کد خبر:۲۱۹۸۴۸
نیم ترم آزاد اندیشی در دانشگاهها -30
باز هم مسئولین امر دست به دامن توجیه شدند
نبود کارشناس خبره، پایین بودن سطح مطالعه دانشجویان و کمبود بودجه! بهانه‌هایی برای توجیه کم‌کاری در زمینه کرسیهای آزاداندیشی ...
گروه باشگاه خبرنگاران «خبرگزاری دانشجو» - داراب آذرپرا؛ اصرار و توصیه‌های مکرر حضرت آیت الله خامنه‌ای برای حضور و مشارکت فعالانه دانشگاهیان و حوزویان در عرصه کرسی های آزاداندیشی - که بیانگر درکی ژرف از تأثیرات و پیامدهای مختلف ناشی از ایجاد فضای مناسب و شرایط مقتضی برای بیان شفاف، صریح، علمی و مستند دیدگاه‌های مختلف علمی و فکری در خصوص مقولات مهم اجتماعی و علمی در کشور است - مقوله آزاداندیشی را با برنامه های کلان و استراتژیک کشور و سند چشم انداز 20 ساله کشور پیوند زده است.
از این رو تحقق این ایده و بهره‌مندی از مزایا و آثار مثبت آن، از جمله مهم‌ترین نیازهای جامعه امروز و وظیفه‌ای دینی، ملی و اخلاقی برای تمامی دانش‌پژوهان و مدیران عرصه علم و فرهنگ است.
کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاه خلیج فارس بوشهر
جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه خلیج فارس بوشهر در ترم اول سال تحصیلی 92-91 به برگزاری دو کرسی آزاداندیشی با موضوعات پوشش و اقتصاد اقدام کرده است.
کرسی اول با عنوان «به کسی چه که چه می پوشم! که چه کار می کنم!» در زمینه پوشش یکشنبه، 23 مهر ماه 91 با حضور حجت الاسلام کریمخانی، مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در استان بوشهر و کرسی دوم با عنوان «اقتصاد؛ خوب، بد، زشت» در زمینه اقتصاد دوشنبه، 15 آبان 91 با حضور دکتر نیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز برگزار شده است.
کارگروه برگزاری کرسیهای آزاداندیشی در جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه خلیج فارس متشکل از یک گروه پنج نفره است که با هم‌اندیشی و بحث پیرامون فضای کشور و بررسی فضای حاکم بر دانشگاه و در صورت نیاز به شفاف‌سازی یک موضوع، به برگزاری کرسی با عنوان‌های مرتبط و مخاطب‌پسند اقدام می‌کند.
این کارگروه با هدف روشنگری و بررسی عقلانی بحث‌هایی که به صورت کوچه بازاری در میان مردم و دانشگاهیان بوجود می‌آید، تشکیل کرسی می‌دهد و موضوع مورد نظر را با عقل و خرد جمعی بررسی می‌کند که در این میان، شبهات موجود با سند و استدلال رفع می‌شوند.
تبلیغات
سجادی، مسئول جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه خلیج فارس بوشهر در زمینه تبلیغات می گوید: در هر بار برگزاری با نصب یک بنر و چاپ حدوداً 100 برگ A3 و A4 اطلاع رسانی لازم جهت جذب حداکثری انجام می‌گیرد؛ همچنین در این دانشگاه، انتخاب نامی برای کرسی‌ها که در میان مخاطبان جذابیت بیشتری داشته باشد، مدنظر است و با توجه به انتخاب روزهای شلوغ هفته جهت برگزاری، دانشجویان استقبال نسبتاً بالایی انجام می‌دهند که نشان دهنده مثبت بودن روند تبلیغاتی، اطلاع‌رسانی و جذب مخاطب است.
روند اجرای کار
بهزادی، مسئول کارگروه برگزاری کرسی‌ها در خصوص روند اجرایی می‌گوید: پس از پایان نام‌نویسی، افراد موافق و مخالف نظریه، به گروه‌های چهار پنج نفره تقسیم می‌شوند و به مناظره و نظریه‌پردازی می‌پردازند که در این میان کارشناسی خبره در خصوص موضوع مورد بحث، شبهات و چالش‌های بوجود آمده را جمع‌بندی و با سند و مدرک پاسخ می‌دهد؛ همچنین سوالات پیش آمده برای مخاطبان در حین مناظره هم در آخر برنامه توسط کارشناس پاسخ داده می‌شود.
حمایت مسئولان دانشگاه
مسئولان دانشگاه حمایت خود را از برگزاری کرسی‌ها در دانشگاه اعلام داشته و خواستار بهتر شدن روند برگزاری، در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب هستند.
