پای لنگ زیرساخت‌های طرح پزشک خانواده در لرستان

گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»،  تجربه اجرای طرح پزشک خانواده در لرستان با اجرای این طرح در روستاها از سال 84 شروع شده است و جمعیتی حدود 750 هزار نفر از روستاییان استان نیز از خدمات آن بهره مند شده اند.

اما مسئله ای که وجود دارد این است که اجرای این طرح با سبک و سیاق جدید در سطح روستاها و شهرها علاوه بر تامین اعتبار نیازمند تامین یک سری از زیرساخت هاست که هنوز این زیرساخت ها به طور کامل در استان مهیا نشده اند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان به عنوان یکی از متولیان اجرای این طرح به تشریح اثرات مثبت طرح پزشک خانواده بر روی جامعه روستایی لرستان و موانع اجرایی شدن این طرح با سبک و سیاق جدید پرداخته است.

پاپی با بیان اینکه در راستای اجرای طرح پزشک خانواده شهری بیش از 90 درصد جمعیت کل شهرهای استان که حدود یک میلیون نفر هستند سرشماری شده و اطلاعات آنها را به طور کامل وارد سامانه کرده ایم، گفت: حدود 300 نفر پزشک عمومی برای اجرای طرح پزشک خانواده در استان ثبت نام کرده اند و رایانه و نیروی انسانی برای اجرای این طرح به میزان کافی تامین شده است و با این حال چند بار هم به وزارتخانه اعلام کرده ایم که آمادگی اجرای طرح را داریم.

وی تصریح کرد: طرح پزشک خانواده شهری در استان لرستان با توجه به دستورات کشوری پیگیری شده است؛ اما اجرای این طرح نیازمند یک سری زیرساخت هاست که در حوزه دانشگاه این زیرساخت ها به طور کامل ایجاد شده اند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: پزشک خانواده شهری تفاوتی که با حوزه روستایی دارد این است که سرانه بخش روستایی را دولت پرداخت می کند؛ اما در حوزه شهری این سرانه را بیمه ها باید پرداخت می کنند و با این حال به مانند تمام روستاییان که همگی بیمه هستند افرادی هم که در شهرها می خواهند تحت پوشش خدمات پزشک خانواده قرار بگیرند می بایست همگی بیمه باشند؛ اما در حال حاضر 20 درصد جمعیت شهری استان تحت پوشش بیمه نیستند که این افراد خود باید سرانه را پرداخت کنند.

پاپی ادامه داد: مشکلی که وجود دارد این است که این 20 درصد می بایست خود سرانه را پرداخت کنند و با این حال به دلیل محرومیت استان بخشی از این 20 درصد توان پرداخت سرانه را به بیمه ندارند که با تمهیداتی که پیش ینی شده افرادی که بضاعت مالی ندارند حداقل سرانه را پرداخت می کنند.

وی با بیان اینکه برای اجرای این طرح در برخی از شهرهای استان مانند کوهدشت و پلدختر با کمبود پزشک مواجه هستیم، افزود: با اجرای طرح، پزشکان مازاد در برخی شهرها را به نقاطی که با کمبود مواجه هستیم منتقل می کنیم.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: در شهرستانهایی که با کمبود پزشک مواجه هستیم تا زمانی که پزشکان قانع شوند در این مناطق حضور پیدا کنند ممکن است که با مشکلاتی مواجه شویم.

پاپی ادامه داد: در سطح 2 و 3 پزشک خانواده در استان در برخی از ارجاعات که به خدمات پزشک فوق تخصص نیاز است با مشکل مواجه هستیم و با این حال برای رفع این مشکل با استانهای همجوار رایزنی های لازم را انجام داده ایم تا در صورت لزوم بیماران نیازمند در این استانها از خدمات فوق تخصصی بهره مند شوند.

وی افزود: بیش از 80 درصد پزشکان استان با اجرای طرح پزشک خانواده شهری سود می برند؛ اما در حال حاضر برخی پزشکان درآمد بسیار بالایی دارند که بخشی از این پزشکان درآمد بالای آنها به دلیل خدمات خوب آنهاست؛ ولی برخی هم با تبلیغات و برخی مسائل کسب درآمد می کنند که با اجرای طرح پزشک خانواده درآمد آنها کاهش می یابد و به همین دلیل چوب لای چرخ اجرایی شدن طرح پزشک خانواده می گذارند چون در قبال اجرای این طرح متضرر می شوند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: یکی دیگر از مشکلات این است که در تعدادی از مراکز بهداشتی درمانی شهری و خیلی از مراکز بهداشتی و درمانی روستاها و خانه های بهداشت زیرساخت های ارتباطی لازم برای اجرای طرح پزشک خانواده وجود ندارد؛ این درحالی است که برای رفع این مشکل تفاهم نامه ای بین وزارت بهداشت و وزارت ارتباطات و فناوری منعقد شده است؛ اما روند تامین این زیرساخت ها به کندی پیش می رود و در خیلی از جاها در استان نقص داریم و این نقص در بیشتر مناطق صعب العبور و حتی در برخی از شهرهای استان وجود دارد.

