گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» -رضا آرمانیان، زمین، گهواره زندگی انسان و همه موجودات زنده است، که با تمام کوه ها، دریاها، دره ها، جنگل ها، چشمه ها، رودخانه ها، معادن و منابع گرانبهایش، نشانه ای از نشانههای آفریدگار به شمار می آید که آن را گسترانیده است.
دحوالارض روزی که زمین متولد شد و به اذن پروردگار از زیر آب بیرون آمد مصادف با روز بیست و پنجم ذی القعده است و روزی است که امام رضا(ع) به قصد نابودی توطئه مامون از مدینه به سمت مرو حرکت کرده و معارف اسلامی را گسترش دادند.
روزه و عبادت 100 ساله
کاظم موسوی، محقق و کارشناس ارشد معارف اسلامی در گفتوگو با خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» در مشهد، بیان داشت: بیست و پنجم ذی القعده، هم زمان با دحوالارض یعنی گسترش یافتن زمین است.
وی افزود: از حضرت علی(ع) روایت شده است که فرمودند:«نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست وپنجم ذی القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت».
این محقق و کارشناس ارشد معارف اسلامی تصریح کرد: در برخی از روایات این روز به عنوان روز قیام امام زمان (عج) معرفی شده و شیخ عباس قمی (ره) روز دحوالارض را از چهار روز معروفی ذکر کرده که روزه آن ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.
موسوی بیان داشت: روز دحوالارض از روزهای پر برکت خدا برای بندگان مومن است.
وی افزود: در کتاب المراقبات روایت شده که امام رضا(ع) فرموده اند: «در شب بیست و پنجم ماه ذى القعده حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسى (ع) متولد شدهاند».
این کارشناس معارف اسلامی تصریح کرد: در این روز، رسول خدا(ص) به قصد حجة الوداع از مدینه با 104 هزار یا 124 هزار و به همراه حضرت فاطمه (ع) و تمامى اهل بیت خود از راه شجره به مکه عزیمت کردند.
موسوی تاکید کرد: توبه، استغفار، عبادت و شب زنده داری از اعمالی است که در شب دحو الارض سفارش و تأکید بسیاری برای انجام دادن آنها شده است.
معنای دحوالارض
وی در خصوص معنای لغوی این روز تصریح کرد: «دحو» به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرده اند و منظور از دحوالارض این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود که این آب ها، به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند.
این کارشناس معارف اسلامی گفت: از سوی دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی ها یا شیب های تند و غیرقابل سکونت بود بعدها باران های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره ها گستردند، اندک اندک زمین هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع پدید آمد و مجموع این گسترده شدن، «دحو الارض» نام گذاری می شود.
موسوی افزود: خداوند در آیه 30 سوره نازعات می فرماید: «و زمین را پس از آن (آفرینش آسمان و زمین) گسترش دادیم» که به همین قضیه اشاره دارد.
برنامه های معنوی
وی گفت: روز دحوالارض، روز گسترش زمین روز بسیار مبارکی است و آداب و اعمال ویژه ای دارد از جمله روزه، احیا و شب زنده داری، ذکر و دعا، و انجام غسل به نیت روز دحوالارض و نماز مخصوص آن که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.
این کارشناس معارف اسلامی گفت: در بخشی از دعای ویژه این روز به مسأله دحوالارض چنین اشاره شده است «ای خدایی که خانه کعبه را گسترانیدی و دانه را شکافتی و سختی را برطرف ساختی» و در روایاتی خانه کعبه اولین مکانی عنوان شده که از زیر آب بیرون آمد.
موسوی بیان داشت: در این روز گذشته از دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز روز رخ داده اند که به اهمیت آن می افزاید: از جمله میلاد حضرت ابراهیم و میلاد حضرت عیسی است.
زیارت امام رضا(ع) بهترین عمل روز دحو الارض
وی گفت: زیارت حضرت امام رضا (ع)بهترین و با فضیلتترین عمل مستحبی این روز است.
این کارشناس معارف اسلامی بیان داشت: دحوالارض مقارن است با روزی که امام رضا(ع) از مدینه به سمت مرو حرکت کردند.
موسوی تصریح کرد: امام رضا(ع) با حرکتشان به سمت مرو علاوه بر خنثی کردن توطئه دشمنان با بازگو کردن معارف اسلامی در مسیر حرکت و آشنا کردن هر چه بیشتر مردم با مقام ولایت از رواج بسیاری از فرقه های انحرافی جلوگیری کردند.
وی تاکید کرد: شاید دلیل زیارتی ویژه امام رضا(ع) در روز دحو الارض هم گسترش معارف توسط امام(ع) همانند گسترش زمین است.
این کارشناس معارف اسلامی تصریح کرد: در کتب مختلف دینی و روایات بی شماری به زیارت امام رضا(ع) و به ویژه در روز 25 ذی القعده تاکید شده است و خود امام رضا(ع) نیز درباره زیارت خودشان توسط شیعیان می فرمایند: «هر که مرا زیارت کند در روز قیامت در سه جای خوف به فریادش می رسم» و ثواب زیارت خودشان را به اندازه ثواب حج شمره اند.
در کتابهای دعا و سنن امامیه روزى به عنوان «دحوالارض» ثبت شده است که روز بیست و پنجم ماه ذی القعده است، براى روزه و عبادت این روز ثواب بسیار نوشتهاند، و در این روز نماز و دعاى مخصوصى وارد شده است.
دعاى این روز مشتمل بر مضامین عالى اخلاقى و اجتماعى و طلب رحمت و توفیق توبه و پیروزى اهل حق میباشد، گویا تعیین یک روز خاص رمزی است از دورهاى که زمین از وضع پیشین متحول شده و چهره سوزان و خشمناک آن به تدریج به صورت رحمت درآمده و زمین و هوا آماده براى پیدایش آب و گیاه و انسان شده است.
در این روز به زیارت آقای مهربانی ها و امام عاشقان بسیار توصیه شده است.