باز هم مسئولین امر دست به دامن توجیه شدند

گروه باشگاه خبرنگاران «خبرگزاری دانشجو» - داراب آذرپرا؛ اصرار و توصیه‌های مکرر حضرت آیت الله خامنه‌ای برای حضور و مشارکت فعالانه دانشگاهیان و حوزویان در عرصه کرسی های آزاداندیشی - که بیانگر درکی ژرف از تأثیرات و پیامدهای مختلف ناشی از ایجاد فضای مناسب و شرایط مقتضی برای بیان شفاف، صریح، علمی و مستند دیدگاه‌های مختلف علمی و فکری در خصوص مقولات مهم اجتماعی و علمی در کشور است - مقوله آزاداندیشی را با برنامه های کلان و استراتژیک کشور و سند چشم انداز 20 ساله کشور پیوند زده است.

 

از این رو تحقق این ایده و بهره‌مندی از مزایا و آثار مثبت آن، از جمله مهم‌ترین نیازهای جامعه امروز و وظیفه‌ای دینی، ملی و اخلاقی برای تمامی دانش‌پژوهان و مدیران عرصه علم و فرهنگ است.

 

 

جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه خلیج فارس بوشهر در ترم اول سال تحصیلی 92-91 به برگزاری دو کرسی آزاداندیشی با موضوعات پوشش و اقتصاد اقدام کرده است.

 

کرسی اول با عنوان «به کسی چه که چه می پوشم! که چه کار می کنم!» در زمینه پوشش یکشنبه، 23 مهر ماه 91 با حضور حجت الاسلام کریمخانی، مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در استان بوشهر و کرسی دوم با عنوان «اقتصاد؛ خوب، بد، زشت» در زمینه اقتصاد دوشنبه، 15 آبان 91 با حضور دکتر نیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز برگزار شده است.

 

کارگروه برگزاری کرسی‌‌های آزاداندیشی در جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه خلیج فارس متشکل از یک گروه پنج نفره است که با هم‌اندیشی و بحث پیرامون فضای کشور و بررسی فضای حاکم بر دانشگاه و در صورت نیاز به شفاف‌سازی یک موضوع، به برگزاری کرسی با عنوان‌های مرتبط و مخاطب‌پسند اقدام می‌کند.

 

این کارگروه با هدف روشنگری و بررسی عقلانی بحث‌هایی که به صورت کوچه بازاری در میان مردم و دانشگاهیان بوجود می‌آید، تشکیل کرسی می‌دهد و موضوع مورد نظر را با عقل و خرد جمعی بررسی می‌کند که در این میان، شبهات موجود با سند و استدلال رفع می‌شوند. 

 

سجادی، مسئول جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه خلیج فارس بوشهر در زمینه تبلیغات می گوید: در هر بار برگزاری با نصب یک بنر و چاپ حدوداً 100 برگ A3 و A4 اطلاع رسانی لازم جهت جذب حداکثری انجام می‌گیرد؛ همچنین در این دانشگاه، انتخاب نامی برای کرسی‌ها که در میان مخاطبان جذابیت بیشتری داشته باشد، مدنظر است و با توجه به انتخاب روزهای شلوغ هفته جهت برگزاری، دانشجویان استقبال نسبتاً بالایی انجام می‌دهند که نشان دهنده مثبت بودن روند تبلیغاتی، اطلاع‌رسانی و جذب مخاطب است.

 

 

بهزادی، مسئول کارگروه برگزاری کرسی‌ها در خصوص روند اجرایی می‌گوید: پس از پایان نام‌نویسی، افراد موافق و مخالف نظریه، به گروه‌های چهار پنج نفره تقسیم می‌شوند و به مناظره و نظریه‌پردازی می‌پردازند که در این میان کارشناسی خبره در خصوص موضوع مورد بحث، شبهات و چالش‌های بوجود آمده را جمع‌بندی و با سند و مدرک پاسخ می‌دهد؛ همچنین سوالات پیش آمده برای مخاطبان در حین مناظره هم در آخر برنامه توسط کارشناس پاسخ داده می‌شود.

 

 

مسئولان دانشگاه حمایت خود را از برگزاری کرسی‌ها در دانشگاه اعلام داشته و خواستار بهتر شدن روند برگزاری، در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب هستند.

