به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مسئله انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی در سال جاری و نحوه تعامل یا مطالبهگری جنبش دانشجویی در ارتباط با مجلس از موارد همواره مورد توجه فعالان حوزه سیاست و کنشگران عرصه دانشگاه است.
برای پاسخ به این پرسش که آیا تشکل دانشجویی طبق اصول و ذات ساختاری خود حق حمایت از نامزدها و حضور فعال در میدان انتخابات را دارد یا باید از این نظر میان احزاب سیاسی با تشکیلات دانشجویی تفاوت قائل شد، مسئله رسالت جریان دانشجویی در انتخابات با حضور فعالان دانشجویی مورد گفتوگو قرار گرفت.
در برنامه شانزده آذر با عنوان «دانشجویان و پارلمان» موضوع چگونگی اثرگذاری دانشجویان بر عملکرد و انتخابات مجلس با حضور عمادالدین صفایی، عضو شورای مرکزی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان و امیرحسین سیدحسنزاده، عضو شورای مرکزی جنبش عدالتخواه دانشجویی، مورد بحث قرار گرفت.
در ابتدای برنامه، سیدحسنزاده با اشاره به اینکه مجلس در راس امور است گفت: طبق قانون اساسی تنها نهاد قانونگذاری و تعیین تکلیف برای همه مردم مجلس است چون تنها جایی است که تمام مردم نماینده خود را در آن انتخاب میکنند مجلس میباشد. فلذا اقشار مختلف و دانشجویان باید نسبت به آن کنشگری کنند. به نظر من این کنشگری حد ندارد.
وی گفت: مجلس تا زمانی راس امور است که نسبت به همه مردم وظیفه داشته باشد. وظیفه دانشجو موذن جامعه بودن است، پس نسبت به تمام مسائل و لایه ها باید کنشگری داشته باشند. علاوه بر مطالبه ما به مجلس پیشنهاد هم میدهیم، مانند بحث شفافیت. برخی موارد هم نسبت به عملکرد مجلس واکنش نشان میدهیم، از ماجرای دنا پلاس گرفته تا عزل معاون سیاسی وزیر کشور.
پشت پرده عضل معاون وزیر
عضو جنبش عدالتخواه دانشجویی گفت: معاون سیاسی وزیر کشور بخشنامهای را به استانها ابلاغ کردند که در بخشی از آن با موضوع انتخابات پیش رو آمده بود که مسئولان استانداری، معاونین سیاسی و مسئولان برگزاری انتخابات در سطح استان یک سری لوازمی را رعایت کنند، به طور مثال در جلسات مشکوک حاضر نشوند تا اگر احیانا نماینده و کاندیدی میخواهد از این طریق رای بسازد، مسئولان در جلسات شرکت نکنند یا همکاری در کارهای شائبهدار بررسی شود.
وی گفت: این مسئله باعث شد به برخی نمایندههای مجلس بربخورد و نگران نتایج انتخاباتی آن شدند. به همین جهت شروع کردند به فشار آوردن به وزیر کشور که باید معاون خود را عزل کند. در نهایت معاون شبانه عزل شد. جریان دانشجویی اینجا مشاهده کرد که این اتفاق به ضرر جمهوریت است و بخشنامه مذکور ضامن سلامت انتخابات است. از قضا نمایندهای که جلوی این بخشنامه ایستاده ذینفع همان شرایط زدوبند در انتخابات است.
وی افزود: لذا ما و دیگر اتحادیههای دانشجویی موضع گرفتیم و با صدور بیانیه نشان دادیم نباید سکوت میکردیم. اینکه جنبش دانشجویی بیدار بودن خود را نشان میدهد خودش یک ثمره است هرچند به نتیجه مطلوب حداکثری دانشجویان نرسد.
ایفای نقش جریان دانشجویی در سه مرحله قانونگذاری
عمادالدین صفایی در تفسیر حرکت جنبش دانشجویی و حرکت مجلس شورای اسلامی گفت: جنبش دانشجویی به عنوان یک حلقه میانی در ساختار حکمرانی تعریف میشود. جایگاه مجلس شورای اسلامی هم جایی برای اعمال اراده مردم در ساختار حاکمیت است. ما در قانونگذاری همواره با یکسری از آسیب ها روبرو بودهایم که جنبش دانشجویی میتواند به برخی از آنها ورود کند. مثلا تبیین اولویتها و هدایت نمایندگان مجلس مطابق با خواست مردم. اینها آسیبی در مرحله پیش از فرایند قانونگذاری است.
وی ادامه داد: مرحله بعدی آسیبهایی است که در حین فرایند قانونگذاری به وجود میآید. عدم شفافیت طرح ها و لوایح برای جامعه ذینفعان مثالی از آن است. مانند طرح صیانت از کاربران فضای مجازی. اینجا به ایفای نقش یک حلقه میانی نیاز بود. مسئله دیگر ضعف نظام آماری است. متاسفانه برخی نمایندگان از جمله در ادوار گذشته بر اساس شان محلی خود اقدام به یک قانونگذاری ملی کردهاند. اینجا تشکل دانشجویی میتواند ورود پیدا کرده و در هر استان نسبت به تصدیق و شفافیت آمار مذکور اقدادم کند.
صفایی گفت: یکسری آسیب های دیگر بعد از اتمام فرایند و مرحله قانونگذاری است، مانند تفهیم قانون به مخاطبان تا با مشارکت جریان دانشجویی بستری برای گفتوگو پیرامون آن ایجاد شده و اثرگذاری آن هم ارزیابی شود. مشخص شود این قانون که در فرایند تقنین اعمال شده در جامعه مخاطب چه اثری داشته است. جنبش دانشجویی به عنوان یک مکمل برای نهادهای پژوهشی میزان اثرگذاری قانون را به نمایندگان مجلس اعلام کند. جنبش دانشجویی نقش بروز و ظهور نظرات مردم را نسبت به مسولان دارد.
