رشته فلسفه چیست؟

رشته فلسفه یك رشته آموزشی است كه كلیه پرسش‌های بنیادی انسان را نسبت به مسائل وجود، هستی، جهان پیرامون انسان و حقیقت انسان بررسی می‌كند پرسش‌هایی كه زمانی به ارزشهای دینی و معنوی بر می‌گردد كه همان فلسفه دینی است و زمانی مربوط به ارزش های اخلاقی و مبانی ارزش های اخلاقی است كه به عنوان فلسفه اخلاق آن را می‌شناسیم و گاه مبانی نظام حكومتی را در بر می‌گیرد كه همان فلسفه سیاسی است و گاهی نیز شامل مبانی هنر و زیباشناسی و موضوعاتی از این دست می‌شود.

 

البته در دوره كارشناسی رشته فلسفه، دانشجویان شناخت مفصلی درباره تاریخ فلسفه غرب به دست می‌آورند؛ یعنی سیر تاریخی فلسفه را از فلسفه یونان تا زمان حاضر بررسی می‌كنند و تا حدودی نیز سیر تاریخی فلسفه اسلامی را مطالعه كرده و به مفاهیم و مسائل اساسی فلسفه اسلامی و پاسخ های فلسفه اسلامی به پرسش های بنیادی فلسفه می‌پردازند. همچنین علاوه بر تاریخ فلسفه، فیلسوفان مهم تاریخ فلسفه را به عنوان تك فیلسوف مورد بررسی قرار می‌دهند و شعب فرعی مباحث فلسفه مثل فلسفه دین، فلسفه اخلاق ، فلسفه علم، معرفت‌شناسی و زمینه‌های گوناگون مسائل فلسفی مانند فلسفه‌های تطبیقی را مطالعه می‌كنند.

 

 

یکی‌ از راه‌های‌ موفقیت‌ در فلسفه‌، آشنایی‌ اولیه‌ با ریاضیات‌ و مباحث‌ ریاضی‌ است‌. در واقع ریاضیات‌ پلی‌ مناسب‌ برای‌ رفتن‌ به‌ طرف‌ فلسفه‌ است. نوعی علاقه ذاتی به فلسفه برای بدست آوردن پاسخ سوالاتی نظیر روابط علت و معلول در جهان هستی، ضروری می‌باشد.
آشنایی‌ کامل‌ به زبان‌ انگلیسی‌ برای‌ دانشجویان‌ فلسفه‌ غرب‌ و آشنایی‌ به زبان‌ عربی‌ برای‌ دانشجویان‌ فلسفه‌ اسلامی‌ ضروری‌ است.

 

 

 

منطق‌ قدیم‌، منطق‌ جدید، منتخب‌ متون‌ کلامی‌ و فلسفی‌، تاریخ‌فلسفه‌اسلامی‌، علم‌ کلام‌، فلسفه‌ اسلامی‌، فلسفه‌ اخلاق‌ در تفکر غربی‌، اخلاق‌ در تفکر اسلامی‌، عرفان‌ نظری‌، تاریخ‌ فلسفه‌ یونان‌، تاریخ‌ فلسفه‌ قرون‌ وسطی‌ تا رنسانس‌، تاریخ‌ فلسفه‌ از "بیکن" تا "هیوم"‌، تاریخ‌ فلسفه‌ از "کانت" تا نیمه‌ دوم‌ قرن‌ نوزدهم‌، تاریخ‌ فلسفه‌ جدید و معاصر، فلسفه‌ معاصر و مکاتب‌ جدید قرن‌ بیستم‌، متون‌ فلسفی‌ به‌ زبان‌ خارجی‌، متون‌ فلسفی‌ به‌ زبان‌ عربی‌ ، متافیزیک‌ در غرب‌، فلسفه‌ علوم.

 

 

در دفترچه معرفی رشته‌های دانشگاهی آزمون سراسری، با نام فلسفه، در دو رشته برخورد می‌كنیم كه یكی رشته فلسفه به معنای عام آن و دیگر رشته الهیات و معارف اسلامی گرایش فلسفه و كلام اسلامی است. حال سوال اینجاست كه این دو رشته چه تفاوتی با یكدیگر دارند؟

 

رشته فلسفه بطور سنتی بیشتر به آموزش فلسفه غرب می‌پردازد و هرچند كه در این رشته به موازات فلسفه غرب، فلسفه اسلامی نیز تدریس می‌شود اما فلسفه اسلامی یك گرایش فرعی تلقیمی‌گردد. ولیكن در رشته معارف اسلامی گرایش فلسفه و كلام اسلامی تنها به فلسفه اسلامی پرداخته می‌شود.

 

 

فارغ‌التحصیل فلسفه از نظر شغلی یا باید به عنوان استاد یا معلم فلسفه به تدریس فلسفه بپردازد و یا در مراكز پژوهشی مثل دایره‌المعارف‌ها و پژوهشگاه علوم‌انسانی فعالیت كند كه البته در چنین مراكزی بیشتر فارغ‌التحصیلان فوق‌لیسانس و دكترای فلسفه فعالیت دارند و یك لیسانس فلسفه در صورتیكه فعال و علاقمند باشد، می‌تواند به عنوان دستیار پژوهشگر در بعضی از این مراكز مشغول به كار گردد.

 

متاسفانه این رشته با همه اهمیتش در جامعه ما بسیار مظلوم واقع شده و مورد بی توجهی و بی مهری دست اندرکاران نظام قرار گرفته است تا جایی که فارغ التحصیلان آن حتی موفق به استخدام در آموزش و پرورش که متعارف ترین زمینه کاری برای یک لیسانس فلسفه است نمی شوند  و فارغ التحصیلان رشته های دیگر وظیفه تدریس فلسفه را در آموزش و پرورش بر عهده دارند؛ یعنی با این که بنیادهای تمام علوم انسانی بر اساس تفکر فلسفی است و علوم دیگر از آنجا شروع می کنند که فلسفه کارش را تمام کرده است و به عبارت دیگر هر انسانی پاسخ به پرسش های اصلی خویش را که مربوط به ماهیت زندگی، دلیل فعالیت و ادامه حیات و اخلاقی بودن یا نبودن اعمال مختلف است، در فلسفه باید پیدا کند، اما به نیازهای ابتدایی فارغ التحصیلان این رشته توجهی نمی شود و فارغ التحصیلان این رشته با مشکلات مختلفی روبرو هستند.