توکلی، مسئول امور فرهنگی دانشگاه خلیج فارس بوشهر ضمن تشکر از جوانان حاضر در جامعه اسلامی دانشجویان این دانشگاه جهت برگزاری کرسیهای آزاداندیشی، روند اجرایی کرسی‌ها در دانشگاه خلیج فارس را بهتر از دانشگاه‌های همتراز دانست.
اما به گفته وی، این دلیل بر کیفیت بالای برگزاری کرسیهای دانشگاه خلیج فارس نیست، بلکه بیانگر پایین بودن سطح برگزاری کرسی‌ها در دیگر دانشگاهها است.
وی همچنین ادامه داد: میان آنچه در کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاه برگزار می‌شود تا تحقق خواسته‌های رهبری فاصله زیادی است و برای رسیدن به این هدف باید تلاش‌هایمان را بیشتر و هدفمندتر کنیم.
دکتر شیرازی، معاون فرهنگی دانشگاه نیز از نبود کیفیت لازم در کرسی‌ها می‌گوید و افزایش شعارگرایی در برگزاری کرسی‌ها را در مقابله با هدف اصلی کرسی‌ها یعنی تخصص گرایی و بحث بر اساس منطق می‌داند.
وی معتقد است که این بحث‌ها باید بر اساس عقلانیت و استدلال پیش روند تا اثر خود را در جامعه بگذارد و منجر به رفع شبهات شود.
شیرازی شعارگرایی و عدم برگزاری کرسیهای در کیفیت بالا را ناشی از عدم مطالعه دانشجویان می‌داند و معتقد است که وقتی مطالعه وجود نداشته باشد بحث علمی و تخصصی نیز اتفاق نمی‌افتد و دانشجویان بر اساس نظریات شخصی، به شعار به جای منطق روی می‌آورند.
بسیج دانشجویی دانشگاه خلیج فارس علت برگزار نکردن کرسیهای آزاداندیشی را نبود کارشناس قوی برای بحث مورد نظر می‌داند و از لغو یک کرسی در مراحل پایانی به دلیل عدم حضور کارشناس خبر می‌دهد.
جعفری، از اعضای فعال بسیج دانشجویی دانشگاه برگزاری کرسی با کیفیت پایین را خرج نیرو بدون بهره وری لازم می‌داند و بیان می‌کند که وجود یک کارشناس قوی برای جمع کردن بحث از الزامات کار است.
دکتر شیرازی، معاون فرهنگی دانشگاه کارشناسان موجود را خوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: ما از بسیج هیچ درخواست رسمی برای برگزاری کرسی دریافت نکرده‌ایم و در زمینه کارشناس، آمادگی هر گونه همکاری را با تشکل‌های دانشجویی داریم.
وی همچنین از چندین درخواست از طرف معاونت برای تشکل‌های دانشجویی در زمینه برگزاری کرسیهای آزاد اندیشی خبر می‌دهد و بیان می‌کند: دانشجویان به دلیل علاقه‌مندی به برگزاری و جمع‌بندی کامل کار توسط خودشان، در مقابل پیشنهادهای معاونت عقب می‌کشند.
دانشگاه پیام نور بوشهر
پیام نور بوشهر در ترم جاری با وجود برگزاری سه تریبون آزاد، فعالیتی در زمینه کرسی آزاداندیشی نداشته است.
به گفته موحدی نسب، دبیر کانون سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه پیام نور بوشهر و مسئول برگزاری کرسی و تریبون، برگزار نشدن کرسی دلیل خاصی ندارد و در حال حاضر در دستور کار نیست، بنابراین تمرکز بر روی برگزاری تریبون آزاد است.
قیم، معاون فرهنگی دانشگاه پیام‌نور بوشهر حجم زیاد کارهای فرهنگی را از دیگر علل برگزار نشدن کرسیهای آزاداندیشی می‌داند و می گوید: برگزاری کرسی‌ها فعلاً به ترم بعد موکول شده است.
دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
این دانشگاه به دلیل کمبود وقت دانشجویان بسیجی، در این ترم کرسی آزاداندیشی برگزار نکرده و به گفته عبدالله نظری، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، این دانشگاه در بازه زمانی انتخابات اقدام به برگزاری کرسی با موضوعات انتخاباتی خواهد کرد.
اسماعیلی، مدیر دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر ضمن عدم اطلاع از فعالیت‌های بسیج دانشجویی و سایر تشکل‌های دانشجویی در زمینه کرسیهای آزاداندیشی گفت: نهاد رهبری در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری یک کرسی با یکی از موضوعات سبک زندگی یا اندیشه‌های امام (ره) در دهه اول دی ماه است.
