به گزارش خبرگزاری دانشجو از اهواز، «یکی از چیزهایی که بنده نگران آن هستم، این است که این نسل جوانِ بالنده ما که بحمدالله، هم آگاه و با بصیرت است، هم دارای انگیزه است، آماده بهکار است، وسط میدان است، انقلابی است، بتدریج این حوادث مهم را، این عبرتهای بزرگ دوران معاصر را از یاد ببرد». این صحبت و نگرانی مقام معظم رهبری در عرصه تاریخ مقدمه شد برای یک مصاحبه گرم و طولانی..
یک گفت و گوی تاریخی ولی برای امروز. آنچه با جستجوی ساده در سایت دفتر مقام معظم رهبری به دست می آید، رهبر انقلاب در بیش از 348 مورد به تاریخ و مطالعه تاریخ و مشتقات آن در دیدار اقشار پیر و جوان، عوام و خواص تاکید کردند.
این تاکید گاهی بوده که رهبری انقلاب از آن به تعبیر غصه یاد کردند و فرمودند: «متأسّفانه، اغلب جوانان ما، اصلاً از انقلابهای دیگر خبر ندارند. من گاهی از این بابت، واقعاً غصّه میخورم. اصلاً نمیدانند انقلاب سوسیالیستی شوروی سابق که بزرگترین انقلاب زمان معاصر تا قبل از انقلاب اسلامی بود و این همه هیاهو در دنیا داشت، در مقایسه با انقلاب ما، از چه ظواهر ناخوشایندی برخوردار بود. انسان وقتی با دید مقایسه به این انقلاب در قبال آن انقلاب نگاه میکند، میبیند واقعاً فرقشان از زمین تا آسمان است».
برای درک این اهمیت و اینکه چرا مقام معظم رهبری مدام مردم را به مطالعه تاریخ سوق و تشویق می کنند گفت و گوی را با حبیب پیام دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه تهران و پژوهشگر و مدرس دانشگاه های خوزستان ترتیب دادیم.
حضرت عالی در حوزه تاریخ سال ها مطالعه و چندین جلد کتاب در حوزه تاریخ تالیف کردید برای شروع درباره تاریخ و اهمیت آن بفرماید؟
تاریخ سرگذشت اجتماعی بشر است و در واقع قسمت و بخشی از آدم هاست که روی هم انباشته شده است.
تاریخ به تک تک افراد بشری به شکل مجموعه نگاه می کند که در آن عبرت ها و درس هایی است که ضرورت مطالعه تاریخ را تبیین می کند.
اگر کسی با تاریخ و ویژگی های تاریخ آشنا نباشد، بدون شک نمی تواند از امروز و حوادث فردا درک درستی داشته باشد.
علت اینکه مقام معظم رهبری به مطالعه تاریخ توصیه می کنند، به این خاطر است که شناخت گذشته و آموختن تحولات آن و استخراج ویژگی آن حوادث، برای ساختن و درک امروز حیاتی است.
تاریخ مسیری است که ادامه و پیوسته است و قطع نمی شود و این مسیر تاریخ ادامه دارد، باید با فهم مقاطع تاریخی امروز کم اشتباهی داشته باشیم.
جناب پیام همیشه حقیقت با دو بحران روبرو بوده است یک فراموش شدن و دومی تحریف، به نظر این دو مسئله در حوادث تاریخی بیشتر دیده میشود، علت چیست؟
تاریخ و وقایعی که در تاریخ رخ می دهد بسته به نگاه مورخ و نگاهی که او به وقایع دارد خلق می شود و تفاوت دارد.
اینکه مقام معظم رهبری تاکید دارند به تاریخ و فهم درست آن به همین خاطر است اگر نیروهای ارزشی و منصف نسبت به تاریخ دغدغه نداشته باشند، معلوم نیست نسل های آینده با چه روایتی ما را خواهند شناخت.
