غلامی: تشکل‌های دانشجویی برای مقابله با آثار کرونا استراتژی جنگی می‌خواهند / بزرگخو: گسست، تشکل‌ها را تهدید می‌کند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- احمد تلوری؛ شیوع ویروس کرونا بخش های مختلف از جمله فعالیت تشکل های دانشجویی را تحت الشعاع خود قرار داده و این نگرانی وجود دارد که در صورت عدم بازنگری در فعالیت های تشکلی مطابق با شرایط کرونایی که منجر به تعطیلی دانشگاهها شده تشکل های دانشجویی دچار رکود شوند. «خبرگزاری دانشجو» با هدف بررسی آسیب های پیش روی تشکل های دانشجویی و ارائه راهکارهای مناسب برای عبور از چالش های کرونا با محمد غلامی عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل و علی بزرگخو مسئول واحد سیاسی دفتر تحکیم وحدت به گفتگو پرداخته که در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید:

ضرورت طراحی استراتژی جنگی 
محمد غلامی: شیوع ویروس کرونا در کشورمان بعد برون زایی و درونزایی تشکل‌های دانشجویی را تحت الشعاع خود قرار داده و پیش‌بینی این است که اگر تشکل‌ها در مقابل این چالش منفعلانه ظاهر شوند، احتمالا با یک ضعف نسلی در تشکیلات خود مواجه خواهند شد؛ البته شاید آثار این انفعال امسال قابل مشاهده نباشد، اما قطعا طی سه چهار سال آینده اثرات آن را خواهیم دید؛ پس تشکل‌های دانشجویی باید در مقابل کرونا فعالانه عمل کرده و حتی استراتژی جنگی در مقابل آن در پیش بگیرند.

معتقدم تشکل‌ها باید حلقه‌های فکری را با حضور افراد مجرب تشکیل دهند تا برای هر یک از برنامه‌هایی که پیش از شیوع ویروس کرونا به صورت حضوری برگزار می‌کرده اند جایگزین مشخص کنند؛ مثلا اردوی آموزشی- تشکیلاتی جهاد اکبر هر سال با حضور ۶۰۰ نفر از دانشجویان برگزار می‌شود با این وجود وقتی که به خاطر شیوع کرونا این اردو برگزار نشود ما تنها یک برنامه از دست نداده ایم بلکه ۳۰ نظام مسئله را که هر کدام می‌توانند ضربه خاصی را به بدنه اتحادیه وارد کنند از دست خواهیم داد.

در پی شیوع ویروس کرونا اولین اقدامی که توسط شورای مرکزی جدید اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل صورت گرفت، این بود که در یک محفل به بررسی نظام مسائل اتحادیه بپردازیم تا راهکار‌های مقابله با چالش کرونا را شناسایی کنیم که در این راستا یک کمیته مشورتی متشکل از نمایندگان واحد‌های مختلف اتحادیه، ادوار و افراد صاحبنظر تشکیل شد و در حال حاضر نیز سایر مسائل را به صورت هفتگی بررسی می‌کنیم تا به یک استراتژی برسیم.

مسئله‌ای که وجود دارد این است که تشکل‌های دانشجویی متاثر از شیوع کرونا در پنج بعد درون تشکیلاتی شامل وحدت و عرق تشکیلاتی، بینش و تجربه تشکیلاتی، صمیمیت و رفاقت بین اعضای تشکلیلات، جذب و آموزش با تهدید مواجه خواهند شد و این تهدید می‌تواند ضعف نسلی را در سطح ستاد یعنی اتحادیه‌ها و در سطح صف یعنی دفاتر رقم بزند. با این وجود یکی از اقدامات ما در کمیته مشورتی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل این است که در خصوص راهکار‌های مقابله با تهدید کرونا نسبت به ابعاد مختلف درون تشکیلاتی فکر می‌کنیم و در این راستا به نتایجی هم دست یافته ایم.

 

دو راهکار در کمیته مشورتی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل برای مقابله با تهدیدات کرونا مطرح شده؛ نخست اینکه اگر ما به عنوان یک تشکل دانشجویی می‌خواهیم تهدید پیش رو را به فرصت تبدیل کنیم، باید واسطه بین دانشجو و دانشگاه قرار بگیریم؛ یعنی باید دفاتر اتحادیه را به گونه‌ای تقویت کنیم که آن‌ها به عنوان واسطه بین دانشگاه و دانشجو به ایفای نقش بپردازند تا بتوانند در حوزه جذب، ارتباط گیری و تقویت نیرو برای خود فعالیت تعریف کنند و طبیعتا این واسطه گری به صورت مجازی و فعالیت‌های رسانه‌ای امکانپذیر است و این روندی است که در سطح دفاتر اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل شروع شده است. همچنین یکی دیگر از راهکاری ارائه شده توسط کمیته مشورتی این است که محور فعالیت دفاتر از سطح دانشگاه به سطح استان تغییریابد؛ به گونه‌ای که اعضای دفاتر اتحادیه در سطح یک استان بتوانند در کنار هم علاوه بر کار‌های جهادی به فعالیت‌های سیاسی بپردازند. مثلا پیش از این مطالبه گری‌های سیاسی از مسئولین و نمایندگان مجلس در سطح اتحادیه صورت می‌گرفت؛ اما در حال حاضر با توجه به پیشنهاد ارائه شده مطالبه گری‌ها باید در سطح استان‌ها متمرکز شوند.