 

توکلی، مسئول امور فرهنگی دانشگاه خلیج فارس بوشهر ضمن تشکر از جوانان حاضر در جامعه اسلامی دانشجویان این دانشگاه جهت برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی، روند اجرایی کرسی‌ها در دانشگاه خلیج فارس را بهتر از دانشگاه‌های همتراز دانست.

 

اما به گفته وی، این دلیل بر کیفیت بالای برگزاری کرسی‌‌های دانشگاه خلیج فارس نیست، بلکه بیانگر پایین بودن سطح برگزاری کرسی‌ها در دیگر دانشگاه‌ها است.

 

 وی همچنین ادامه داد: میان آنچه در کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه برگزار می‌شود تا تحقق خواسته‌های رهبری فاصله زیادی است و برای رسیدن به این هدف باید تلاش‌هایمان را بیشتر و هدفمندتر کنیم.

 

 

اسلام در تاریخ و در حقیقت خود تأکید بسزایی به آزادی اندیشه دارد؛ به طوری که در آیات و روایات بسیاری بدان اشاره شده است:

 

«و چون به آنها گفته شود، به سوى آنچه خدا نازل کرده و به سوى فرستاده او بیایید، گویند: آنچه که پدرانمان را بر آن یافته‏ایم (از عقاید و رفتار) ما را بس است! هر چند پدرانشان چیزى نمى‏دانسته و (به راه راستى) هدایت نیافته باشند (باز هم کورکورانه از آنها تقلید مى‏کنند)» سوره مائده آیه 104

 

«و چون کار زشتى کنند، مى‏گویند: «پدران خود را بر آن یافتیم و خدا ما را بدان فرمان داده است.» بگو: «قطعاً خدا به کار زشت فرمان نمى‏دهد، آیا چیزى را که نمى‏دانید به خدا نسبت مى‏دهید؟» «آنان گفتند: [نه،] بلکه پدران خود را یافتیم که چنین مى‏کردند.» سوره اعراف آیه 28

 

«و همین گونه ما در هیچ مجتمعى پیش از تو (پیامبر) بیم‏دهنده‏اى نفرستادیم جز اینکه مردمان خوشگذران آنها گفتند: ما پدرانمان را بر آیینى یافته‏ایم و ما بر پى آنها رهرویم.» سوره زخرف آیه 22 و 23

 

«براى انسان مراقب‏هایى (از فرشتگان الهى غیر از رقیب و عتید که نگارندگان اعمال اویند) از پیش ‏رو و پشت سر اوست که همواره او را به دستور خدا حفظ مى‏کنند. همانا خداوند بر هیچ گروهى آنچه را دارند (از نعمت و رفاه یا بلا و سختى) تغییر نمى‏دهد تا آنکه آنان آنچه را در خود دارند (از ایمان و کفر یا طاعت و فسق) تغییر دهند. و چون خداوند به گروهى بدى (و عذابى) را اراده نماید هرگز آن را برگشتى نباشد و براى آنان جز او یاور و سرپرستى نیست.» سوره رعد آیه 11

 

«این (عذاب‏ها براى مشرکان) از آن روست که خداوند (طبق سنت جاریه خود) بر آن نیست که نعمتى را که بر قومى ارزانى داشته، تغییر دهد (از آنان سلب کند) تا آن که آنها آنچه در خود دارند (از حالات صالحه) تغییر دهند، (رفاه حال اهل مکه پس از اسلام به ضیق و سوء حال تبدیل شد، چون حال عادى خود را به مبارزه و عناد با پیامبر تغییر دادند) و مسلماً خداوند شنوا و داناست.» سوره انفال آیه 53

 

مضمون آیات، پیرامون آزادی اندیشه و گرفتار نشدن در افکار نادرست پیشینیان و به گونه‌ای دیگر اندیشیدن به معنای درست و صحیح کلمه و با رویکرد الهی است.

 

ضرورت حاکم بر طرح و اجرای کرسی‌های آزاداندیشی از سوی مقام معظم رهبری در راستای سیاست‌های کلان کشور به عنوان جزئی از تلاش برای احیا و نوسازی تمدن ایرانی - اسلامی و به عنوان فرصت و امکانی به حساب می‌آید که در پرتو فضای مناسب طرح مباحث بنیادین علمی بیش از هر چیز به تحقق جنبش نرم افزاری، توسعه علمی و جلوگیری از تعصب علمی و فکری منجر شود.