پاپی بیان داشت: الکترونیکی شدن پرونده سلامت از مزایای این طرح است؛ اما برای تحقق این مهم در حال حاضر در 10 تا 20 درصد از مناطق شهری و50 تا 60 درصد مناطق روستایی با فقدان زیرساخت های ارتباطی مواجه هستیم؛ با این حال شرکت مخابرات استان باید پاسخگوی دلیل کندی تامین زیرساخت های ارتباطی باشد.

وی افزود: در جلسات متعددی که داشته ایم مسئولان شرکت مخابرات استان برای تامین زیرساخت های مخابراتی قول مساعد داده اند؛ اما با این حال تقاضای ما این است که این روند باید سرعت بیشتری پیدا کند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان در ادامه با بیان اینکه این طرح تا به طور کامل در استان اجرا شود و تمام جمعیت را تحت پوشش قرار دهد دو سال طول می کشد، گفت: موانعی که در حال حاضر در استان وجود دارند نمی توانند مانع اجرای اصل طرح شود و ما می توانیم افرادی را که تحت پوشش بیمه هستند آنها را تحت پوشش خدمات پزشک خانواده قرار دهیم.

پاپی تصریح کرد: در برخی از استانها این طرح به صورت پایلوت اجرا شد که برخی طرح را با عجله شروع کردند مثلا سرشماری و ورود اطلاعات در سامانه را انجام نداده بودند که با مشکلات عدیده ای مواجه شدند؛ ولی ما چون به مشکلات آنها واقف هستیم و آنها را رفع کرده ایم قطعا اگر طرح را اجرایی کنیم حداقل مشکلات را خواهیم داشت.

وی با اشاره به اجرایی شدن طرح پزشک خانواده روستایی در لرستان از سال 84 خاطرنشان کرد: طرح پزشک خانواده روستایی به عنوان یکی از بهترین طرح ها و تجربیات است؛ اما در حال حاضر در بحث ارجاع به سطح 2 و 3 پزشک خانواده با موانعی مواجه است که با اجرایی شدن طرح پزشک خانواده در استان این موانع برطرف می شوند؛ البته این بدین معنا نیست که روستاییان از خدمات تخصصی و فوق تخصصی بی بهره بوده اند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: مزیت اجرایی طرح پزشک خانواده روستایی این است که روستاییان صد درصد بیمه هستند و به پزشک دسترسی دارند و تنها 10 درصد فرانشیز پزشک و دارو را پرداخت می کنند و در ضمن هیچ هزینه ای را هم برای بیمه شدن پرداخت نمی کنند.

پاپی افزود: در بحث اعتبارات طرح پزشک خانواده روستایی با توجه به محرومیت، صعب العبور بودن و پراکندگی جمعیت روستایی استان مشکل خاصی نداریم و سرانه لرستان که 21 هزار تومان برای هر فرد است نسبت به میانگین کشوری بیشتر است.

وی ادامه داد: 165 پزشک د ر طرح پزشک خانواده روستایی استان مشغول هستند؛ اما این تعداد برای اجرای این طرح ایدآل نیست و به 50 پزشک دیگر نیاز داریم و با این حال هیچ محدودیتی برای عقد قرار داد با پزشکان عمومی نداریم و از حضور آنها در مناطق روستایی استقبال می کنیم.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: داروی مورد نظر روستاییان از طریق این طرح تامین می شود و از سال گذشته تا کنون با وجود محدودیت های دارویی در کشور هیچ مشکلی برای تامین دارو در روستاها نداشته ایم و 270 قلم دارو را تامین کردیم.

پاپی بیان داشت: حدود 14 میلیارد تومان اعتبار سال 92 طرح پزشک خانواده روستایی در استان است که اعتبار دو ماهه اول سال را علی الحساب دریافت کرده ایم؛ اما در مجموع مشکلی که وجود دارد این است که اعتبارات طرح پزشک روستایی از طرف وزارت تعاون و رفاه اجتماعی با تاخیر پرداخت می شود.

وی پرداخت سرانه به حساب بیمه ها را یکی از مشکلات پیش روی طرح پزشک خانواده عنوان کرد و افزود: اگر کل بودجه پزشک روستایی و شهری وارد حساب وزارت بهداشت و درمان شود راحت تر می شود برنامه ریزی و طرح را اجرا کرد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان در پایان گفت: فرایند پیش بینی شده برای تخصیص اعتبارات به این طرح یک فرآیند طولانی است و باید به نحوی که اعتبارات در اختیارات وزارت بهداشت و درمان قرار بگیرد این فرآیند اصلاح شود.

در هر حال با توجه به خدماتی که در قالب طرح پزشک خانواده روستایی به روستاییان لرستان ارائه شده است به نظر می رسد که اجرای این طرح در لرستان به دلیل پایین بودن سطح درآمد مردم، وجود پدیده حاشیه نشینی و کثرت بیکاران فاقد درآمد که برای تامین هزینه درمان تخصصی و فوق تخصصی خود با مشکل مواجه هستند به نفع مرم این استان است؛ اما آنچه که از شواهد برمی آید این است که احتمال اجرایی شدن این طرح تا پایان عمر اندک دولت دهم وجود ندارد.