود. روابط بین‌الملل قرن بیست و یکم بر اساس معرفت و مرام نیست؛ بر اساس توازن قوا و منافع متقابل است.

وی افزود: ۲۰ سال پیش هم در شورای محرمانه استراتژیک وزارت خارجه همین بحث را با آقای ظریف داشتیم. من مشاور استراتژیک وزارت خارجه بودم و آقای ظریف معاون بین‌الملل وزارت خارجه ایران. او تحت عنوان اعتمادسازی همین دیپلماسی که اجرا می‌کنند را بیان می‌کرد و بنده آنجا هم این بحث را گفتم که این معامله نقد و نسیه است و پس از انجام آن دوباره به خانه اول بر می‌گردید اما این بار با جیب خالی.

سفیر سابق ایران در شوروی تصریح کرد: در سیاست خارجی امروز تضمین، امضای کری نیست. از نظر روابط بین‌المللی امروز برجام غلط است. این تعداد صفحه برای چنین قراردادی اشتباه است. برجام خانه عنکبوتی است که تارهای عنکبوت صفحه‌های آن است.

وی افزود: اگر برجام بر اساس دیپلماسی حرفه‌ای بود تنها در یک صفحه نوشته شده بود. اکنون سفارتخانه‌های ما در وزارت خارجه نمی‌توانند حساب ارزی باز کنند اما ما ۱۰ هزار سوخت اورانیم خود را از دست دادیم. الآن می‌گویند: «من اشتباه کردم به قول کری اعتماد کردم». پس تو کاملاً دیپلماسی مدرن را نمی‌دانی. از اول هم نباید اعتماد می‌کردی. شما الفبای دیپلماسی امروز بلد نیستید. حالا ما تمام منافع استراتژیک خود را با کشوری که اسرائیل هم می‌گوید غیر قابل اعتماد است معامله نسیه کردیم.

این دیپلمات با سابقه گفت: دیپلماسی ما در سوریه درست بود. خوشبختانه هر جا دست وزارت خارجه وجود ندارد؛ کار درست انجام می‌شود. به همین دلیل دیپلماسی ایران بعد از انقلاب حالت سینوسی دارد.

وی ادامه داد: در سوریه با روس‌ها حرکت کردیم. آقای پوتین کمتر از ترامپ نیست. هر رئیس جمهوری در دنیا به دنبال منافع ملی کشور خود است. در جنوب روسیه مسلمان‌های تندرو حضور دارند از زمانی که در سوریه بحران آغاز شد بسیاری از آنها در گروه‌های تکفیری شرکت کردند. وقتی پوتین این مسئله را مشاهده کرد که عراق و سوریه لانه مبارزان جنوب روسیه شده است و با قدرت گرفتن آن‌ها برای روسیه مشکل امنیت ملی ایجاد می‌شود بر اساس منافع مشترک امنیت ملی ما و روسیه با هم یک گروه شدیم. روسیه نمی‌توانست عقب‌نشینی کند و پا پس بکشد. زیرا اگر کوتاه بیایند جنوب کشور خود را از دست داده‌اند ما نقد کار کردیم و هیچ کدام به هم اعتماد نداشتیم. این اساس روابط بین‌الملل امروز است.

نوبری با انتقاد از صداوسیما اضافه کرد: راهکار من برای برون رفت از وضعیت فعلی این است که ابتدا رسانه ملی سانسور را بردارند و بگذارند مردم آگاهی پیدا کنند. صدها ساعت برای آقای ظریف و عراقچی و تخت روانچی اختصاص دادند تا حرف‌های خود را بیان کنند؛ یک ساعت هم به ما بدهند. رسانه ملی اجازه رشد آگاهی ملی را بدهد تا بتوانیم سحر را در کشور از بین ببریم.

وی افزود: دوم اینکه شکاف بین وزارت خارجه و نظام باید از بین برود. وزارت خارجه دیپلماسی سنتی است اما نظام دیپلماسی علمی حرفه‌ای دارد. اصلی‌ترین مسائل سیاست خارجی از دست وزارت خارجه خارج شده است. مهم‌ترین دیپلماسی ما در منطقه در دست وزارت خارجه نیست. به این دلیل که وزارت خارجه مدل دیپلماسی سنتی در ایران اجرا می‌کند. به همین دلیل مقام معظم رهبری گفتند من دیپلمات نیستم انقلابیم. در تمام دنیا دیپلمات‌ها سرسخت‌ترین افراد ملی هستند اما در ایران این امر عکس است نرمترین افراد دیپلمات هستند و کار به جایی می‌رسد که نظام را مقام معظم رهبری نگه داشتند. در این چهل سال اگر کشور لطمه دیده از این شکاف شکاف بین دیپلماسی علمی و دستگاه دیپلماسی بوده است. نظام اسلامی ایران اگر شکاف بین دستگاه دیپلماسی و خود را حل نکند چهار الی پنج سال دیگر دچار بحران خواهد شد. سومین کار خروج کشور از جناح بازی و باندبازی است. به جای چپ راست و اصولگرا و اصلاح طلب روند عمومی گرایش ملی باید به دیدگاه علمی کارشناسی باشد. تجربه من در ایران این است که اصولگرا و اصلاح طلب در آخر یکی هستند. حواستان باشد برجام را مجلس اصولگرا تصویب کرد مجلس اصولگرا و 20 دقیقه‌ای برجام را به ملت تحویل داد. بازی جناح‌های مختلف را نخورید. اگر فضای کشور را علمی کارشناسی کنیم، باندها کاری از پیش نمی‌برند ولی تا وقتی که در فضای غیر کارشناسی است این بحث‌های ما با برچسب زدن‌های عده‌ای منزوی می‌شود.

نوبری ادامه داد: به من گفتند دلواپس، حضرت نوح هم دلواپس بود در خشکی کشتی می‌ساخت مردم او را مسخره می‌کردند اما پیش‌بینی سیل بزرگی را می‌کرد که در آینده همه جا را فرا می‌گرفت.

وی در پایان گفت: از یک نخبه آمریکایی پرسیدند چه طور آمریکا با دویست سال از همه کشورهای دنیا جلو افتاد؟ گفت:«ما در رابطه با هر چیزی که کوتاه بیاییم در مقابل فساد سخت برخورد می‌کنیم. در هر جا فساد، تقلب و دروغ را مشاهده کردیم در مقابل آن ایستادگی می‌کنیم.» اما در ایران منافع افراد به منافع ملی ترجیح داده می‌شود. لاپوشانی کردن دزدی‌ها، نظام را به خطر می‌اندازد با تقلب کوتاه نیاید حتی اگر کودک بالاترین مقام باشد.