برای نشان دادن پویایی تمدن اسلامی مناظره ایده‌ها با غرب برگزار کنیم/ امام رضا(ع) با پذیرفتن ولایتعهدی مشروعیت خلافت اموی و عباسی را زیر سوال برد

به گزارش خبرنگار«خبرگزاری دانشجو» از مشهد، موسی نجفی امشب در جمع دانشجویان دانشگاه علوم اسلامی رضوی در همایش علمی پژوهشی مکتب سیاسی امام رضا(ع) گفت: اندیشه سیاسی بیشتر متعلق به افراد غیر معصوم است و مکتب سیاسی متعلق به امام معصوم است و جامعیت بیشتری نسبت به اندیشه سیاسی دارد.

وی با بیان اینکه مکتب سیاسی دارای کلام و علم سیاسی است بیان داشت: در زمینه مولفه‌های مکتب سیاسی بعضی موارد اتفاق افتاده، بعضی موارد را می‌توانیم به عنوان سرنخ استفاده کنیم و بگوییم زمینه آن هست و بعضی از آنها را نیز بازسازی کنیم.

این کارشناس سیاسی با طرح این سوال که هویت ملی ما با هویت مذهبی ما چه ارتباطی دارد؟ بیان داشت: در این هویت سازی باید نقش امام رضا(ع) را نیز در نظر گرفت.

نجفی با اشاره به تمدن سازی به بیان عناصر آن پرداخت و افزود: شهر نشینی اسلامی که قلب تبنده آن شهر یک مکان مقدس است، خلاقیت و نوآوری، تولید فرهنگی، قانونمند بودن، اخلاق مداری، شکوفایی استعدادهای انسان، شکوفایی هنرها و صنایع از عناصر آن است.

وی با بیان اینکه تمدن درجه پیچیده‌تر و متعالی تر از فرهنگ است، بیان داشت: تمدن فرهنگ ساز است، تمدن ها فرآیند ارزش آفرینی، الگوسازی و فراگیر شدن خردورزی دارند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: تمدن ظرفیت انسان را بالفعل می کند و به صورت چند لایه و چند سطحی است. در تمدن اسلامی خاستگاه آن وحی، مبانی آن توحید، اصول آن شریعت و اهداف آن قرب به خدا و انسان سازی، سرپرستی انسان کامل و ایجاد حیات طبیه است.

نجفی ایجاد تمدن اسلامی را در چهار مرحله دانست و بیان داشت: توسعه و رشد مبانی اسلامی، حاکمیت سیاسی اسلام، شکل گیری منطق علم بر منطق وحی و تولید علوم از این موارد است. تمدن اسلامی زمانی به طور کامل محقق می شود که این چهار مرحله طی شده باشد.

 ویژگی های مکتب سیاسی امام رضا (ع)

رئیس پژوهشکده فرهنگ، انقلاب و تمدن اسلامی در ادامه به بیان ویژگی های مکتب سیاسی امام رضا (ع) پرداخت و افزود: جاودانه بودن یکی از این ویژگی ها است، علم ائمه (ع) هیچگاه متوقف نمی شد.

وی در ادامه وسعت و برتری فرهنگی را از دیگر ویژگی های مکتب سیاسی امام رضا (ع) عنوان کرد و بیان داشت: همان طور که می‌دانیم نسبت نظام علوی به نسبت نظام مدینه النبی نسبت عظیم تر است. امام علی (ع) در زمان خلافتشان نشان دادند که با سیره پیامبر(ص) می‌توان کشور را اداره کرد، همچنین نسبت تمدن رضوی به نسبت تمدن علوی مثل نسبت نظام علوی به نسبت نظام نبوی است. منظور از وسعت بخش جغرافیایی است که مرزهای اسلام در زمان امام علی (ع) بیشتر از زمان پیامبر(ص) و در زمان امام رضا (ع) نیز وسعت این مرزها بیشتر از زمان امام علی (ع) بوده است.

 این استاد دانشگاه به برتری فرهنگی و سیاسی امام رضا (ع) نسبت به حکومت مامون اشاره کرد و افزود: در زمان مامون به دلایل زیادی امامت شیعه برتری فرهنگی داشته است ما تا برتری فرهنگی را نپذیریم نمی توانیم برتری تمدنی را پذیرا باشیم. در دوران امام رضا (ع) با شاخص بودن امام در سبک زندگی انحرافات جامعه اسلامی آشکار می‌شود و مامون مجبور می شود که امام را به ولیعهدی بپذیرد.

وی تاکید کرد: در این دوران مبانی و معارف اهل بیت (ع) که عمق بیشتری دارد با استفاده از هنر و ادبیات و بحث ملت سازی که امام رضا (ع) از مدینه تا مرو انجام دادند تبلور بیشتری می‌یابد.

