
افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی قربانی کمبود بودجه شد/ تنفس ۲ ساله برای تجدید قوا؟
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حدود سه سال پیش، شورای عالی انقلاب فرهنگی علیرغم مخالفت مسئولان وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی عمومی را با هدف جبران کمبود نیروی پزشکی در کشور تصویب کرد. پس از آن، این مصوبه برای اجرا از سوی رئیسجمهور به وزارت بهداشت و سازمان سنجش آموزش کشور ابلاغ شد.
بر این اساس، ظرفیت پذیرش در رشته پزشکی از سال ۱۴۰۰ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و برای نخستینبار در سال ۱۴۰۱ اجرایی شد. قرار بود این افزایش، سالانه ۲۰ درصد ادامه یابد. در این مسیر، ظرفیت پذیرش در گروه پزشکی به سقف ۷۶ درصد در دندانپزشکی و ۷۴ درصد در پزشکی رسید و مقرر شد تا سال ۱۴۰۴ هر سال به میزان ۲۰ درصد به ظرفیت پذیرش دانشجویان افزوده شود.
فاصله آماری با استاندارد نقشه درمان کشور
در واقع، شورای عالی انقلاب فرهنگی که در سال ۱۴۰۰ مسئول تصویب این مصوبه بود، در توضیح این اقدام اعلام کرد: بر اساس نقشه درمان کشور، به ازای هر ۱۰ هزار نفر باید ۱۸ پزشک داشته باشیم، در حالی که این عدد در حال حاضر در مرز ۱۱.۸ تا ۱۲ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر قرار دارد. بنابراین تا رسیدن به آمار مطلوب، فاصله بسیاری وجود دارد.
به باور این شورا، در صورت اجرای کامل این مصوبه، حداقل باید ۱۱ سال سپری شود تا به حداقل نقطه مطلوب بر اساس نقشه مصوب دست یابیم.
چرخش در سیاست افزایش ظرفیت با تغییر دولت
پرونده اجرای مصوبه افزایش ظرفیت پذیرش در رشته پزشکی، پس از سه سال اجرا، همزمان با روی کار آمدن دولت چهاردهم مجدداً مطرح شد. مسئولان وزارت بهداشت با جدیت بیشتری خواستار توقف اجرای این مصوبه شدند؛ دلیلی که مطرح کردند، عدم پرداخت منابع مالی برای تأمین زیرساختهای آموزش پزشکی بود که پیشتر توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشبینی شده بود.
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در اجلاس معاونان آموزشی دانشگاههای علوم پزشکی کشور در اینباره عنوان کرد: در حال حاضر، هزینه تأمین افزایش صد درصدی آموزش پزشکی ۳۰ همت است. هر تختی که برای آموزش اضافه شود، ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد. متأسفانه تاکنون این هزینهها پرداخت نشده است.
تصمیم به توقف اجرای مصوبه از سال ۱۴۰۵
وی افزود: آنچه در شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی مصوب شد، این بود که امسال سال پایانی اجرای این برنامه باشد.
در واقع، چون زمانی وارد این تصمیم شدیم که نیمی از سال تحصیلی گذشته بود، دغدغه ما این بود که افرادی که با تصور افزایش ظرفیت وارد این رشته شدند، ناامید نشوند؛ بنابراین، فقط ظرفیت باقیمانده از مصوبه اجرایی خواهد شد و اجرای آن از سال ۱۴۰۵ متوقف میشود.
فشار مضاعف بر دانشگاهها و امکانات فرسوده
سید جلیل حسینی، معاون آموزشی وزارت بهداشت، گفت: دانشجویان در خوابگاهها گاهی ۱۰، ۱۲ تا ۱۴ نفر بودند، صفهای طولانی در سلفسرویس، و کلاسهایی که باید با ۵۰ دانشجو تشکیل میشد، گاهی با ۲۰۰ نفر برگزار میشد. ما با ۸ هزار پذیرش شروع کردیم و اکنون به ۱۵ هزار پذیرش رسیدهایم و پایان افزایش ظرفیت در سال ۱۴۰۴ را اتفاقی خوشایند تلقی میکنیم.