امیدآفرینی در سطح دفاتر یکی از برنامه‌های ویژه اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل است؛ با این وجود ما از ابتدای سال تاکنون همواره تلاش کرده ایم تا با تماس‌های تلفنی و برگزاری جلسات مجازی ارتباط خود را با دفاتر افزایش دهیم و آن را تقویت کنیم. همچنین از دیگر برنامه‌های اتحادیه این است که فعالیت قرارگاه جهادی معین را به صورت استانی پیش ببریم و در این راستا نیز فعالیت‌های خوبی در استان اصفهان صورت گرفته است.

واقعیت این است که انتخابات شورای مرکزی دفاتر اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل باید در اردیبهشت ماه برگزار می‌شد؛ اما به دلیل شیوع کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها انتخابات بسیاری از دفاتر برگزار نشده؛ با این وجود یکی از برنامه‌های اتحادیه این است که کمک کنیم تا انتخابات شورای مرکزی دفاتر هر چه سریعتر به صورت مجازی برگزار شوند، چون هر چقدر زمان بگذارد قطعا هم انگیزه اعضای شورا کاهش می‌یابد و هم دفاتر بعد درون زایی تشکل را از دست می‌دهند.

یکی از اقدامات اتحادیه در حوزه آموزش، تمرکز روی اردو‌های مجازی به جای اردو‌های حضوری است؛ به گونه‌ای که ما با همین رویکرد توانستیم دوره نخبه پروری را طی چهار مرحله با حضور ۲۳۴ نفر از دانشجویان برگزار کنیم. در این دوره پس از غربالگری افراد در هر مرحله، نهایتا ۳۲ نفر به مرحله نهایی که طی هفته گذشته به صورت حضوری برگزار شد، راه یافتند. پذیرش دانشجویان در دوره نخبه پروری مبتنی بر سه مولفه انجام می‌شود نخست اینکه افراد شرکت کننده باید مدنظر دفاتر جهت عضویت در شورای مرکزی باشند، دوم اینکه از لحاظ محتوایی در سطح قابل قبولی قرار داشته باشند و سوم توجه به پراکندگی جغرافیایی است. به هر روی هدف ما از برگزاری دوره نخبه پروری این است که پذیرفته شدگان در مرحله نهایی را به مربیانی تبدیل کنیم که بتوانند تشکیلات اتحادیه را با توجه به راهبرد استانی کردن دفاتر در سطح استان خود نمایندگی کنند. همچنین طرح آموزشی بصائر، طرح قرآنی ۱۵۲۲ و دوره‌های تخصصی میعاد با تعداد محدود از جمله طرح‌های ویژه‌ای هستند که توسط واحد آموزش اتحادیه برگزار می‌شوند.

 

اتحادیه به پرچمدار عقلانیت انقلابی تبدیل می شود
تولیدات محتوایی و رسانه‌ای اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل و همچنین تفکری که قرار است به دفاتر استانی منتقل شود در چارچوب عقلانیت انقلابی پیگیری خواهند شد. در واقع برنامه راهبردی پیش بینی شده در سال جاری این است که این اتحادیه به پرچمدار عقلانیت انقلابی و مطالبه گری در حوزه عدالتخواهی ساختارمند در سطح استان‌ها و کشور تبدیل شود. در این راستا نیز هیئت‌های اندیشه ورز تشکیل شده و در رابطه با عدالتخواهی کار‌های فکری انجام می‌دهند. در واقع یکی از اهداف ما این است که بتوانیم عقلانیت انقلابی و عدالتخواهی ساختارمند را اسلوب بندی و آن را به منشور فکری اتحادیه تبدیل کنیم و قطعا این شعار را نیز از مسئولین مطالبه خواهیم کرد.

در گذشته نشست‌های راهبرد در سطح اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل به صورت ماهیانه و هر دو ماه یکبار برگزار می‌شد، اما در حال حاضر این نشست‌ها دو تا سه بار در هفته با حضور افراد مختلف از جمله نمایندگان مجلس برگزار می‌شوند. در این نشست‌ها ما سعی می‌کنیم به صورت مسئله محور به مسائل ورود پیدا کنیم و از طرفی علاوه بر بیان مطالبات، طرح‌های خود را نیز پیشنهاد بدهیم.

