هر صنعتی برای بقا نیاز به ارتقا و پیشرفت دارد و این امر تنها زمانی محقق میشود که ایدههای نو به صنعت تزریق شود، حالا چند وقتی است که با تاکید وزیر صنعت پویشی برای اتصال صنعت و شرکتهای دانش بنیان راه افتاده است.
گروه فناوری خبرگزاری دانشجو- حمیده آقاجانی؛ بارها نام دانش بنیان به گوشمان خورده و کمابیش از نحوه عملکردش خبر داریم. شرکتهایی که با ایدههای جدید و خلاقانه پا به عرضه تجارت و تکنولوژی گذاشته اند و توانستند با استفاده از سنت، ایدههای مدرن را راهی بازار کنند.
معمولا دانش بنیان از یک ایده دانشجویی شروع میشود، با تلاش اساتید رشد میکند و در قالب یک استارت آپ شکل میگیرد و جذب سرمایه دانش بنیان خواهد شد. اما دانش بنیانها چه تواناییهایی دارند؟ جادوگران امروز بازار صنعت و سرمایه در جهان بلاشک شرکتهای دانش بنیان هستند. در بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا و خصوصا کشورهای پیشرفته شاهد آن هستیم که سرمایه گذاریهای کلانی بر روی ایدههای جدید میشود.
یکی از صنایع پولساز در جهان به طور قطع صنعت خودروسازی است. صنعتی که از نمونههای اولیه سه چرخه با ایدهی بشر طراحی و ساخته شد تا امروز که نمونههای نانویی و هیبریدی از خودرو به بازار ارائه شده است و میلیونها انسان در جهان از آن استفاده میکنند.
پ مثل پراید با نگاهی به تاریخچه رشد صنعت خودروسازی جهان در مییابیم که جذب ایدههای جدید و فناورانه موجب چرخیدن چرخ این صنعت بوده و توانسته علاوه بر برآورده کردن همه سلیقه ها، ایمنی آنها را حفظ کند. همچنین به تجارتی پولساز بدل شده تا جایی که رقابت تنگاتنگی بین آنها برقرار است. بسیاری از این شرکتهای بزرگ خودروساز برای رشد و بقای خود در صحنه تجارت جهانی به علم و دانش دانشگاهیان خود وابسته بوده و مورد استفاده قرار میگیرد که نشان دهنده اهمیت ارتباط صنعت با دانشگاهها در سیستم جدید دنیا است.
ایران نیز یکی از کشورهایی است صنعت خودروسازی دارد و محصولاتی تحت عنوان تولید داخل به بازار ارائه میکند، اما با نگاهی به روند رشد این محصولات در مییابیم که طی این سالها تغییر محسوسی در ساخت این محصولات ایجاد نشده است. شاید بتوان به جرات از شاخصترین نمونههای عدم تغییر خودروهای ایرانی به خودرو پراید اشاره کرد. خودرویی که سالها در خط تولید کارخانه خودروسازی ایران قرار گرفته است.
اما راهکار چیست؟ این روزها که ایران در شرایط تحریمهای ظالمانه قرار دارد چه باید کرد؟ آیا وقت آن نرسیده که صنعت خودروسازی تکانی به خود داده و ایدههای جدید را در جریان خط تولید خود قرار دهد. قطعا تنها راه درست همین خواهد بود، زیرا تجربه نشان داده که شرکتهای اروپایی همچون رنو با به خطر افتادن منافعشان به راحتی زیر همهی قول و قرارهایشان میزنند و اعتماد به جوانان ایرانی میتواند دوای دردی باشد بر زخم کهنه صنعت خودروسازی داخلی.
بخشنامهای که همه را به تکاپو انداخت شاید توجه به همین رویکرد بود که باعث شد پویشی جدی در حوزه صنعت خودروسازی و شرکتهای دانش بنیان قعال در این حوزه رخ دهد. امروز همه دست اندرکاران این حوزه دریافته اند که دو قطب پیشرفت علم و عمل است؛ عمل از دل دانشگاه بیرون میآید و در جان صنعت رشد میکند. نگاه جدی به همین مسئله است که موجب میشود تا رحمانی وزیر صمت به دو معاون خود درخصوص صنعت خودرو دستور دهد تا به تمام شرکتهای خودروسازی ابلاغ شود با همکاری قطعه سازان، شرکتهای دانش بنیان، فعالان اقتصادی، ظرفیتهای دانشگاهی، متخصصان داخلی و جوانان خلاق نسبت به تعمیق ساخت داخل قطعات مصرفی و وارداتی اقدام کنند؛ بخشنامهای که نقطه عطفی در ارتباط صنعت و دانشگاه محسوب میشود.