شما ببینید هنوز 30 سال از انقلاب اسلامی نگذشته و بسیاری از انقلابی ها زنده هستند چقدر حجم تحریف ها را شاهد هستیم و امروز همان قدر که ما نسبت به تاریخ خود و انقلاب بی تفاوت هستیم همان قدر جریانات روشنفکری با تاریخ سازی دنبال ایجاد انحراف تاریخی در انقلاب هستند و متاسفانه این یک واقعیت است.
به مصدایق پرداختید یکی از مقاطعی که مقام معظم رهبری همواره به آن اشاره می کنند و از آن برای عبرت گیری توصیه می کنند واقعه عاشورا است، چرا امام خامنه ای روی عاشورا تاکید دارند؟ چه شباهت و چه مختصاتی عاشورا دارد که رهبر انقلاب بر آن اصرار دارند؟
عاشورا خلاصه تاریخ بشری است و رهبری اصرار دارند که در کنار حالات شور و ذکر مصایب خاندان اهل بیت (س) عبرت های عاشورا درک شود.
امام خمینی (ره) می فرمایند عاشورا کارخانه آدم سازی است؛ چرا که عاشورا خلاصه زندگی بشری است و در آن روز به معنای واقعی کلمه حق و باطل مقابل هم صف آرایی کردند.
در عاشورا هر چند تعداد یاران امام حسین (ع) اندک است؛ اما آنهایی که درک درست از حق دارند می ایستند و راه حق را انتخاب می کنند.
در طول تاریخ همیشه این صف آرایی بوده و است و رهبر انقلاب نسبت به عاشورا نگاه عوامانه و خواصانه را مطرح می کنند و بیان دارند که در کربلا عده ای خواص بودند و از بزرگان و قاریان و حافظان قران بودند؛ اما دچار لغزش می شوند و برروی حسین شمشیر می کشند و کسانی که از عوام بودند با درک درست به یاری حسین (ع) می شتابند و می گویند ما اگر هزار جان هم داشته باشیم در راه حسین می هیم.
مسئله دیگری که درحادثه عاشورا، مقام معظم رهبری بدان تاکید دارند بحث انحراف و تغییر مسیر اسلام است.
رهبر انقلاب بر این مسئله تغییر مسیر اسلام توجه ویژه دارند چرا اسلا تغییر کرد؟
در عاشورا هنوزخیلی از رحلت پیامبر اکرم اسلام نمی گذرد و خیلی از یاران پیامبر و کسانی که به نوعی پیامبر را درک کردند و اسلام را دیدند وجود دارد؛ اما همه چیز دگرگون شده است یزد شرابخور شده نماد اسلام و امام حسین(ع) به عنوان خارجی معرفی می شود .
بسیاری از کسانی که در عاشورا علیه امام حسین شمشیر کشیدند به قصد قربت و به امید ثواب آمده بودند ببینید چقدر عاشورا مظلوم است و چقدر اسلام قلب و دگرگون شده است.
با وجود این واقعیت ها به نظر همچنان خطر تحریف وجود دارد و می بنیم از عاشورا با این عظمت به عنوان درس مذاکره یاد می شود و یا صلح امام حسن(ع) گاهی ضعف و عقب گرد تعبیر می شود برای این چه باید کرد؟
زاویه دید در بیان تاریخ خیلی مهم است. اگر از راویه روشنفکری به تاریخ بنگریم و بخواهیم کربلا و صلح امام حسن (ع) را تفسر کنیم، قطعا دچار اشتباه می شویم؛ اما اگر نگاه صحیح و توامان با بصیرت داشته باشیم، می توانیم تعریف و بیان درستی از واقعه های تاریخی داشته باشیم.
وظیفه تاریخ نگاری اسلامی این است که با درک درست، برپایه سند و با بصیرت تاریخ را بیان کند.