وی همچنین بیان داشت: نهاد رهبری دانشگاه با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام داده و هماهنگی انجام شده با بیت رهبری، در هر ترم فقط یک کرسی برگزار می‌کند که کرسی این ترم نیز در دی ماه برگزار می‌شود.
اسماعیلی علت کم برگزار شدن کرسی‌ها را بحث بودجه مالی و هزینه می‌داند که البته نمی‌تواند توجیه مناسبی برای روی زمین ماندن این تکلیف باشد.
آزاداندیشی در اسلام
اسلام در تاریخ و در حقیقت خود تأکید بسزایی به آزادی اندیشه دارد؛ به طوری که در آیات و روایات بسیاری بدان اشاره شده است:
«و چون به آنها گفته شود، به سوى آنچه خدا نازل کرده و به سوى فرستاده او بیایید، گویند: آنچه که پدرانمان را بر آن یافتهایم (از عقاید و رفتار) ما را بس است! هر چند پدرانشان چیزى نمىدانسته و (به راه راستى) هدایت نیافته باشند (باز هم کورکورانه از آنها تقلید مىکنند)» سوره مائده آیه 104
«و چون کار زشتى کنند، مىگویند: «پدران خود را بر آن یافتیم و خدا ما را بدان فرمان داده است.» بگو: «قطعاً خدا به کار زشت فرمان نمىدهد، آیا چیزى را که نمىدانید به خدا نسبت مىدهید؟» «آنان گفتند: [نه،] بلکه پدران خود را یافتیم که چنین مىکردند.» سوره اعراف آیه 28
«بلکه گفتند: ما پدران خود را بر آیینى یافتهایم و ما بر آثار ایشان هدایت شدهایم.» سوره شعرا آیه 74
«و همین گونه ما در هیچ مجتمعى پیش از تو (پیامبر) بیمدهندهاى نفرستادیم جز اینکه مردمان خوشگذران آنها گفتند: ما پدرانمان را بر آیینى یافتهایم و ما بر پى آنها رهرویم.» سوره زخرف آیه 22 و 23
«براى انسان مراقبهایى (از فرشتگان الهى غیر از رقیب و عتید که نگارندگان اعمال اویند) از پیش رو و پشت سر اوست که همواره او را به دستور خدا حفظ مىکنند. همانا خداوند بر هیچ گروهى آنچه را دارند (از نعمت و رفاه یا بلا و سختى) تغییر نمىدهد تا آنکه آنان آنچه را در خود دارند (از ایمان و کفر یا طاعت و فسق) تغییر دهند. و چون خداوند به گروهى بدى (و عذابى) را اراده نماید هرگز آن را برگشتى نباشد و براى آنان جز او یاور و سرپرستى نیست.» سوره رعد آیه 11
«این (عذابها براى مشرکان) از آن روست که خداوند (طبق سنت جاریه خود) بر آن نیست که نعمتى را که بر قومى ارزانى داشته، تغییر دهد (از آنان سلب کند) تا آن که آنها آنچه در خود دارند (از حالات صالحه) تغییر دهند، (رفاه حال اهل مکه پس از اسلام به ضیق و سوء حال تبدیل شد، چون حال عادى خود را به مبارزه و عناد با پیامبر تغییر دادند) و مسلماً خداوند شنوا و داناست.» سوره انفال آیه 53
مضمون آیات، پیرامون آزادی اندیشه و گرفتار نشدن در افکار نادرست پیشینیان و به گونه‌ای دیگر اندیشیدن به معنای درست و صحیح کلمه و با رویکرد الهی است.
ضرورت کرسیهای آزاداندیشی
ایده ایجاد کرسیهای آزاداندیشی در مراکز علمی دانشگاهی و حوزوی به وسیله مقام معظم رهبری در نامه ایشان به جمعی از دانش‌آموختگان حوزه علمیه در 16 بهمن 81 و به صورت موکد در بیانات معظم له در دیدار با جمعی از نخبگان علمی کشور در 6 آبان 88 در خصوص ضرورت راه‌اندازی کرسیهای مناظره، نقد، نظریه‌پردازی و آزاداندیشی در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به عنوان فرآیندی مبتنی بر عقلانیت و به‌کارگیری خرد جمعی در جهت تحقق جنبش نرم افزاری و توسعه علمی کشور مورد تاکید آن بزرگوار قرار گرفت.
ضرورت حاکم بر طرح و اجرای کرسیهای آزاداندیشی از سوی مقام معظم رهبری در راستای سیاست‌های کلان کشور به عنوان جزئی از تلاش برای احیا و نوسازی تمدن ایرانی - اسلامی و به عنوان فرصت و امکانی به حساب می‌آید که در پرتو فضای مناسب طرح مباحث بنیادین علمی بیش از هر چیز به تحقق جنبش نرم افزاری، توسعه علمی و جلوگیری از تعصب علمی و فکری منجر شود.