همین یک جمله کافی بوده تا دو کارخانه خودروسازی اصلی کشور و حتی کارخانههای تولید کننده قطعات خودرو به تکاپو افتاده و هر کدام در رقابتی تنگاتنگ به سراغ دانشگاههای و شرکتهای دانش بنیان بروند و هر کدام موضعگیریهای مختلفی در این حوزه داشته باشند. تا جایی که صادق نجفی مشاور ارشد وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه بازدید از نمایشگاه خودکفایی ساپکو که تولید کننده قطعات خودرو برای یکی از کارخانههای خودرو سازی داخلی است در خصوص این پویش اظهار کرد: در دو ماه اخیر با درکنار هم قرار گرفتن شرکتهای دانش بنیان، صنعتگران، قالب سازان و خودروسازان در زنجیره تامین خودروسازی اتفاقات خوبی افتاده است. با تلاش جهادگونهای که در ساپکو به راه افتاده طی ماههای آینده بیش از ۹۰ درصد از قطعات تولید خودرو داخلی سازی خواهد شد.
مشاور ارشد وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین به ابلاغ دستورالعمل وزیر صنعت به معاونتهای این وزارتخانه مبنی بر حمایت از خودروسازی اشاره کرد و گفت: جوانان، شرکتهای دانش بنیان، استارت آپها باید از نیازمندیهای خودروسازان مطلع شوند تا برای تولید آن برنامه ریزی کنند، وقتی مواد اولیه، امکانات ریخته گری، قالب سازی و ماشین ابزار وجود دارد، باید از این ظرفیتهای بزرگ داخلی استفاده شود.
نیروی انسانی نخبه، فرصتی خوب برای انجام کارهای پژوهشی مورد نیاز صنعت خودروسازی سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری که بخشی از حلقه بزرگ اتصال صنعت و شرکتهای دانش بنیان به حساب میآید نیز در این خصوص اظهار میکند: نیروی انسانی نخبه یک فرصت خوب برای انجام کارهای پژوهشی مورد نیاز صنعت خودروسازی بوده و ارتقای محصول و پلتفرمها با کمک شرکتهای کوچک و متوسط انجام میشود.
ستاری توان صنعت خودرو را در حدی میداند که توان همراه کردن کل دانشگاههای کشور با خود را دارد و معتقد است که به کارگیری فارغ التحصیلان دانشگاهی موجب ایجاد ارزش افزوده در این صنعت خواهد بود.
وی از این که تحقیقات به صورت یک کار لوکس در آمده انتقاد کرده و بیان میکند که از پژوهش، دهها برابر بیش از سایر سرمایه گذاریها پول به دست میآید و این معاونت آمادگی توسعه این کار را دارد.
ستاری با بیان اینکه تعداد زیادی شرکت دانش بنیان در کشور وجود دارد که طبق قانون از مالیات معاف میشوند و میتوانند وامهایی با تخفیف از صندوق نوآوری و شکوفایی دریافت کنند، تصریح کرد: شرکتهای خودروسازی داخلی ضمن به کارگیری این شرکتها در کار تحقیق و توسعه میتوانند در دانشگاهها کمپهای تحقیقاتی و نمایشگاههایی برای جذب ایدههای نخبگان ایجاد کنند.
نتیجه تعاملات علمی رونق اقتصادی را به دنبال دارد موضع گیری وزارت صنعت معدن و تجارت از یک سو و از سوی دیگر حمایتهای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نشان میدهد که لزوم همکاریهای بین صنعت و دانشگاه درک شده و حالا نوبت آن رسیده تا با پیوند این دو بخش مهم در کشور شاهد رونق اقتصادی و تولید محصولات با کیفیت داخلی باشیم.
شاید بزرگترین حُسن این همکاریهای مشترک ایجاد اشتغال و حفظ نوابغ در کشور باشد، زیرا اگر راهی برای عرضه ایدههای جدید و تجاری سازی آن در کشور مهیا شود، راههای مهاجرت به صورت اتوماتیک بسته خواهد شد، ارتباط صنعت و دانشگاه پیوندی میمون و مبارک است که علاوه بر چرخیدن چرخ صنعت، دروازههای صادرات را برایمان باز میکند؛ امری که شاید سخت، اما غیرممکن نیست.