نظام سلطه و شناخت لایه های آن یکی دیگر نکته های تاریخی است که رهبری بر مطالعه تاریخ آن تاکید دارند چرا رهبر انقلاب به شناخت استکبار تاکید دارند؟
نظام سلطه نظامی است که به دنبال جهانی کردن سبک زندگی غربی است و این در قیاس با جهانی شدن یک اجبار و سلطه ای دارد و هرکس مقابل این مدل و سبک زندگی ایستادگی کند به شکل های گوناگون مورد تهاجم و شبیخون قرار می دهند.
جدیدترین تئوری های که غربی ها معتقد هستند، این است که برای جهانی کردن فرهنگ غربی با سه تمدن مشکل دارند 1- روسیه ارتدوکس 2- چین کنفیسیوست و 3 –ایران شیعه.
غرب از تفکر شیعه هراس دارد به خاطر ماهیت ضد استبدادی و ضد استعماری که تشیع دارد از فرهنگ شیعه می ترسند و دنبال منزوی کردن تمدن تشیع هستند.
مقام معظم رهبری در مثال تاریخی که می زنند به بحث استعمار هندوستان و تاریخ هندوستان تاکید ویژه دارند درباره تاریخ هندوستان توضیح میدهید؟
هندوستان از دیرباز در حوزه تمدنی زبان فارسی بوده است و بسیاری از حاکمان آن فارسی زبان بودند و اوج فرهنگ هندوستان در دوره کورگانی است که فارسی زبان بودند.
هند با این تمدن چنان توسط انگلیس مورد استعمار قرار گرفته که زبان فارسی از بین می رود و زبان انگلیسی زبان رسمی می شود.
گاندی هر چند تلاش می کند با استعمار انگلیسی مبارزه کند و هر چند حضور فیزیکی انگلیس برداشته می شود؛ اما حضور استعماری انگلیسی به صورت زبان و فرهنگ همچنان ادامه دارد و یک هویت جعلی برای مردم هند تعریف می کنند.
هند یک درس بزرگ است برای کسانی که به استقبال فرهنگ غرب می روند و معتقد هستند باید مولفه های ممتاز فرهنگ غربی را گرفت ولی در دراز مدت فرهنگ غرب اصلالت فرهنگ مقابل را از بین می برد.
تاریخ انقلاب یکی از دوره های تاریخی است که رهبری همواره به جوانان توصیه می کند که تاریخ انقلاب را مطالعه کنید چرا تاریخ انقلاب اینقدر اهمیت دارد؟
توجه کنید ماهیت انقلاب اسلامی ایران با ماهیت تمامی انقلاب ها متقاوت بوده و است؛ چرا که ماهیت انقلاب اسلامی ماهیتی صدرصد مردمی است و از دل مردم برخواسته است و پس از سه دهه همچنان مردم در آن حکمرانی می کنند و مردم مثل روزهای اول انقلاب هر وقت نیاز ببیند وارد صحنه می شوند.
پس مردم باید بدانند این انقلاب چگونه و با چه زحمت ها و رشادت های به دست آمده است تا از آن دفاع کنند. مردم باید بدانند که خفت و ذلت و خفقان ساواکی یعنی چه که امروز قدر استقلال و شکوه و آزادی را بدانند.
اگر مردم ندانند اینکه سفیر آمریکا می توانست به شاه مملکت توهین کند و برای مملکت نخست وزیر تعیین کند چه ذلتی است که امروز عاشقانه در پای صندوق رای حاضر شود و برای مملکت خود تعیین تکلیف کند.
جناب پیام رهبر انقلاب در بحث انقلاب ها به برتری انقلاب اسلامی در قیاس با انقلاب فرانسه و روسیه می پردازد انقلاب اسلامی چه شاخصه ممتازی دارد؟
انقلاب ما مردمی بوده و است؛ انقلاب های مثل روسیه و فرانسه ممکن است در آغاز مردم در آنها نقش داشته باشند؛ اما به سرعت توسط گروه های سیاسی مصادره شدند و مردم به کنار رفتند و رهبران انقلاب با گیوتین گردن زده شدند.
