به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از بجنورد، کرسی آزاد اندیشی «شبکه های اجتماعی موبایلی؛ تهدید یا فرصت» در سالن اجتماعات دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد بجنورد با حضور جمع مختلفی از دانشجویان کانون ها و تشکل های دانشجویی برگزار شد، در ابتدای این جلسه کارشناس برنامه استاد اسماعیل کفاشی، مدرس دانشگاه های استان و از فعالان فرهنگی به طرح بحث پرداخت و نکاتی را پیرامون مبانی علم فضای مجازی و کاربردهای آن بیان کرد.
به هر شبکه وایرلسی وصل نشوید!
وی در این خصوص گفت: توصیه اولیه ما به شما دانشجویان این است که به هر شبکه وایرلس بدون قید و شرط وصل نشوید، حالا چه در محیط اقوام، چه ادارات و نهاد ها و چه در فضای عمومی فروشگاهها و جامعه چرا که به سادگی امکان سوء استفاده و جاسوسی از اطلاعات تلفن همراه و لپ تاب و تبلت ما وجود خواهد داشت.
کفاشی ادامه داد: امروز شبکه های اجتماعی سکان زندگی همه ما را در اختیار گرفته است و آنقدر به آن وابسته شده ایم که احساس می کنیم بدون آن نمی توانیم به زندگی عادی خود ادامه دهیم، اما باید کنار فضای مجازی که در آن حضور داریم به جرایم سایبری نیز توجه داشته باشیم، مهمترین این جرایم عبارتند از دستیابی غیر مجاز به اطلاعات، تغییر داده ها و اطلاعات، کلاهبرداری و سوء استفاده از اطلاعات و داده های شخصی و سازمانی.
این استاد دانشگاه با اشاره به مقوله «مهندسی اجتماعی» که هنگام استفاده از شبکه های اجتماعی باید به آن توجه داشت، گفت: مهندسی اجتماعی علمی با بیش از 300 تکنیک شناسایی شده است که برای در اختیار گرفتن اطلاعات افراد از عواطف، احساسات و تحریک مخاطب خود استفاده می کند.
چند شخصیتی در فضای مجازی
وی تصریح کرد: مثلا با توجه به روحیات انسانها که علاقه زیادی به جذابیت دارند و نیز حس کنجکاوی که در آنان وجود دارد، فضایی با جذابیت های بسیار زیاد طراحی کرده اند، همچنین قابلیت هایی دراین فضا وجود دارد که افراد فارغ از شخصیت حقیقی خود می توانند یک یا چند شخصیت در فضاهای مجازی گوناگون داشته باشند و به هر شکلی که آرزویش را دارند آنجا خود را معرفی کنند و این یکی دیگر از آسیب های این فضاست.
این کارشناس فضای مجازی و فعال فرهنگی ادامه داد: تاثیر پذیری افراد از دوستان و مخاطبان دیگری که در فضای مجازی با آنها مواجه می شوند بسیار بالاست، درست مثل دنیای واقعی که ما از دوستانی که یک ویژگی و جذابیت خاص داشته باشند بیشتر تاثیر می گیریم مثل قدرت سخنوری، شیک پوشی، پولدار بودن و مانند آن، در واقع با توجه به اینکه فضای مجازی کاربران نامحدودی دارد و هریک جذابیت های واقعی یا دورغین را از خودرو و لباس و آرایش و غیره در آنجا بروز می دهند به همین نسبت با بالا رفتن این جذابیت ها تاثیر پذیری افراد از همدیگر نیز تصاعدی بالا می رود.
تغییرات نرم؛ قورباغه گرم!
وی تصریح کرد: شما می توانید خود را با دو سال پیش که هنوز عضو فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نشده بودید مثلا در وضعیت ظاهری مقایسه کنید، نگاه کنید ببینید وضع آرایش، حجاب و پوشش شما، عکسهایی که انداخته اید، راست گویی و دروغ گویی شما، وسایل زندگی و نوع تفریحات و پول خرج کردن های شما چه تفاوتی کرده است، این تغییرات را در علم روانشناسی به تغییرات نرم و آرام تعریف می کنند، آنقدر آرام و نرم رخ می دهد که شما اصلا متوجه نمی شوید که سبک زندگی و رفتارها و علاقه مندی هایتان در حال تحول است، درست مثل قورباغه ای که اگر ابتدا آنرا در آب جوش بیندازید بیرون می جهد اما اگر در آب سرد بیندازید و آن را روی شعله بگذارید چون کم کم دما افزایش می یابد متوجه نمی شود و می پزد و می میرد.
