پژوهشگر ادبیات دفاع مقدس:
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از ایلام، علی رضا کمره ای، پژوهشگر ادبیات دفاع مقدس در کارگاه « بررسی تاریخ شفاهی» که امروز به همت بسیج اساتید ایلام با حضور اساتید و دانشجویان در حوزه هنری این استان برگزار شد خاطره را انعکاس یک رویداد یا مجموعه ای از رویدادها در ذهن انسان عنوان کرد و گفت: خاطره موجودی است که در زمان زایش تا شکل گیری و گویش در سه ضلع عینی، ذهنی و زبان تدوین می شود، انسان موجودی خاطره مند، خاطره ساز، خاطره ورز و خاطره پرداز است، هیچ انسانی را نمی توانید پیدا کنید که از تفکر و خاطره بازی تهی باشد.
اساس تاریخ شفاهی را کلام و دیالوگ تشکیل می دهد
وی زمان بیان خاطره را به چهار دسته زمان رخداد، ورود رویداد به ذهن، تولد خاطره و زمان خوانش دسته بندی کرد و افزود: خاطره ها مکان مند هستند، علمای تاریخ بر این موضوع که تاریخ در بستر جغرافیا حادث می شود تاکید دارند. کسانی که خاطرات را نقل یا نگارش می کنند به خاطره نگاران و خاطره نویسان قابل تفکیک هستند.
این پژوهشگر ادبیات دفاع مقدس تاریخ شفاهی را در انتقال رویدادها با استفاده از بیان به جای نگارش و خوانش تعریف کرد و ادامه داد: این شیوه عهده دار بازشناخت تاریخ از طریق گفتن و شنیدن است، ما تاریخ شناسی در لوای آشنایی با سه دوره بیهقی، راحه الصدور و پسامدرن ارزیابی می کنیم، اساس تاریخ شفاهی را گفتگو، کلام و دیالوگ تشکیل می دهد، تا پیش از رنسانس تاریخ شفاهی محل انتقال خاطرات در میان قشر مرفه حکام بود؛ اما پس از این دوره، مردم نیز انتقال تاریخ کلامی جای گرفتند.
کمره ای تفاوت و تباین، برجستگی و گذر زمان را علل بر جای ماندن خاطره ها در دل زمان عنوان کرد و گفت: خاطره به مثابه غوره ای است که در دل زمان به مویز یا حلوا تبدیل می شود، در اقصا نقاط دنیا مردم ایران را به عنوان خاطره بازان شیرین گفتار و پندار می شناسند این در حالی است که مردم اروپا به شدت در خاطرهای تلخ و گزنده خود محصور هستند و به یاد سپردن خاطرات تالم آور گرایش دارند.
وی ادامه داد: گفته های ما حاصل دگرسانی ذهن می باشند، یکی از تمایزات زبان به ویژه فارسی این است که هر کلمه ای بار معنایی مختص به خود را دارد، واژه خوب هرگز معنای نیک نمی دهد ما فقط می توانیم آن ها را در یک طیف محتوایی مترادف بدانیم، زبان فارسی در مقیاس جهانی به واسطه ادبیات غنی سربلند است.
این استاد و کارشناس حوزه تاریخ شفاهی با بیان اینکه ما غرق در خاطره‌هات خویشتن هستیم، تشریح کرد: خاطرات هويت فرهنگي ــ تاريخي ما را ساخته‌اند. پیوستگی خاطرات از ميان نقش و نگار بر صخره‌ها، سفال‌ها، سروده‌های آئینی، كتابهاي ديني از جمله اوستا، كتيبه‌ها و كتابها از دور زمان تا عصر کنونی قابل رديابي است.
تاریخ شفاهی تاریخ تابو‌ها و صداهای فروشکسته است
کمره ای خاطره بازی قومی را نهادینه شده در وجود ایرانیان عنوان کرد و گفت: نام ايران بر اساس تعلق خاطر اقوام مهاجر به اين سرزمين به اجدادي‌شان که ايران وئجه یا ايران ويچ حوالي درياچه آرال بوده؛ گذاشته شد. در گاثه‌هاي زرتشت در يشت‌ها و ونديدادی اوستا ردپاي خاطره‌هاي فردي و قومي كاملاً مشهود می باشد. كتيبه بيستون كه از حيث تاريخي سند يگانه‌اي در جهان است در هيأت يك گزاره خاطره، بر سينه ستبر اين كوه جاي گرفته است.
وی تاکید کرد: تاریخ شفاهی تاریخ تابو‌ها و صداهای فروشکسته است، این تاریخ زمانی در ایران شکل گرفت که مردم علیه حکومت‌های ظالم لب به اعتراض گشودند. فهم تاریخ، اقبال به تاریخ و عمل به آن نیازمند روشن شدن مساله عقل، حریت و تحمل است، تاریخ شفاهی به بلوغ دیالوگ نیاز دارد اگر تاریخ فهمی، تحمل مطالعه تاریخی و حریت در شنیدن همه قول‌ها را داشته باشیم با روایات مختلف مواجه خواهیم شد.
این استاد و کارشناس حوزه تاریخ شفاهی با بیان اینکه با وقوع انقلاب اسلامی و شروع جنگ، خاطره‌نویسی پررنگ‌تر شد، افزود: خاطره‌سرایی و خاطره‌نویسی در ایران دارای سابقه‌ای بیش از ۵۰ ساله است که به واسطه انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی رونق و اعتلا پیدا کرد چرا که نهضت خاطره‌نویسی مربوط به انقلاب و جنگ است، پیشکسوت خاطره‌نویسی در ایران «ایرج افشار» است در این راه می‌توان از «عبدالله مستوفی»، نویسنده کتاب «شرح زندگانی من»، و «اسد‌الله علم» نیز نام برد.
کمره ای تلاش علمي و توجه كساني همچون استاد ايرج افشار يزدي به منظور شناسايي و نشر خاطرات رجال دوران قاجار خصوصاً روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه در راه انداختن اين جريان را مؤ‌ثر اعلام کرد و گفت: خاطره را فصل مشترک ادبیات و تاریخ است، رشد خاطره نویسی در ایران بعد از انقلاب و با نگاشتن خاطرات دوران دفاع مقدس چند برابر شد؛ البته تاریخ در کشور ما در ذیل ادبیات قرار گرفته است که باید به دپارتمان جامعه شناسی تفویض و منتقل شود.
ارسال نظرات