انقلاب اسلامی با آرامش تمام و با حضور مردم به بار نشست و همچنان خاصیت مردمی بودن خود را از دست نداده است و مردم همه کاره انقلاب هستند.
انقلاب های فرانسه به شدت مصادره شد و انقلابیون گردن شده شود و برخلاف خواست مردم حکومت شکل گرفت؛ اما انقلاب ما در کمال آرامش و مطابق خواست مردم پیش رفت.
یکی از برهه های تاریخی مورد اشاره مقام معظم رهبری دوره مصدق و کودتای 28 مرداد است این دوران چه عبرت تاریخی دارد؟
28 مرداد نماد کاملی از بدعهدی آمریکا است دولت مصدق که با حمایت مردم به سرکار آمده بود با یک کودتا از بین رفت و سقوط کرد.
مصدق یک اشتباه تاریخی کرد و آن فاصله گرفتن از نیروهای مذهبی بود و گروه های که به مصدق مشروعیت می دادند و آن پایگاه اجتماعی که از آن حمایت می کردند مذهبی ها و آیت الله کاشانی بود که مصدق از آنها فاصله گرفت.
اشتباه تاریخی دیگر مصدق این بود که به جای اتکا به مردم به نیروی سوم یعنی آمریکا اعتماد کرد و تصور کرد با وارد کردن آمریکا می تواند توازن روسیه و انگلیس را در ایران به هم بزند و برهمین اساس نفت را ملی کرد.
وقتی نفت ملی شد انگلیس به آمریکا وعده داد که اگر مصدق را ساقط کنند درآمد بیشتری کسب می کنند؛ بنابراین امریکا بی درنگ و بلافاصله پشت دولت مصدق را خالی کرد و با خیانتی که به مصدق کرد دولت مصدق ساقط شد.
تاریخ امریکا مملو از بدعهدی است و تا الان هم ادامه دارد و شما ببینید الان در همین قضیه برجام نیز با اینکه هنوز مهر برجام و تعهد آمریکا خشک نشده سریع آمریکا بد عهدی کرده و تحریم جدیدی علیه ایران اعمال می کند و ریشه بی اعتمادی ملت ایران به آمریکا تاریخی است.
بعد از انقلاب خیلی ها تلاش می کنند با ادبیات و قلم های خاص از رضاخان به عنوان یک مرد سازندگی یاد کنند و می بینیم رهبر انقلاب با یک ادبیات خاص بر دیکتاتور و قلدری و بی سوادی رضاخان تاکید می کند چرا برخی دنبال تطهیر رضاخان هستند؟
ببینید الان نیروهای فکری سلطنت طلب به لحاظ عددی، کم و قلیل هستند ولی به سرعت دارند خود را بازتولید می کنند .
در دوره رضاخان پهلوی هم همین طور بود عده ی سعی می کردند از احمدشاه قاجار به عنوان یک شاه مظلوم که رضاخان به زور از سلطنت ساقط کرد یاد کنند.
درحالی که بعدها اسناد مشخص کرد که خود احمدشاه قاجار در وطن فروشی فروشی کمتر از رضاخان نبود و اسناد کشف شده در خانه امین الضرب نشان داد که احمدشاه قاجار در ازای دریافت سالانه 15 میلیون لیره مملکت را به انگلیس می فروشد و اجازه نفوذ رضاخان را می دهد.
الان هم همین عده دارند از رضاخان به عنوان ابرمرد سازندگی چهره سازی می کنند و میرپنج قلدر را به عنوان پدر مدرنیسم یاد می کنند که دانشگاه و جاده و نظام اداری و ..را در ایران ساخت ولی این ها را برای اهداف غربی ها ساخت و دلش برای ایران نمی سوخت.
