سیلاب در خوزستان نتیجه بی‌توجهی دولت به جنگل‌های زاگرس است

محمد میرزاوند دانشجوی دکتری هیدرولوژی دانشگاه کاشان در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در اهواز، بیان داشت: برای اولین بار در ایران از سال ۱۳۴۹، در راستای حفاظت از آب و خاک و کاهش خسارات سیل و تقویت آب های زیرزمینی، عملیات آبخیزداری انجام گرفت.

وی افزود: امروز با گذشت چندین دهه از شروع این طرح مهم، اهمیت آبخیزداری آنگونه که شایسته است برای مسئولان روشن نشده و اجرای عملیات‌­های آبخیزداری مورد غفلت و کم لطفی مسئولان واقع می ­شود.

این دانشجوی دوره دکتری هیدرولوژی دانشگاه کاشان افزود: در بارش‌­های سنگینی که در چند روز اخیر رخ داده و حدود ۱۹ استان کشور را در برگرفته است، حجم بارندگی بویژه در حوزه­‌های آبخیز سیمره، کرخه، دز و کارون بسیار چشمگیر بوده و باعث طغیان رودخانه­‌های این مناطق شده است.

وی تصریح کرد: بدون شک اگر این بارش‌­ها باعث خسارت به مزارع و باغات و منازل و زیرساخت ­ها نشوند، باعث تقویت سفره ­های آب های زیرزمینی و جبران کسری مخازن سدهای مخزنی، تعدیل آب و هوا، کاهش بهره ­برداری از منابع آب زیرزمینی و ... می ­شوند.

میرزاوند گفت: با توجه به سیلاب­‌های شدیدی که در چند روز اخیر رخ داده است، این هشدار به ما از طبیعت داده شد که نظم اکوهیدرولوژیکی طبیعت به هم خورده است و به عبارت دیگر آن مقدار بارش که باید توسط درختان و پوشش گیاهی و خاک جذب شود تا از بروز رواناب به این حد جلوگیری کند، جذب نمی­‌شود و تبدیل به سیلاب می­‌شود.

وی با اشاره به توجهی دولت مردان به حفظ جنگل های زاگرس بیان داشت: رواناب های چند روز اخیر به حدی بود که ورودی سد دز اندیمشک به ۸۰۰۰ متر مکعب بر ثانیه می­ رسد که در ۴۴سال گذشته و از تاریخ احداث این سد تا کنون بی­سابقه بوده است و در نهایت این امر، پس از پر شدن مخازن سدهای بزرگی چون کرخه و دز، مجبور هستیم که حجم بسیار زیادی از این آب را رها کنیم ( به عنوان مثال در روزهای گذشته خروجی سد دز به ۵ هزار متر مکعب بر ثانیه رسیده است).

این فعال دانشجوی ادامه داد: در صورتی که بر علم آبخیزداری آنگونه که شایسته است ارج نهاده شود، این حجم سیلاب و فرسایش خاک و خسارات نخواهیم داشت.

وی گفت: چرا که وقتی که هر اصله درخت در عملیات بیولوژیکی آبخیزداری می تواند ۵۰۰ لیتر آب را در محدوده ریشه خود ذخیره کند و با عملیات مکانیکی آبخیزداری می توان سرعت رواناب­ ها را کاهش داد، می توان حجم بسیار زیادی از این رواناب ها را به داخل زمین نفوذ داد و از ورود همه این رواناب­ ها به مخازن سدهای بزرگی چون کرخه و در جلوگیری کرد تا مجبور نشویم پس از پر شدن مخازن این سدها، آبی که بدون هیچ هزینه ای در دسترس ما قرار گرفته است را رها سازی کنیم.

میرزاوند افزود: بد نیست بدانیم که برای هر عملیات باروری ابرها، حداقل ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار لازم است، ولی متاسفانه این رحمت عظیم الهی که رایگان در اختیارمان قرار گرفته است را به دلیل عدم اجرای عملیات آبخیزداری در سال­ های گذشته، تبدیل به سیلاب می­ شود و پس از یکسری خسارات نهایتا بخش زیادی از این بارش از دسترس خارج می­ شود.

وی بیان کرد: بنابراین به عنوان یک متخصص هیدرولوژی و عضو کوچکی از جامعه دانشگاهی و انجمن حفظ دارستان و بلوط زاگرس،  به مسئولین محترم توصیه می کنم از وقوع چنین رخدادهای هیدرولوژیکی درس عبرت بگیرند و در کنار آن خشکسالی ­های اخیر را نیز مد نظر قرار دهند و بدانند که اگر حتی بخشی از این حجم بارش را با عملیات­ های آبخیزداری کنترل کنیم، بسیاری از رودخانه­ ها و چشمه ­هایی که در چند سال اخیر دچار خشکی شده­ اند دوباره از آب جاری خواهند شد و مشکلات عدیده ای که برای بسیاری از روستاهای مناطق زاگرس نشین در خشکی چشمه ها و رودخانه ها در چند سال اخیر اتفاق افتاده است، برطرف خواهد شد. 

این دانشجوی رشته آبشناسی اظهار کرد: از طرفی در نتیجه نفوذ این حجم عظیم آب به داخل زمین، آ ب­های زیرزمینی نیز تقویت خواهند شد و افت ناشی از بهره­برداری بیش از حد و خشکسالی تا حدودی جبران خواهد شد و در نهایت خسارات جانی و مالی نیز به حداقل ممکن خود می رسد.

وی گفت: امیدست که گوش شنوایی برای این هشدار طبیعت باشد و عملیات مدیریت جامع حوزه­ های آبخیز و جمع­آوری آب باران بویژه در مناطق زاگرس نشین به بهترین نحو ممکن اجرایی شود.