این مدرس دانشگاه های استان با اشاره به اینکه در گذشته اگر برادری می دید خواهرش در خیابان یک تار مویش بیرون است رگ غیرتش بیرون می زد اما امروز آن غیرت بصورت نرم فروکش کرده است، گفت: یا استفاده از الفاظ رکیک و بی ادبانه مقابل بزرگتر ها جرات می خواست اما امروز می بینیم این قبح ها به واسطه غرق شدن در شبکه های اجتماعی شکسته است.
وقتی از دل ارتباط با نامحرم در فضای مجازی طلاق در می آید
وی در ادامه وارد بحث شبکه های اجتماعی و تغییر در سبک زندگی شد و گفت: در موضوع ازدواج می بینید سن ازدواج بالا رفته، معیار ها عوض شده و طلاق به سادگی رخ می دهد، این در حالی است که تا چند سال پیش بردن اسم طلاق از سوی هر یک از زوجین جرم بود یا افرادی که طلاق گرفته بودند در نگاه جامعه متهم بودند، تا مشکلی پیش می آید می گویند ما با هم تفاهم نداریم در حالیکه تفاهم به معنی فهم مشترک است که ممکن است منجر به عمل مشترک نشود اما باید افراد توافق داشته باشند یعنی بتوانند با شرایط همدیگر وفق پیدا کنند، چطور انسانی که می تواند در دمای بالای 40 درجه 15 ساعت روزه بگیرد و خود را با شرایط وفق می دهد اما نمی تواند نظر مخالف خود را تحمل کند.
کفاشی تصریح کرد: پایین آمدن آستانه تحمل افراد خانواده ریشه در شبکه های اجتماعی دارد، مثلا شخص به واسطه بحث و جدلی که با همسرش انجام داده است از او ناراحت است و بین شان فاصله می افتد آنگاه وارد فضای مجازی می شود و در فضایی که بسیار نامحدود است و طیف زیادی از جنس مخالف وجود دارد ارتباط برقرار می کند و خود را ارضای عاطفی می کند و همین موضوع باعث می شود که شکاف و فاصله بین او و همسرش بیشتر شود، حالا خدای ناکرده اگر این ارتباطات مجازی به روابط نامشروع بعدی هم نکشد که متاسفانه در جامعه شاهد افزایش این رفتارها هستیم.
وی دیگر آسیب این شبکه های اجتماعی را کاهش جمعیت دانست و گفت: هم اکنون روند کاهش جمعیت در کشور ما به مرز هشدار جدی رسیده است، در واقع بخاطر مشغله های کاذب و دائمی که افراد را در شبکه های اجتماعی درگیر کرده است زمان هدر رفته زیاد می شود و زن و شوهر ها اکثرا تنها به یک بچه اکتفاء می کنند و خیلی هنر کنند دو بچه، حالا شما فرض کنید خودشان دو نفر هستند و دو بچه می آورند، در واقع جمعیت ثابت می ماند و اگر یک بچه بیاورند در آینده جمعیت نصف می شود.
بچه کوچک چاقو به دست!
این فعال فرهنگی و کارشناس فضای مجازی بخش بعدی صحبت های خود را به موضوع «سواد رسانه ای» پرداخت و گفت: شما وقتی به مهمانی می روید و میزبان برای شما میوه می آورد هیچ گاه کارد و چنگال را جلوی بچه پنج ساله شما نمی گذارد و شما این اقدام او را نه تنها بی ادبی تلقی نمی کنید بلکه کاملا عقلانی هم می دانید، این در حالی است که متاسفانه امروز شبکه های اجتماعی که خطر فرهنگی اش بسیار بالاست بدون آموزش در اختیار مردم و جوانان ما قرار گرفته و آنان با سعی و خطا می خواهند کاربرد آن را بیاموزند.
