به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از مشهد، سید محسن اصغری نکاح امروز در نشست تخصصی «کودک و رسانه» که در دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد در خصوص توانمندی خانواده و کودک در مواجهه با چالشهای رسانه، با اشاره به اینکه کودک و خانواده را باید با هم دید، گفت: تعالی یک کشور محقق نمیشود، مگر اینکه بر روی خانواده و کودک سرمایه گذاری کنیم.
وی ضمن بیان این نکته که مراکز تیزهوشان را مضر میدانم، ادامه داد: یکی از آرزوهای من این است که روز به روز مراکز تیزهوشان تعطیل و مراکز کانون فکری و پرورشی کودکان و نوجوانان افزایش یابد، چراکه برخلاف مدارس تیزهوشان، مراکزی بسیار فرصت ساز و کمک کننده درتربیت کودکان هستند.
این روانشناس کودک در ادامه در خصوص جایگاه رسانه در زندگی کودکان، تصریح کرد: واقعیت این است که ما در جهانی به سر میبریم که هر روز در حال گسترش و فراگیر شدن است و مفهوم رسانه مفهومی بسیار گسترده است و رسانههای نوظهور و نوپدید بسیاری به روی کار آمدهاند.
اصغری نکاح ماهواره، فضاهای مجازی، کتاب، تلوزیون، موبایل و غیره رسانههای موجود در دنیا برشمرد و بیان داشت: رسانههای امروز از نظر اهداف رسانهای مستقیم و پنهان و از نظر دسترسی و رسانههایی قابل دستروس و سهل الوصول هستند.
رسانههای امروز شبانه روزی و خود تولید شدهاند
وی ضمن تاکید بر این موضوع که رسانههای امروز شبانه روزی و خود تولید شدهاند، خاطرنشان کرد: امروز رسانهها به سمتی رفتهاند که هر فردی میتواند در آنان مداخله کند همچنین اغراض اقتصادی رسانههای امروز بیش از گذشته شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: مطمئنا رسانههایی که امروز با کوچکترین هزینه و به آسانی قابل دسترسی هستند، رسانههای بیهدفی نیستند، البته رسانه یک ابزار است و نمیتوان ادعا کرد رسانه به طور کلی پدیدهای مضر است؛ بلکه نحوه مواجهه ما با آن اهمیت دارد.
اصغری نکاح با طرح این پرسش که آیا نتیجه استفاده از رسانه برای کودک و بزرگ سال یکسان است؟، گفت: رسانهها برای بزرگسالان و کودکان بسیار متفاوت عمل میکنند. بزرگسالان به دلیل هیجان و قدرت تحلیلی و شناختی که دارند میتوانند خود مراقبتر باشند؛ اما کودکان با توجه به عدم برخورداری از این توانمندیها به صورت برابر از این فرصت برخوردار میشوند در نتیجه آثار مخربتری را نیز متحمل خواهند شد.
این روانشناس کودک بر داشتن سواد رسانهای تاکید و تصریح کرد: داشتن سواد رسانهای و مدیریت کردن رسانه وظیفه یک نهاد و حتی خانواده به تنهایی نیست؛ بلکه هم خانوادهها و هم مسئولان باید وارد عرصه شده و با هم به مدیریت رسانه بپردازند.
وی با اشاره به اینکه رسانه فرصتهای یادگیری، تفریحی، فرهنگی و اقتصادی، ایجاد میکنند، بیان کرد: تمامی این فرصتها مشروط به نحوه استفاده ما از رسانه بستگی دارد و متاسفانه در جامعه ما به دلیل نداشتن اطلاعات، رسانهها خاصه رسانههای مجازی بیش از اینکه نفع برساند ضرر رساندهاند.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت جدی تفکر کردن در خصوص تهدیدها و چالشهای استفاده از رسانهها را نخستین راهکار جهت مواجه مناسب با رسانه خواند و گفت: ما در رشد دارای جریانی طبیعی هستیم و بهترین مسیر رشد این است که بر خانواده بهنجار و جامعه بهنجار تاکید شود.
اصغری نکاح تاکید کرد: بهترین و کم چالشترین برنامههای رسانهای مانند تلوزیون و موبایل این است که کودک را از تعامل با مادر و اطرافیان باز میدارد و کودک به جای اینکه مادر را ببیند و قصههای مادر را گوش کند به موسیقی موجود در موبایل گوش میدهد.
این روانشناس کودک با اشاره به این موضوع که متاسفانه ما خود با استفاده بیش از حد از رسانهها خودمان را فقیر میکنیم، یکی از مضرات استفاده نادرست از رسانهها را کاهش ظرفیت تحمل و بردباری کودک دانست و بیان داشت: با توجه به اینکه کودک با کلیک و یا لمس کردن به آسانی میتواند به هر آنچه که دوست میدارد دسترسی یابد، تحمل صبر کردن را ندارد و همیشه میخواهد به آسانی به هر آنچه که میخواهد دست یابد.
وی فقر هیجانی، تعاملی و اجتماعی را از دیگر آسیبهای رسانهای برشمرد و خاطرنشان کرد: به جای اینکه فرهنگ اصیل خود را پاس بداریم به راحتی با آوردن رسانهها به درون زندگی، خود را از فرهنگ اصیلی ایرانی- اسلامی محروم میکنیم و به قدری بر استفاده از این رسانهها تاکید داریم که بسیار رخ میدهد کودکان ما به میهمانی نمیآیند مگر آنکه منزل میزبان مجهز به وای فای باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان این مطلب که بسیاری از این رسانهها با تحصیل کودکان ما در تزاحم است، گفت: بسیاری از خانوادهها اعتیاد به مواد مخدر را جدی میگیرند و از آن پرهیز میکنند؛ اما برای اعتیاد به رسانههای مجازی هیچ برنامهای ندارند و آن را جدی نمیگیرند و این در حالی است که در دنیا افراد بسیاری هستند که معتاد به رسانههای مجازی هستند و حتی در کشور چین که سرامد این معضل است، اردوگاههای ترک اعتیاد به فضای مجازی ایجاد شده است.
«رسانه هر چقدر کمتر و هر چقدر دیرتر»
اصغری نکاح در ادامه سخنان خود به راهکارهای موجود جهت کاهش آسیبهای استفاده از رسانهها پرداخت و تصریح کرد: افزایش سواد رسانهای و توجه به شعار «رسانه هر چقدر کمتر و هر چقدر دیرتر» دو راهکار مناسب جهت کاهش این آسیبها میباشد.
این روانشناس کودک تاکید کرد: هر چه کودکان را دیرتر با رسانهها آشنا کنیم و به جای خریدن موبایل و تبلت برای کودک با او وارد بازیهای بومی و محلی خود شویم به طور قطع با معضلات کمتری مواجه خواهیم شد.
وی ضمن تاکید بر این نکته که مادران نقش بسیار مهمی در تربیت مناسب کودکان دارند، افزود: با توجه به اینکه مادران قلب خانواده و زیر بنای هیجانی و عاطفی خانواده هستند، چنانچه این قلب به جای خانه در تلگرام و دیگر فضاهای مجازی بتپد، خانواده ضرر خواهد کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در پایان به چگونگی تشخیص یک فرد معتاد به فضای مجازی پرداخت و گفت: فردی که نتواند دوری از این رسانهها و سر نزدن به آن را تحمل کند و فردی که تمام فکر و ذهنش درگیر این فضا باشد معتاد به فضای مجازی است.