 

همچنین تحقق این ایده همراه شدن با اقتضائات زمانه در زندگی اجتماعی و درک عمیق شرایط روز و ناشی از باور به خردمندی انسان،استعدادهای مهم و بسیار بالای مادی و معنوی کشور و ظرفیت‌های فرهنگی و سودمندی طرح دیدگاه‌های مختلف برای ایجاد رشد و تعالی مادی و معنوی کشور است.

 

 

سوزنچی، دکترای فلسفه و حکمت اسلامی و اعضای دانشگاه امام صادق(ع) معتقد است که اساس این گونه کارها برای اهداف بلندمدت است و اهداف کوتاه مدتی برای آن ترسیم نشده است.

 

وی همچنین می گوید: دو هدف بلندمدت می‌توان برای آن در نظر گرفت؛ یکی گسترش فرهنگ نقد در جامعه؛ هم نقد کردن و هم نقد پذیری، یعنی ما الان هم در نقد کردنمان دچار مشکل هستیم – و به جای نقد کردن، بیشتر اوقات عیب جویی و تخریب می‌کنیم- و هم روحیه‌ نقدپذیری مان باید اصلاح شود؛ چرا که الان اگر از کسی انتقاد شود، فرد بیشتر احساس عیب جویی و تخریب پیدا می‌کند؛ هدف بلند مدت دوم می‌تواند ارتقای سطح بینش و تحلیل دانشجویان و دانشگاهیان باشد که خود این گفت و گوها در درازمدت سطح تحلیل و بینش افراد را بالا می برد.

 

دکتر محمدصادق کوشکی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اهداف این طرح را چنین بیان می‌کند که هدف کوتاه مدت این است که جسارت این کار ایجاد شود و ترس از این حالت ریخته شود؛ مشکلی که الان در فضای علمی ما وجود دارد، این است که دانشجویان و استادان ما از فکر کردن و از ارائه نتایج فکرهایشان واهمه دارند؛ این کارها عادی و راحت نیست و اولین قدم این است که این سد شکسته شود، یعنی دانشجو و استاد بفهمد که او باید فکر کند و البته فکر کردن کار سختی نیست و اصلاً ویژگی انسان تفکر است؛ فکر کند و در وهله بعد بتواند این فکر را عرضه کند؛ چه شفاهی و چه کتبی؛ اینها قدم های اولیه برای حرکت دانشگاه به سمت تولید علم هستند.

 

اهداف بلندمدت هم این است که دانشگاه های ما به محلی برای تمرین تفکر تبدیل بشوند؛ محلی که در آن فکر کردن را یاد می گیریم و آموزش می دهیم، به جای این که مطلب یاد بدهیم، فکر کردن و روش تولید علم یاد می دهیم و یاد می گیریم.

 

در انتها هدف از کرسی ها این است که بتدریج روی افکار خامی که در این کرسی ها عرضه می شود، کار شود و این افکار به نظریات علمی تبدیل شوند.

 

برای جامعه دانشگاهی و مسئولان و متصدیان عرصه‌ علم و دانش درک عمیق ابعاد مختلف مفهوم آزاداندیشی و آگاهی از نتایج و پیامدهای مطلوب و سازنده آن در راستای رشد و تعالی مادی و معنوی کشور یک ضرورت بنیادی است؛ در این راستا ایجاد یک گفتمان ملی برای رسیدن به اهداف کلان کشور در حوزه‌های علمی و فرهنگی نیازمند تعامل مراکز مختلف علمی، کمک به رونق و تعمیق مباحث علمی، انباشت تجربه‌های علمی و مدیریتی و حمایت‌های مختلفی که زمینه ساز ارتقای جمیع توانمندی‌هایی است که در منابع مادی و انسانی این کشور نهفته می باشد.

 

بنابراین همه افراد علمی و دانشگاهی وظیفه دارند با تسهیل و افزایش ارتباطات و تقویت روندها به عنوان ابزاری برای طرح دیدگاه های مختلف در این خصوص گام بردارند.