همچنین تحقق این ایده همراه شدن با اقتضائات زمانه در زندگی اجتماعی و درک عمیق شرایط روز و ناشی از باور به خردمندی انسان،استعدادهای مهم و بسیار بالای مادی و معنوی کشور و ظرفیت‌های فرهنگی و سودمندی طرح دیدگاه‌های مختلف برای ایجاد رشد و تعالی مادی و معنوی کشور است.
اهداف کوتاه مدت و بلند مدت
سوزنچی، دکترای فلسفه و حکمت اسلامی و اعضای دانشگاه امام صادق(ع) معتقد است که اساس این گونه کارها برای اهداف بلندمدت است و اهداف کوتاه مدتی برای آن ترسیم نشده است.
وی همچنین می گوید: دو هدف بلندمدت می‌توان برای آن در نظر گرفت؛ یکی گسترش فرهنگ نقد در جامعه؛ هم نقد کردن و هم نقد پذیری، یعنی ما الان هم در نقد کردنمان دچار مشکل هستیم – و به جای نقد کردن، بیشتر اوقات عیب جویی و تخریب می‌کنیم- و هم روحیه نقدپذیری مان باید اصلاح شود؛ چرا که الان اگر از کسی انتقاد شود، فرد بیشتر احساس عیب جویی و تخریب پیدا می‌کند؛ هدف بلند مدت دوم می‌تواند ارتقای سطح بینش و تحلیل دانشجویان و دانشگاهیان باشد که خود این گفت و گوها در درازمدت سطح تحلیل و بینش افراد را بالا می برد.
دکتر محمدصادق کوشکی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اهداف این طرح را چنین بیان می‌کند که هدف کوتاه مدت این است که جسارت این کار ایجاد شود و ترس از این حالت ریخته شود؛ مشکلی که الان در فضای علمی ما وجود دارد، این است که دانشجویان و استادان ما از فکر کردن و از ارائه نتایج فکرهایشان واهمه دارند؛ این کارها عادی و راحت نیست و اولین قدم این است که این سد شکسته شود، یعنی دانشجو و استاد بفهمد که او باید فکر کند و البته فکر کردن کار سختی نیست و اصلاً ویژگی انسان تفکر است؛ فکر کند و در وهله بعد بتواند این فکر را عرضه کند؛ چه شفاهی و چه کتبی؛ اینها قدم های اولیه برای حرکت دانشگاه به سمت تولید علم هستند.
اهداف بلندمدت هم این است که دانشگاه های ما به محلی برای تمرین تفکر تبدیل بشوند؛ محلی که در آن فکر کردن را یاد می گیریم و آموزش می دهیم، به جای این که مطلب یاد بدهیم، فکر کردن و روش تولید علم یاد می دهیم و یاد می گیریم.
در انتها هدف از کرسی ها این است که بتدریج روی افکار خامی که در این کرسی ها عرضه می شود، کار شود و این افکار به نظریات علمی تبدیل شوند.
مسئولیت جامعه دانشگاهی
برای جامعه دانشگاهی و مسئولان و متصدیان عرصه علم و دانش درک عمیق ابعاد مختلف مفهوم آزاداندیشی و آگاهی از نتایج و پیامدهای مطلوب و سازنده آن در راستای رشد و تعالی مادی و معنوی کشور یک ضرورت بنیادی است؛ در این راستا ایجاد یک گفتمان ملی برای رسیدن به اهداف کلان کشور در حوزه‌های علمی و فرهنگی نیازمند تعامل مراکز مختلف علمی، کمک به رونق و تعمیق مباحث علمی، انباشت تجربه‌های علمی و مدیریتی و حمایت‌های مختلفی که زمینه ساز ارتقای جمیع توانمندی‌هایی است که در منابع مادی و انسانی این کشور نهفته می باشد.
بنابراین همه افراد علمی و دانشگاهی وظیفه دارند با تسهیل و افزایش ارتباطات و تقویت روندها به عنوان ابزاری برای طرح دیدگاه های مختلف در این خصوص گام بردارند.
لینک کپی شد
گزارش خطا
۰
ارسال نظر
*شرایط و مقررات*
خبرگزاری دانشجو نظراتی را که حاوی توهین است منتشر نمی کند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگیلیش) خودداری نمايید.
توصیه می شود به جای ارسال نظرات مشابه با نظرات منتشر شده، از مثبت یا منفی استفاده فرمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابهی دارند، انتشار نمی یابد.