BBC، دگزامتازون و سیاه نمایی
وی افزود: مثلا در بحث هجمه های اعتقادی و سیاسی که شاهد انتشار انواع شبهه در سطح فضای مجازی هستیم باید به چند نکته هنگام دریافت اخبار از گروه ها و دوستان توجه کرد، اول اینکه «چه کسی از این خبر نفع می برد؟»، دوم «منبع این خبر کجاست و آیا صحت دارد؟»، سوم «تاثیر آن بر من و جامعه چیست؟»، در این خصوص دو مثال می زنم، چندی پیش BBC خبری را به نقل از یک خبرگزاری رسمی کشور منتشر کرد که «60 درصد زنان ایرانی بی سواد هستند»، وقتی رفتم خبر را بررسی کردم متوجه شدم اصل آن این بوده است «60 درصد بی سوادان کشور زن هستند»، این شیطنت با هدف تحریک حس فمنیستی در زنان کشور انجام شد که به هر قیمتی سراغ تحصیل بروند، من با تحصیل خانم ها مخالف نیستم اما نباید درس خواندن به وظایف خانوادگی صدمه بزند، حالا چه برای مردان و چه برای زنان.
وی ادامه داد: یا چندی پیش در محل کار بودم که همکاران خبری را مبنی بر اینکه در کنفرانس پزشکی برلین از سوی یکی از پزشکان سرشناس مطرح شده که آمپول دگزامتازون اگر تزریق شود شش ماه باعث جذب نشدن کلسیم در بدن می شود و اگر دو بار در سال تزریق شود دیگر تا آخر عمر کلسیم در بدن جذب نمی شود و باعث افزایش ابتلا به سرطان می شود، بعدش هم کلی به پزشکان کشور فحش دادند که چرا این کار را می کنند، آنگاه بنده در حضور آنان با رئیس شبکه بهداشت تماس گرفتم و نسبت به صحت این خبر جویا شدم، وی همایش فوق را تایید کرد و صحبتهای دکتر مربوطه را اما چند نکته در این خصوص گفت، از جمله اینکه آزمایش های آن پزشک بر روی موش و خوکچه هندی انجام شده بود و تزریق دگزامتازون تنها دو روز مانع جذب کلسیم شده بود نه شش ماه! ترویج این شبهات باعث تخریب سیستم پزشکی و علمی کشور و دلهره عمومی و حتی سفر مردم به خارج از کشور برای درمان بیماری ها می شود.
خدای دنیای واقعی همان خدای فضای مجازی
این کارشناس فضای مجازی با اشاره به اینکه یکبار برای انجام یک تحقیق اعضای یکی از گروه های تلگرامی را در یک مکان فیزیکی جمع کردیم، گفت: برخی از آنان وقتی ظاهر یکدیگر را دیدند حاضر نبودند کنار هم بایستند، برخی نیز که در گروه کلی با هم صحبت می کردند و همدیگر را لایک می کردند وقتی با هم روبرو شدند حیا می کردند با هم صحبت کنند؛ اما فضای مجازی این مرز محرم و نامحرمی را برایشان شکسته بود و خیلی راحت با هم رابطه برقرار می کردند، باید توجه داشت خدای دنیای واقعی همان خدایی است که به دنیای مجازی ما نیز آگاهی دارد و احکام الهی آنجا نیز جاری می شود.
تو را بهتر از خودت می شناسند!
وی در ادامه در پاسخ به سوال دانشجویان مبنی بر چگونگی استفاده از داده های کاربران برای اهداف جاسوسی توضیح داد: این شبکه ها به تحلیل و آنالیز افراد عضو از طریق اطلاعات موجود در گوشی، اطلاعات تبادل شده و جستجو شده کاربر و نیز اطلاعاتی که در حساب های کاربری اش در فضای مجازی دارد علایق و رفتار هایش رصد می شود آنگاه چندین سال بعد که شخص مدیر، وزیر و یا مسئولیت حساسی بعهده می گیرد بر اساس حساسیت ها و شخصیت شناسی هایی که از او انجام شده جاسوسی، تهدید به افشای اسرار و مانند آن از او می کنند.