ببینید در هیچ دوره تاریخی مثل دوره پهلوی ما شاهد سرسپردگی حکومت به غرب نمی بینیم. شما ببیند شاهان قاجار ضعیف بودند و کلی شکست خوردند ولی هرگز وابسته محض غرب نبودند.
جناب پیام یکی از مسایلی که در مردم و جامعه دیده شد ضعف آگاهی های تاریخی است و به نظر مثلا اگر در دوره های انقلاب فهم درستی می شد ما دچار خطاهای سیاسی نمی شدیم؟
ماهیت مردمی انقلاب اسلامی باعث شده ما شاهد باشیم مرتب در دوره های انقلاب شاهد نفوذی باشیم اینکه بازرگان بعدش بنی صدر و تا می رسد به فتنه 88 رخ می دهد به خاطر همین ماهیت مردمی است ولی مردم هرجا احساس کنند حضور پیدا می کنند.
مثلا 9 دی را ببیند مردم احساس نیاز کردند و وارد شدند و جالب است اصلا حاکمیت برای 9 دی برنامه نداشت ولی مردم همه را غافلگیر کرد و جلوی نفوذی ها و فتنه گرها را گرفتند.
یکی از دیگر مسایل تاریخی که با آن مواجهه هستیم بحث تحریف امام و خط امام است چرا عده ای دنبال تحریف امام هستند؟
امام خمینی (ره) مردمی بود و مردم همه امام را می خواستند و می خواهند و امروز گروه های مختلف برای اینکه مقبولیتی داشته باشند به امام رجوع می کنند و امام را با قرائت خود مطرح می کنند.
امام خمینی ره به شکل شفاف در وصیت نامه و صحیفه امام بیان شده است و امروز تبلور خط امام خط ولایت فقیه و رهبری امام خامنه ای است.
متاسفانه برخی دنبال شبهه افکنی در محکمات امام خمینی هستند مثلا امام به تمام معنا و تا اخرین لحظه به شعار مرگ بر آمریکا اعتقاد داشت ولی امروز برخی تفسیرهای مختلف بیان می کنند.
امروز می بینیم بهترین محافظ و حافظ خط اصیل امام شخص مقام معظم رهبری است و برخی تصور می کردند بعد امام خمینی شاید انقلاب منحرف می شود ولی الان مسیری را می بینیم که اگر امام خمینی (ره) بود دقیقاً و عیناً همین مسیر را طی می کرد.
خیلی خسته شدیم ولی بیان شیرین و جامع شما ما را وا می دارد که باز ادامه دهیم و در پایان به تاریخ خوزستان در انقلاب اسلامی اشاره می فرماید خوزستان در انقلاب چه نقشی داشت؟
خوزستان در انقلاب اسلامی بعد تهران یکی از استان های مهم و اثرگذار بود. جریانات اعتصاب پالایشگاه های نفت در خوزستان کمر اقتصاد پهلوی را شکست و اگر اعتصابات ادامه نمی داشت شاید پهلوی سقوط نمی کرد. حضرت امام خمینی(ره) در آن دوره با حضرت ایت الله جزایری تماس می گیرد و می گوید من دست همه علمای خوزستان را می بوسم و اجازه ندهید اعتصاب ها بشکند.
در 15 خرداد 42 و دستگیری امام، برخی از مراجع قم حاضر نبودند مرجعیت امام را تایید کنند ولی حضرت آیت الله میر سید بهبهانی بدون تعلل نامه با لحن شدید به شاه می نویسد و ضمن تایید مرجعیت امام خواستار آزادی سریع امام خمینی می شود.
در طول انقلاب و جنگ نیر خوزستان سنگ تمام گذشت و دین خود را به اسلام ادا کردند و با این ویژگی های تاریخی در خوزستان به نظر راه اندازی یک پژوهشکده انقلاب اسلامی در خوزستان نیاز می شود.
عاشق تاریخم