عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه خوارزمی: نظام مالیاتی کشورمان بر خلاف بسیاری از کشور‌ها که اسلامی هم نیستند عادلانه نیست

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سبحانیان، عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه خوارزمی در نشست بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، گفت: یکی از چالش‌های اصلی در نظام بودجه ریزی کشورمان این است که سهم بسیار بالایی از بودجه متکی به منابع ناپایدار است. مثلا امروز یکی از مهمترین منابع پایدار منابع مالیاتی و درآمد‌های نفتی و فروش اوراق و اموال جزو منابع ناپایدار به حساب می‌آیند.

وی با بیان اینکه مگر ما تا چند سال می‌توانیم اموال دولت را بفروشیم و آن را صرف حقوق و دستمزد کنیم و یا اینکه به فروش اوراق بپردازیم، افزود: مهمترین منبع پایدار در دنیا درآمد‌های مالیاتی است، ولی کمتر از ۳۰ درصد از منابع عمومی کشور از طریق منابع مالیاتی تامین می‌شود. به هر روی امروز شاهدیم که اتکا به منابع مالیاتی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ هم کمتر شده است.

سبحانیان با اشاره به اینکه نظام مالیاتی کشورمان بر خلاف بسیاری از کشور‌ها که اسلامی هم نیستند عادلانه نیست، اظهار کرد: نبود عدالت مالیاتی باعث ایجاد فاصله طبقاتی، عدم تشویق فعالیت‌های تولیدی و گسترش فعالیت‌های سفته بازانه شده است.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: معمولا سازمان امور مالیاتی علاقه‌مند است تا در خصوص درآمد‌های مالیاتی کم برآوردی داشته باشد و خود را متعهد به درآمد‌های بالا نکند، چون در این صورت نیازمند به تلاش و کوشش بیشتری است تا بتواند درآمد‌های مالیاتی متعهد شده را تامین کند.

وی تصریح کرد: یکی از نقد‌های ما به لایحه بودجه این است که دولت منابع را بیش برآورد می‌کند و این وضعیت به گونه‌ای است که مثلا سازمان برنامه و بودجه درآمد‌های مالیاتی را ۵۰ هزار میلیارد تومان بیشتر از سازمان امور مالیاتی برآورد کرده است.

سبحانیان با بیان اینکه برخی از مالیات‌ها جنبه تنظیمی برای دولت دارند و ابزاری برای سیاست گذاری محسوب می‌شوند، تصریح کرد: ما هیچ گونه مکانیزم تشویقی و یا تنبیهی مالیاتی نداریم تا مثلا افراد منابع خود را به تولید هدایت کنند و یا ما نتوانسته ایم بازدارندگی‌های مالیاتی برای فعالیت‌های سوداگرانه ایجاد کنیم به هر روی امروز در دنیا تلاش می‌کنند تا فعالیت‌های سوداگرانه را مشمول مالیات کنند و این اتفاقی است که برای نظام مالیاتی بیمار کشور ما لازم است.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه خوارزمی تاکید کرد: ما نمی‌توانیم شعار تولید بدهیم، ولی به ابزار‌های آن از جمله نظام مالیاتی پایبند نباشیم به هر روی مشکلی که امروز ما برای توسعه منابع مالیاتی با آن مواجهیم این است که نمی‌توانیم جریانات مالی را رصد کنیم و از طرفی تعارض منافع در بین سیاستمداران موجب شده تا برخی موارد مشمول مالیات نشوند، چون وضع مالیات در این بخش‌ها موجب می‌شود منافع برخی گروه‌ها به خطر بیفتد.

وی از کسری بودجه مزمن به عنوان یک بیماری در ساختار اقتصادی کشور اشاره کرد و افزود: کسری بودجه مزمن در کشور ما فزاینده است به گونه‌ای که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۵۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه وجود دارد و این در حالی است که این کسری در بودجه سال ۹۹، ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بوده پس می‌بینیم که کسری بودجه در لایحه بودجه ۱۴۰۰ با یک شیب صعودی بزرگ روبروست.

سبحانیان با بیان اینکه اصلاح ساختار بودجه یک فرآیند بلند مدت است و نباید انتظار داشته باشیم که این مهم ظرف مدت کوتاهی اتفاق بیفتد، خاطرنشان کرد: اصلاح ساختار بودجه یعنی اینکه ما رابطه مالی دولت و نفت را اصلاح کنیم. به هر روی اینکه ما امروز درآمد‌های نفتی را صرف پرداخت حقوق می‌کنیم در هیچ جای دنیا مرسوم نیست.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه خوارزمی با تاکید براینکه باید به سمتی برویم که بتوانیم کسری بودجه ساختاری را از محل منابع پایدار و اصلاح مصارف تامین کنیم، اظهار کرد: یکی از راه‌های اصلاح ساختار بودجه اصلاح رابطه مالی دولت و نفت است، اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا میزان بودجه‌ای که به دستگاه‌های اختصاص می‌یابد لازم است یا باید مورد بازنگری قرار بگیرد؟ واقعیت این است که امروز در دستگاه‌های دولتی شاهد یک به هم ریختگی هستیم پس باید یک اصلاح فرآیندی در نقش‌های دستگاه‌های دولتی هم صورت بگیرد.

وی بیان کرد: اینکه دولت بگوید من نمی‌توانم اصلاح ساختاری در بودجه ایجاد کنم پذیرفتنی نیست، چون طی این چند سال دولت فرصت سوزی کرده با این وجود مسئولان مربوطه باید پاسخگو باشند، چون کوچکترین قدمی را در راستای اصلاح ساختار بودجه برنداشته اند.

سبحانیان بیان کرد: ما می‌توانیم در حوزه مصارف و منابع اقدامات زیادی را انجام دهیم مثلا رشد صد هزار میلیارد تومانی بودجه دستگاه‌های دولتی رشد نامتعارفی است. به هر روی باید در حوزه مصارف بودجه تجدیدنظر جدی از طرف مجلس صورت بگیرد.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه خوارزمی گفت: در حوزه منابع هم منابع زیادی وجود دارد مثلا ما می‌توانیم مالیات بیشتری را وصول کنیم البته وقتی این را می‌گوییم فعالان اقتصادی نباید نگران افزایش مالیات خود باشند، چون ما مخالف افزایش مالیات این بخش هستیم.

وی تاکید کرد: ما باید جلوی بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان فرار‌های مالیاتی را بگیریم مثلا امروز هشت میلیون دستگاه پز در کشور وجود دارد که ۳۵۰۰ دستگاه آن هیچ پرونده در نظام مالیاتی ندارند همچنین امروز ۸۰۰ میلیون حساب بانکی در کشور داریم که بسیاری از آن‌ها متعلق به متوفیان است، ولی این حساب‌ها مشغول فعالیت هستند.

سبحانیان تصریح کرد: اگر ظرفیت‌های قانونی فعلی را هم که ناقص هستند فعال کنیم حداقل می‌توانیم جلوی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی را بگیریم.