وی در ادامه وارد تهدید هایی که هر یک از شبکه های اجتماعی دارند شد و گفت: مثلا در فیس بوک و وایبر شما در ابتدای عضویت در آن لیستی از شرایط حقوقی که توسط این شبکه اجتماعی بیان می شود را برای آغاز استفاده از آن مورد تایید قرار می دهید، او می گوید اگر اطلاعات شما مورد نیاز نهادهای مورد وثوق من بود آنها را در اختیارشان می گذارم و شما تایید می کنید، این نهاد ها همان CIA آمریکا و سایر نهاد های جاسوسی اسرائیل و انگلیس مانند MI6 هستند، یا در موضوع وایبر که هر دقیقه تلفن اینترنتی معادل دو تا 10 دلار هزینه در بر دارد چطور می شود که شما رایگان از آن استفاده می کنید، آیا اسرائیل که سازنده این نرم افزار است عاشق چشم و ابروی شماست!
مراقب باشیم لایک های ما در فضای مجازی تایید گناه دیگران نباشد
این فعال فرهنگی گفت: بعد از فتنه سال 88 که فیس بوک یک قبح اجتماعی پیدا کرد آمدند اینستاگرام را راه انداختند که همان قابلیت ها بلکه بسیار سریع تر، کم حجم تر و کاربر پسند تر بود و طی آن افراد تصاویر خصوصی خود را برای دریافت لایک بیشتر منتشر می کنند و برخی از ما نیز با لایک هایی که می دهیم او را تشویق به ادامه کار اشتباهش می کنیم، این در حالی است که آیت الله بهجت می فرمایند «یک لبخند بر اهل گناه که موجب ادامه آن گناه بشود حرام شرعی است»"، آیا این لایک ها مصداق همان لبخند و تایید نیست.
وی در ادامه با اشاره به اینکه هرچه ارزش شما برای سرویس های اطلاعاتی بیشتر باشد، GPS گوشی شما نیز ارتباطش با آنها بیشتر می شود، گفت: مثلا هرچه شما شخصیت شناخته شده تری باشید یا در مکان های مورد نظر آنان رفت و آمد داشته باشید بیشتر بر شما تمرکز می کنند و از دوربین و میکروفون همراه شما به راحتی برای ضبط صوت و تصویر استفاده می کنند و شما هرگز نمی توانید به دادگاه های بین المللی نیز شکایت کنید چون هنگام نصب نرم افزار اجازه حقوقی این موضوع را به آنان می دهید.
استاد، پس چرا مسئولین عالی دولت خود پای ثابت فضای مجازی اند!؟
در ادامه این برنامه دانشجویان به نقد صحبت های کارشناس پرداختند و سوالات خود را طرح کردند، یکی از این دانشجویان با طرح این پرسش که اگر این نرم افزار ها مشکل امنیتی بالایی دارند چرا مسئولین بلند پایه ما از آن استفاده می کنند، از استاد پاسخ خواست، وی گفت: اشتباه یک مسئول در عدم رعایت نکات امنیتی نباید باعث بشود ما نیز آن اشتباهات را تکرار کنیم، متاسفانه برخی مسئولان دولتی نسبت به استفاده خود از نرم افزار هایی مانند وایبر که کاملا از سوی اسرائیل شنود می شود به نکات امنیتی بی توجه هستند و بعضا مشکلاتی هم بوجود آورده اند.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر از زمانی که وزارت ارتباطات دولت جدید سرعت اینترنت را تقریبا تا 16 برابر افزایش داشته است آمار حملات سایبری هم افزایش زیادی داشته است ضمن اینکه می بایست همزمان با این افزایش سرعت اینترنت پیوست های استفاده درست از آن نیز اعم از موارد امنیتی و فرهنگی در اختیار کاربران عموم جامعه قرار می گرفت که متاسفانه در این زمینه نیز وزارت ارتباطات درست عمل نکرد، البته وظیفه شما دانشجویان بعنوان اقشار مطالبه گر است که نسبت به پیوست های فرهنگی این افزایش سرعت اینترنت مطالبه گری کنید تا مبادا غفلت ما در این زمینه باعث تحقق نفوذ فرهنگی شود.