عضو اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان گفت: همه کنشگران سیاسی در کشور به این عقلانیت رسیدند که یکی از مشکلات اصلی تعارضات ایجاد شده در بالاترین سطح کشور است مانند ماجرای استیضاح وزیر کشور و عزل معاون سیاسی وزیر. ما در شهرستانها نیز همین زدوبندها را میبینیم که آنجا ظهور و بروز بیشتری دارد. خواسته ما از دولت این است که اگر آقای غلامرضا برکنار میشود، شخصی با تفکر ایشان جایگزین شود تا سلامت انتخابات تامین شود.
سیدحسنزاده با اشاره به نکاتی مشاوره دادن به مجلس گفت: یک مورد مانند طرح شفافیت آرا و یا یک مورد دیگر مسئله طرح وزارت بازرگانی است. باید مشخص شود منظور از مشاور بودن چیست. این امر ممکن است سیاستگذارانه یا سیاسی باشد. مثلا پیگیری طرح شفافیت سیاسی است و اصل مطالبه از مجلس مطرح میشود. اما در مسئله وزارت بازرگانی متفاوت است و کار اندیشکدهها است. نقش دانشجویی در کنار اینهاست و جایگاه جنبش دانشجویی پیگیری سیاسی آنهاست.
صفایی گفت: نگاه صفر و یکی نمیتوان به مسئله مشاوره دادن به مجلس داشت. در یک دانشگاه خاص که از نظر علمی رتبه بالایی دارند نخبگان دانشجویی با کمک بستر ایجاد شده توسط تشکل میتواند با مسئولان ارتباط برقرار کند اما به هیچ عنوان نقش سیاستگذاری و مشورتی نداریم و جنبش دانشجویی یک حرکت سیاسی است.
صفایی در پاسخ به موضع تشکل های دانشجویی نسبت به انتخابات پیش رو گفت: اولویت جنبش دانشجویی افزایش مشارکت در انتخابات است. ما در اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در بحث انتخابات ورود مصداقی داریم یعنی دنبال کننده جریانها و گروههای خاص نیستیم و صرفا فضا را رصد میکنیم و کاندیداها را با توجه به شاخصها و صلاحیتهایی که میسنجیم و احصا کردیم به مردم معرفی میکنیم. طبیعتا هم این اتفاق خوب است و هم آفتهایی میتواند داشته باشد. من معتقدم که وجه خوب این قضیه پررنگتر است چون بعد از دوره انتخابات با نگاه بازتر و صدای بلندتری میتوانیم از آن نماینده ها مطالبهگری و انتقاد کنیم.
وی افزود: هنوز از نظر سیاسی نیاز داریم که تامل کنیم تا فضا شفافتر شود و ببینیم جریانهای سیاسی به چه شکل عمل میکنند. هم ما هم دوستانمان در شهر خودشان فضای سیاسی را رصد میکنند. زمانی که فضا به شکلی باشد که بشود کنشگری را جدی تر کرد در قضیه انتخابات ورود مصداقی و جدی را خواهیم داشت.
سیدحسنزاده گفت: مهمترین اثر جنبش دانشجویی در انتخابات بالا آوردن مطالبات حقیقی است که کشور به آنها نیاز دارد. در فضای انتخابات ایدهها شنیده میشود و نمایندگان و کاندیداها سعی میکنند با ایدهها خودشان را نسبت دهند. در این شرایط بالا آوردن ایدههای روبه جلو برای کشور وظیفه جنبش دانشجویی است. اما من درباره ورود مصداقی اختلاف نظر دارم با آقای صفایی به چند دلیل. جنبش دانشجویی همیشه خودش را از افراد جدا کرده و صرفا گفتمان و ایدهها را مشخص میکند و نباید خودش را منحصر به یکسری افراد بکند. هیچ وقت کسی را پیدا نمیکنیم که با تمام ایدههای ما همسو باشد. تشکل وظیفه دارد ایدهها را فریاد بزند.
وی افزود: قاعدتا وقتی خود افراد تشکل میخواهند کسی را پای صندوق انتخاب کنند، کسی که با بیشترین ایدهها همراه بود را انتخاب میکنند. وقتی تشکل افرادی را دعوت میکند تا به آنها رای دهد، رابطه وامدارانهای تشکیل میشود و در آینده مطالبه کردن از آن نماینده کمتر میشود چون میگویند گزینه خود تشکل بوده است.
صفایی گفت: ما از لیست خاصی حمایت نمیکنیم و خودمان یک لیست میبندیم که افراد مختلفی ممکن است در آن حضور داشته باشند. شاید این دیدگاه وجود داشته باشد که در آینده در معذوریت اخلاقی نسبت به فرد منتخب قرار بگیریم اما دست ما هیچ وقت دست ما در انتقاد از افراد بسته نبوده و این به آرمانگرا بودن جنبش دانشجویی بستگی دارد. این به معنای تعیین تکلیف کردن برای مردم نیست بلکه ما آنچه خودمان به آن رسیدیم را به مردم اعلام میکنیم.
سیدحسنزاده گفت: به نظرم کار ما صلاحیتسنجی نامزدهای انتخابات نیست بلکه کار ما ساخت ابزاری برای صلاحیتسنجی است. باید معیاربگذاریم که نماینده خوب کیست و ماهیگیری را به مردم یاد بدهیم تا مردم با یک دید باز انتخاب کنند، ممکن است تمام جامعه با تفکر ما یکسو نباشد.