او همچنین خاطرنشان کرد: تأمین منابع مالی برای سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ انجام نشده و در سال ۱۴۰۳ تقریباً به میزان ۱۰ درصد محقق شده است.
در حال حاضر، ۱۹ هزار میلیارد تومان برای زیرساختها و ۸.۵ همت برای تجهیزات آموزشی نیاز داریم. اگر در سال ۱۴۰۴ حدود ۲۷ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان تأمین شود، میتوانیم این زیرساختها را فراهم کنیم.
توقف دائمی نیست؛ فقط یک وقفه دوساله
اما آیا این مصوبه برای همیشه متوقف میشود؟ مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم ایران، درباره نحوه افزایش ظرفیت پزشکی پس از دوسال وقفه گفت: توقف این طرح به معنای توقف دائم نیست، بلکه تنفسی دو ساله به آن داده شده است.
پس از این مدت، ظرفیتها بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مسیر خود را ادامه خواهند داد. برای سالهای ۱۴۰۵ و ۱۴۰۶ تنفس در نظر گرفته شده و از سال بعد، موضوع در صحن شورای عالی مطرح میشود تا تصمیمی متناسب با امکانات و نیازهای کشور اتخاذ گردد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی تا امروز نسبت به این مسئله مواضع مختلفی را از نگاه نیاز مناطق گوناگون کشور اتخاذ کردهاند، رمضان رحیمی دشتلوئی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با اشاره به شرایط نگرانکننده در دسترسی مردم به پزشک در حوزه انتخابیه فلاورجان گفت: «در حال حاضر کمبود پزشک، بهویژه پزشک متخصص، در سطح شهرها و روستاها کاملاً مشهود و ملموس است. مردم در بسیاری از مناطق، بهویژه در ایام خاص یا روزهای عادی، برای دریافت خدمات درمانی اولیه هم با مشکل مواجهاند.»
محمد معتمدیزاده، نماینده بردسیر و سیرجان در مجلس و عضو کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس نیز اینگونه تصمیم توقف افزایش ظرفیت رشتههای علوم پزشکی را ارزیابی کرد: « دولت باید با برنامهریزی دقیق، از ظرفیت پزشکان عمومی نیز به درستی استفاده کند تا نظام سلامت آسیب نبیند. توقف افزایش ظرفیت پزشکی از سوی وزارت بهداشت سلامت مردم را به خطر میاندازد.»
سلام ستوده، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به مهاجرت گسترده دانشجویان ایرانی برای تحصیل در رشته پزشکی درکشورهای خارجی، بر ضرورت افزایش ظرفیت پزشکی در داخل کشور تأکید کرد و خواستار حمایت بیشتر دولت و وزارت بهداشت برای افزایش ظرفیت پزشکی شد.
آینده مبهم افزایش ظرفیت پزشکی
در مجموع، اجرای مصوبه افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی به دلیل کمبود بودجه و مشکلات زیرساختی متوقف شده، اما امکان بازنگری و ادامه اجرای آن در آینده همچنان وجود دارد.
این توقف موقت، فرصتی برای تأمین منابع و برنامهریزی در نظر گرفته شده است. با وجود توقف این برنامه از سال ۱۴۰۵، مقامات تأکید دارند که این تصمیم دائمی نیست، بلکه تنها وقفهای دو ساله در اجرای آن ایجاد شده است. پس از این دوره، شورای عالی انقلاب فرهنگی مجدداً در خصوص افزایش ظرفیت پذیرش تصمیمگیری خواهد کرد. بنابراین، پرونده افزایش ظرفیت پزشکی همچنان باز است.
حجم افزایش دانشجوی بین المللی در رشته های به خصوص دندانپزشکی قابل توجه است در حالیکه وزارت بهداشت اعلام می کند زیرساخت ندارد.
دلنشجویان بسیاری از عراق،افغانستان و... بدون شرط معدل،بدون مدرک زبان انگلیسی و یا فارسی به صرف پرداخت شهریه دلاری در ایران دندانپزشکی،پزشکی و داروسازی می خوانند.
طرفیت دانشجوی بین الملل پزشکی و دندان و دارو چون ثبت نام از طریق سنجش نیست مشخص نمی باشد و این در حالیست که تعداد دانشجوی عراقی دندانپزشکی از برخی استان ها نیز بیشتر است.