این استاد دانشگاه مقدس ترین مکان در کشور ایران را بارگاه منور رضوی دانست و با اشاره به اینکه صفویه به دلیل وجود این بارگاه مقدس بنای یک کشور مقدس را ریختند، گفت: ایرانی ها از فرصت ولایت عهدی امام رضا (ع) بهترین استفاده را کردند و با جدا کردن خودشان از خلافت موضوع ولایت را به دوره قبل از خلفا بازگرداندند، این اتفاق در عراق و لبنان نیفتاد بلکه فقط در ایران رخ داده است.

رئیس پژوهشکده فرهنگ، انقلاب و تمدن اسلامی ادامه داد: در فضایی که برتری فرهنگی و سیاسی امام رضا (ع) روشن گشته غدیر دوباره مطرح می‌شود و مامون مجبور می‌شود آل عباس را با آل علی مساوی ببیند، در این دوران تاریخ اسلام دوباره تصحیح می شود.

نجفی با بیان اینکه انسان غربی ساحت مادی دارد و تمدنش نیز مادی است، تاکید کرد: ما نسبت به غرب برتری فرهنگی داریم، است از نظر ما مدینه فاضله یعنی مدینه ای که سعادت را می شناسد و این مدینه فاضله بر خلاف غرب که به انسان های جامعه می نگرد، به رهبر آن توجه دارد. ما باید ارتباط انسان کامل با جامعه علوی و تمدن رضوی را بیابیم.

نجفی با بیان اینکه در تمدن رضوی تمامی ماجراهای تاریخ اسلام به هم می رسد، بیان داشت: در عصر امام رضا (ع) خیلی از موارد دوباره زنده می‌شود مانند غدیر خم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اهل سنت رهبری سیاسی و فکری را از هم جدا می داند؛ اما در شیعه رهبری سیاسی و فکری یکی است، خاطر نشان کرد: در تمدن رضوی که تکامل یافته تمدن علوی است رهبری سیاسی و فکری با هم یکی می شود.

چرا امام رضا (ع) ولیعهدی را پذیرفت؟

رئیس پژوهشکده فرهنگ، انقلاب و تمدن اسلامی ادامه داد: امویان مشروعیت حکومت خود را از سقیفه گرفتند و زبیری ها به دنبال جنگ جمل بودند؛ اما بنی عباس نمی دانست بر چه مبنایی مشروعیت خلافت خود را به دست آورند برای همین صحبت از عباس عموی پیامبر می‌کردند.

وی خاطر نشان کرد: عباسی ها به دست خودشان برای رسیدن به خلافت مبانی مشروعیت خلافت امویان را شکستند و مشاهده می کنیم که در دوران امام رضا (ع) خلاء مشروعیت بنی عباس خود را نشان می دهد برای همین است که به عباسی ها دولت عباسی نیز گفته می‌شود، آنها ظاهرا علوی بودند اما باطنا اموی و امام رضا (ع) با استفاده از فرصت ولایت عهدی حقانیت امام علی (ع) و حق ولایت ایشان را به جامعه نشان داد.

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: تمدن رضوی و تمدن مهدوی را در یک مسیر باید دید که این تمدن زمینه ساز تمدن مهدوی است.

نجفی با اشاره به مناظرات علمی امام رضا (ع) خاطر نشان کرد: امروز نمی‌گویم با غرب گفتگوی تمدن ها را راه بیندازیم بلکه باید با غرب مناظره ایده ها داشته باشیم تا نشان دهیم تمدن نوین اسلامی از تمدن غرب پویاتر است.

وی با بیان اینکه هنگامی که خلافت به سلطنت تبدیل شد امام حسین (ع) قیام کرد به بیان دو انحراف در تاریخ اسلام پرداخت و گفت: یک انحراف، انحراف خلافت بود و دیگری سلطنتی شدن آن. مامون با دادن ولایت عهدی به امام رضا (ع) انحراف دوم در تاریخ اسلام را که سلطنتی شدن خلافت بود را در هم شکست و خلافت را به آل علی داد و این گونه مشروعیت خلافت خود و بنی عباس و اموی را از بین برد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: ارزش نتیجه پذیرفتن ولایت عهدی از سوی امام رضا (ع) را در زیر سوال بردن مشروعیت اموی و عباسی را می‌توان همانند خون امام حسین دانست.

نجفی ادامه داد: بعد از شهادت امام رضا (ع) مامون متوجه شد که با دادن ولایت عهدی به امام رضا (ع) چه اشتباه بزرگی کرده و این باعث شد که خلیفه های بعدی بنی عباس سایر ائمه را در پادگان های نظامی نگه دارند؛ چرا که با نشان دادن ابعاد خلافت فرزندان پیامبر(ص)، مردم خواهان حضور ائمه (ع) به عنوان رهبر در جامعه بودند، تمدن رضوی افق جدیدی در جامعه ایجاد کرد و توجه انسان را از زمین به آسمان برد، دانایی، هنر و اخلاق در این تمدن دارای تناسب است، مفهوم سعادت مقدس و متعالی است.

نجفی در پایان گفت: تمدن ایرانی – اسلامی نیز یکی از پرتوهای تمدن رضوی است.