تئوری وحشتناک سرمایه‌داری

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، صبا قدس؛ این جملات از مارکس نیست. از بنیان‌گذار دانش اقتصاد متعارف،آدام اسمیت، در اواخر قرن هجدهم است: زحمتکش مزدور یا کارگر مولد،کل کارگاه جامعه بشری را بر دوش خود حمل می‌کند اما خود زیر فشار آن تا پائین‌ترین پایه‌های این عمارت فرو می‌غلتد و دور از چشم، آنجا مدفون می‌شود... در جامعه‌ای با صد هزار خانواده، شاید صد خانواده اصلا کار نمی‌کنند؛ با وجود این، یا با اعمال خشونت یا به‌واسطه‌ی ستم نظام‌دار قانونی، بخش اعظم کار جامعه را به‌خدمت خود در می‌‌آورند. تقسیم مقدار باقی‌مانده نیز، بعد از این اختلاس بزرگ، به هیچ وجه برحسب کار هر کس نیست. کسی که بیش‌تر کار می‌کند کم‌تر به چنگ می‌آورد.

اکنون این جملات آدام اسمیت روایت گر جامعه ی ماست. آدام اسمیت به سرمایه معتقد بود و می‌گفت حق هر انسانی به نسبت پول اوست. او می‌گفت: شکاف اجتماعی واقعیتی طبیعی است. نظام ناعادلانه توزیع درآمد مقبول است. اینکه عده ای درآمدشان آنقدر باشد و عده ای به نان شب درمانده باشند، جزو ساخت اجتماعی است. برای او و ساخت اجتماعی که او ترسیم کرده است آسیه پناهی و زجه زدن های کودک طبیعی است و روالی است که باید طی شود تا به جامعه ی تمدنی مورد نظرش برسد.

برای چنین نظام اجتماعی، اقتصادی جای بسی خوشحالی است که کسانی را پرورش دهند که انسانیت و کرامت انسانی را زیر پا له کنند و به آلونک پیرزن رحم نکنند. لیبرالیسم ابتدا فساد و نابرابری را ایجاد و قانونی میکند و سپس قانون را اجرا میکند. به زبان ساده اگر نتوانستی برای خودت کاخی بسازی ما آلونکت را هم بر سرت ویران میکنیم.

تئوری وحشتناک سرمایه داری همتش را بر این نهاده تا عادت کنیم به بی عدالتی و تبعیض، عادت کنیم و دیگر با چنین صحنه هایی درد نکشیم،همان گونه که مامور شهرداری درد نکشید. تقلیل این فاجعه به عملکرد نهادی در حکومت مثل موش است در مقابل فیل.

به واقع آیا تمام تقصیر گردن مامور شهرداری بود؟اصلا مگر مامور شهرداری خودش میتوانست کاری کند؟مگر همان مامور جزء بی نوایانی نیست که اسمیت حقشان را با داراییشان برابر میدانست؟ لیبرالیسم این قبیل اتفاقات را چیزی عجیب نمی‌داند و برای عبور به جامعه ی متمدن لازم هم میداند. در مواجهه با این موضوع آدرس غلط ندهیم! مامور شهرداری برای بقا چاره ای جز نداشتن وجدان ندارد!

صبا قدس - دانشجوی جامعه شناسی و دبیر واحد آموزش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تبریز

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.