 

وزارت علوم در راستای اصلاح زیرساخت های علمی اقدام کند
در وضعیت کنونی تشکل‌های دانشجویی از وزارت علوم برای ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز فعالیت‌های تشکلی انتظار زیادی ندارند و این وزارت خانه همین که بتواند کلاس‌های مجازی را به درستی برگزار کند کفایت می‌کند؛ اما اگر در حقیقت بخواهیم انتظارات را بیان کنیم باید بپذیریم که فرصت پیش آمده فرصت بسیار مطلوبی است تا دانشگاه‌ها در راستای طراحی و اصلاح زیرساخت‌های علمی گام بردارند و از طرفی از بعد تشکیلاتی زیرساخت‌هایی در دانشگاه‌ها وجود دارند که دچار مشکل هستند مانند معاونت‌های فرهنگی که بودجه‌های زیادی در آن‌ها از هزینه می‌شود؛ اما برنامه مشخصی در این معاونت‌ها وجود ندارد، چون زیر ساخت و طرح معینی وجود ندارد.

در انگلستان همانطور که یک ستاد در دولت برای مدیریت بحران کرونا ایجاد شده در دانشگاه‌ها هم یک ستاد برای اصلاح زیرساخت‌های علمی و در راستای ایجاد تحول در سطح نظام آموزشی و در سطح آموزش عالی به وجود آمده است؛ بنابراین با توجه تعطیلی دانشگاه‌ها فرصت مغتنمی است تا وزارت علوم و وزارت بهداشت کشورمان نیز به سمت اصلاح این نوع زیرساخت‌ها بروند.

 

نظارت نهاد رهبری بر دروس معارف اسلامی روی زمین مانده
همچنین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها تنها نهادی است که باید نظارت جدی روی دروس معارف اسلامی، مباحث علوم انسانی و بردن دانشگاه‌ها به سمت علوم انسانی اسلامی داشته باشد؛ اما این‌ها مسائلی است که روی زمین مانده و حتی دروس معارف اسلامی هم که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند، ظرفیت علمی لازم را ندارند.

با توجه به اینکه انتخابات ریاست جمهوری را در پیش رو داریم این انتظار از تشکل‌های دانشجویی وجود دارد که به دلیل شیوع کرونا رسالت مطالبه گری خود را در سطح استان‌ها و در سطح اتحادیه‌های دانشجویی فراموش نکنند. به هر روی ما نیز در سطح اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا بتوانیم با شعار همیشگی نقد حکومت آری؛ نفی حاکمیت هرگز فعالانه در عرصه انتخابات ظاهر شویم و شعار عقلانیت انقلابی و در ذیل آن پرچمداری عدالتخواهی را محقق کنیم تا بتوانیم با کمک دولتی که می‌تواند عدالت را محقق کند مشکلات را از پیش رو برداریم.

تولید محتوای تصویری، فکری و گفتگو ۳ رکن فعالیت تشکل‌ها
بزرگخو: با شیوع ویروس کرونا فضائی در کشور به وجود آمده که به تبع آن حضور دانشجویان در سطح دانشگاه‌ها کمرنگ شده با این وجود در شرایط کنونی گزینه‌ای که به عنوان جایگزین فعالیت‌های حضوری تشکل‌های دانشجویی مطرح می‌شود تولید محتوای تصویری و دیجیتال است که حرف درستی است منتهی تنها جایگزین این فعالیت‌ها نیست و جایگزین‌های دیگری نیز وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به تولید محتوای فکری و انجام فعالیت‌های عمیق گفتمانی اشاره کرد. به هر روی تا پیش از شیوع ویروس کرونا، چون دانشجویان درگیر مسائل مختلفی بودند شاید به فعالیت‌های عمیق گفتمانی نمی‌پرداختند، ولی در حال حاضر بستر تولید محتوای فکری در گعد‌های حضوری کم جمعیت و گعده‌های مجازی پرجمعیت و همچنین حلقه‌های مطالعاتی فراهم شده است. از طرفی اگر چه دانشگاه‌ها تعطیل شده اند، اما گفتگو نباید تعطیل شود و اتفاقا، چون شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر ارتباطات هستند پس قابلیت افزایش گفتگو و تکثر فکری در این فضا وجود دارد. در مجموع می‌توان گفت تولید محتوای تصویری و دیجیتال، تولید محتوای فکری و گفتگو ارکان فعالیت یک تشکل دانشجویی در فضای کرونایی کشور را تشکیل می‌دهند و قابلیت تبدیل شدن به نقطه قوت یک تشکل دانشجویی را دارند.

