ماهواره ایرانی فجر، از آن دست ماهوارههایی بود که با تلاش گروه فضایی صاایران ضمن همکاری با بخش خصوصی و دانشگاهی کشور توسعه پیدا کرد.
به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، ماهواره فجر به عنوان اولین ماهواره با ماموریت انتقال مداری کشور با قابلیت تغییر مدار ۲۵۰ تا ۴۵۰ کیلومتر بیضوی به مدار ۴۵۰ کیلومتر دایرهای با استفاده از پیشبرنده گاز سرد (تراست گاز سرد) بود که سبب افزایش طول عمر ماهواره به یک و نیم سال میشد. این ماهواره از حیث قابلیت تغییر مداری با سه ماهواره امید، رصد و نوید که قبلا در مدار قرار گرفته بودند، متفاوت است و با کمک میکروموتورهایی که روی آن تعبیه شده بود، توانست مدار گردش خود را ارتقا دهد.
ماهواره فجر توسط گروه فضایی شرکت صنایع الکترونیک ایران (صاایران) و با همکاری بخشهای خصوصی و دانشگاهی کشور توسعه یافته بود.
این ماهواره درواقع، مدل پیشرفتهتر ماهواره امید بود که ۵۰ کیلوگرم وزن داشت و از قابلیتهای یک رادار حرفهای برخوردار بود و از سلولهای خورشیدی برای شارژ باتری و تولید توان و قرارگیری در مدارهای بالاتر استفاده میکرد.
ماموریت این ماهواره به غیر از انتقال مداری، عکسبرداری با قابلیت تفکیک هزار تا ۵۰۰ متر برای نقشهبرداری و هواشناسی و ماموریتهای تحقیقاتی عنوان شد. گفتنی است که محدودیت موشکهای حامل ماهواره ایران باعث شده تنها امکان قرار دادن ماهواره در مدارهای پایین را وجود داشته باشد، از این رو این کشور اقدام به ساخت ماهواره با قابلیت تغییر مداری کرد.
از سوی دیگر، ماهواره فجر به دلیل اینکه از رانشگر گاز سرد کمک میگرفت، توانست ارتفاعش را افزایش دهد و همین امر موجب کاهش هزینه پرتاب و افزایش ماندگاری ماهواره در فضا شد و میتوانست از حدود سه ماه در ماهوارههای قبلی به یک سال و نیم برسد.
این ماهواره دارای سامانه GPS بود و میتوانست موقعیت آن را هر لحظه در فضا مشخص کند. ماهواره فجر همچنین قابلیت مانورمداری و تصویربرداری را نیز داشت.
همچنین در ماهواره فجر از عایقهای حرارتی چند لایه و پوششهای خاص چند لایه استفاده شده بود. مسئله انتقال حرارت و ترمودینامیک داخلی در ماهوارهها با توجه به اختلاف شدید دما بین وجوه مختلفی که رو و پشت به نور خورشید قرار دارند بسیار پیچیده بوده به علاوه حرکت خود ماهواره نیز عامل دیگری در ازدیاد این پیچیدگی به شمار میرود که برای استقرار موفق و طولانی مدت ماهواره در مدار ضمن تجهیز آن به حسگرهای پیشرفته و کارآمد کار علمی سنگینی نیز برای تعیین شرایط حرارتی ماهواره توسط متخصصان جوان و نخبه کشور به انجام رسیده بود تا ماهواره فجر قابلیت اطمینان ۹۰ درصد داشته باشد.
این ماهواره با کمک ماهوارهبر سفیر ۱-ب در سیزدهم بهمن ۱۳۹۳ به فضا پرتاب شد و در ششم اسفند همان سال وارد جو زمین شد و سقوط کرد و به نوعی نتوانست ماموریت خود را تکمیل کند.