نشست تخصصی برهان هر ساله ذیل فعالیت‌های عمیق گفتمانی دفتر تحکیم وحدت در قالب کرسی‌های آزاداندیشی علمی در چهار بخش فرهنگی، سیاسی، حوزه زنان و بخش عمومی برگزار می‌شود. این نشست اگر چه تاکنون به صورت حضوری برگزار شده است؛ اما امسال با توجه به شیوع کرونا قصد داریم آن را به صورت مجازی برگزار کنیم. پیش از این دانشجویان مقالات خود را از طریق فضای مجازی به نشست تخصصی برهان ارسال می‌کردند و مقالات توسط هیئت داوران مورد ارزیابی قرار می‌گرفتند و در نهایت مقالات برگزیده توسط افراد منتخب که تعداد آن‌ها کمتر از ۱۰ بود به صورت حضوری ارائه می‌شدند. معتقدم با برگزاری نشست تخصصی برهان به صورت مجازی بخش محتوایی این نشست عمیق‌تر خواهد شد، چون تعداد افرادی که می‌توانند به کار فکری بپردازند بیشتر از گذشته است.

اخیرا دفتر تحکیم وحدت در بخش محتوای تصویری به تولید مستند «بی بحران» با موضوع بی آبی منطقه «بیرم» در استان فارس پرداخت. پیام این مستند این است که مشکل بی آبی «بیرم» پیش از آنکه به بحران و معظل امنیتی بینجامد باید بی بحران حل شود. یکی از اهداف دفتر تحکیم وحدت برای تولید مستند بی بحران این است که متاثر از گفتمان خود یعنی گفتمان مردم سالاری دینی و شئونات ذیل این گفتمان شامل آزادی، مشارکت اجتماعی و دیگر شئونات بگوید که باید صدای مردم بدون اعتراض و بی آنکه به خیایان‌ها بیایند، شنیده شود. معتقدم ما باید با توجه به این رویکرد تهدیدات را به فرصت تبدیل کنیم. در واقع ما می‌خواهیم بگوییم که چگونه می‌توانیم مسائلی را که جزو مسائل مورد نظر گفتمان دفتر تحکیم هستند به صورت مسئله محور به تصویر بکشانیم و بگوییم چگونه می‌خواهیم آن‌ها را حل کنیم.

 

با شیوع ویروس کرونا تشکل‌های دانشجویی از حیث تشکیلاتی و جذب اعضا در معرض تهدید قرار گرفته اند. به هر روی از آنجا که تشکل‌های دانشجویی تاکنون به صورت حضوری به جذب عضو می‌پرداختند امروز این فرصت از آن‌ها گرفته شده و اگر فکری به حال این موضوع نشود یک گسست تشکیلاتی به وجود می‌آید و این گسست منجر به شکاف تشکیلاتی خواهد شد و این خطرناک است. با توجه به اینکه دانشجویان جهت ثبت نام حضوری یک روز به دانشگاه‌ها مراجعه می‌کنند پیشنهاد بنده این است که تشکل‌های دانشجویی در این ایام غرفه ثبت نام راه اندازی کنند و از این طریق به عضوگیری بپردازند. همچنین باید بخشی از سایت و کانالا‌های ارتباطی دانشگاه‌ها به تشکل‌های دانشجویی اختصاص یابد تا آن‌ها بتوانند مطالب و برنامه‌های خود را از این طریق منتشر کنند؛ البته دفتر تحکیم وحدت پیگیری‌های لازم را برای استفاده تشکل‌های دانشجویی از سایت‌ها و کانال‌های ارتباطی دانشگاه‌ها در معاونت فرهنگی وزارت علوم انجام داده و باید منتظر نتایج این پیگیری‌ها باشیم.

اقدام دیگری که تشکل‌های دانشجویی می‌توانند در راستای پذیرش اعضای جدید انجام دهند، این است که به پایش علاقه مندی دانشجویان بپردازند و از این طریق دانشجویان را به تشکل خود وصل کنند؛ منتهی باید در رابطه با این پیشنهاد بیشتر تامل کرد، چون ممکن است از طرف دولت غرض ورزی صورت بگیرد.

با توجه به شیوع کرونا انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر اولین تشکلی بود که در سطح کشور انتخابات شورای مرکزی خود را با استفاده از یک پلت فرم طراحی شده توسط اعضای انجمن و زیر نظر دانشگاه برگزار کرد؛ این در حالی است که بسیاری از تشکل‌ها چنین قابلیتی را ندارند؛ با این وجود وزارت علوم باید یک پلت فرم را طرحی و در راستای برگزاری انتخابات مجازی آن را اختیار تشکل‌های دانشجویی قرار دهد. از طرفی نهاد نمایندگی معظم مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز با توجه به رسالتی که بر عهده دارد باید سواد سیاسی دانشجویان را تسهیل کند و در این فضا نیز باید در راستای تسهیل گری فعالیت‌های تشکل‌های دانشجویی گام بردارد و موانع پیش روی آن‌ها را رفع کند.